Portal:Fantastyka

Fantastyka – gatunek literacki, a także filmowy, komiksowy, gier a niekiedy i malarstwa. Polega ona na kreowaniu świata przedstawionego, który w całości, lub w części różni się od rzeczywistości, na przykład przez dodanie elementów nadnaturalnych, lub stworzonej przez autora technologii.

Edytuj zawartość portalu

Wybrany artykuł

Quenya (wym. ['k ʷ ɛ n ʲ a ]), także język quenejski, Wysoka Mowa (qya. tarquesta), Starodawna Mowa, język eldariński, elfia łacina – sztuczny język opracowany przez J.R.R. Tolkiena.

Rozwój quenyi przebiega od etapu prajęzyka wspólnego dla wszystkich języków elfów ze stworzonej przez Tolkiena mitologii Śródziemia do etapu osadzonego w czasie akcji Władcy Pierścieni. Quenya cechuje się złożoną morfologią, zawierającą zarówno cechy fleksyjne, jak i aglutynacyjne. W dużej mierze opiera się na wykorzystaniu zrostków; używa także przegłosu. W quenyi występuje bogata deklinacja i syntetyczna koniugacja. Liczba przypadków zmieniała się w ciągu tworzenia quenyi przez Tolkiena. Słownictwo było tworzone niezależnie od słownictwa znanych autorowi języków naturalnych – było raczej związane ze słownictwem innych języków Śródziemia.

Jak sam Tolkien podkreślał, to Śródziemie zostało powołane do życia, by uzasadnić ewolucję i „ożywić” język quenejski.

Czytaj więcej...

Wybrana grafika

Okładka angielskiego wydania Wędrówki Childe Harolda z roku 1825

Wybrany cytat

Pisarze zajmujący się fantastyką naukową mają szczególne powinowactwo z dystopią. Wiecie czym jest utopia? Nazwa wywodzi się od greckiego słowa oznaczającego dobre miejsce. Jest to zatem miejsce, gdzie wszystko doskonale działa, wszyscy są szczęśliwi, a dobroć i uprzejmość panują powszechnie. Opowiadania o utopiach są niezmiernie nudne. Gdzie jest niebezpieczeństwo? Gdzie wątpliwości? Dystopia (złe miejsce) jest oczywiście czymś, gdzie wszystko jest koszmarne i nieprawdopodobnie złe. Isaac Asimov, notka do jednego z opowiadań

Wybrana biografia

Marina i Siergiej Diaczenko (ros. Марина и Сергей Дяченко, ukr. Марина та Сергій Дяченки, Maryna ta Serhij Diaczenky), właśc. Maryna Jurijiwna Diaczenko-Szyrszowa (ukr. Марина Юріївна Дяченко-Ширшова; ur. 23 stycznia 1968 w Kijowie) oraz Serhij Serhijowycz Diaczenko (ukr. Сергій Сергійович Дяченко; ur. 14 kwietnia 1945 w Kijowie, zm. 5 maja 2022) – ukraińscy, rosyjskojęzyczni pisarze, scenarzyści i redaktorzy. Według ich samych byli oni „rodzimymi użytkownikami języka rosyjskiego mieszkającymi na Ukrainie”. W swoich dziełach, które sklasyfikowane są w szeroko pojętej fantastyce, często łączą różne gatunki literackie. W 2009 opuścili Kijów i zamieszkali w Moskwie, natomiast w 2013 przeprowadzili się do Stanów Zjednoczonych i od tamtej pory mieszkali w Kalifornii.

Debiutowali w 1994 roku powieścią Odźwierny (ros. Привратник). Laureaci wielu nagród literackich, w tym nagrody Euroconu dla najlepszych europejskich pisarzy fantastyki roku 2005.

Czytaj więcej...

Czy wiesz

... że niemieckie czasopismo fantastyczne „Der Orchideengarten” (na zdjęciu okładka czasopisma) wydawane od stycznia 1919 do listopada 1921, jest uznawane za najstarsze czasopismo dedykowane literaturze fantastycznej?
... że Polcon jest najstarszym polskim konwentem miłośników fantastyki ?
... że „Nowa Fantastyka” jest pierwszym polskim czasopismem popularyzującym szeroko pojmowaną fantastykę, zwłaszcza literaturę fantastycznonaukową i fantasy, a wydawanym od 1982 roku?
... że tekst transowej piosenki Satelitenstadt niemieckiej grupy muzycznej Nena i opublikowanej na płycie Nena w roku 1983 można zaliczyć do gatunku fantastyki naukowej gdyż przedstawia apokaliptyczną wizję świata przyszłości ogołoconego z wrażliwości, uczuć i ciepła?
... że Klub Tfurców to polska grupa literacka, zrzeszająca autorów piszących przede wszystkim w rozmaitych gatunkach fantastyki?

Wybrany serial telewizyjny

Star Trek (w dosłownym tłumaczeniu Gwiezdna Wędrówka) – franczyza obejmująca kilka fantastycznonaukowych seriali telewizyjnych, kilkanaście filmów pełnometrażowych, a także dziesiątki książek, komiksów i gier komputerowych dziejących się w tym samym fikcyjnym uniwersum stworzonym przez Gene’a Roddenbery’ego w latach 60. Prawnym właścicielem nazwy Star Trek, znaków graficznych oraz postaci jest wytwórnia filmowa Paramount Pictures.

Ludzkość po zakończeniu III wojny światowej rozkwita. Po usunięciu z Ziemi chorób, nietolerancji, biedy i zażegnaniu konfliktów zbrojnych, przy współpracy części inteligentnych ras zamieszkujących galaktykę powstaje Zjednoczona Federacja Planet – międzygatunkowa unia, której celem jest pokojowe współistnienie poszczególnych ras zamieszkujących galaktykę oraz jej eksploracja.

Mottem wszystkich produkcji spod znaku Star Trek jest sentencja „Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden człowiek” (ang. To boldly go where no man has gone before).

Czytaj więcej...

Wybrany film

Literatura

Karolina Haka-Makowiecka, Marta Makowiecka, Małgorzata Węgrzecka, pod red. Andrzeja Z. Makowieckiego, Leksykon fantastyki. Postacie, miejsca, rekwizyty, zjawiska, Wyd. Muza SA, Warszawa 2009.
Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990, ISBN 83-210-0892-5
Энциклопедия фантастики.Кто есть кто. Под ред. Вл. Гакова - Минск: Галаксиас, 1995 - 694с.
Robert Reginald. Contemporary Science Fiction Authors
Twentieth-Century Science-Fiction Writers.Edited by Curtis C. Smith- London, 3rd edition, 1993
Brian M. Stableford - Science Fact and Science Fiction: An Encyclopedia -London: Routledge, 2006 [encyclopedia]
http://sf-encyclopedia.uk/fe.php
The Encyclopedia of Science Fiction (ang.)
http://www.sf-encyclopedia.com/category/culture/publication#articlesB
David William Pringle. The Ultimate Encyclopedia of Science Fiction: The Definitive Illustrated Guide (London: Carlton, 1996) [encyclopedia: hb/photographic]
Sam Lundwall. Bibliografi över science fiction & fantasy 1741-1996 ["Bibliography of Science Fiction & Fantasy 1741-1996"] (Stockholm, Sweden: Lundwall Fakta & fantasi, 1997) [bibliography: hb/]
Sam Lundwall.Illustrerad bibliografi over science fiction & fantasy 1741-1973. ["Illustrated Bibliography of Science Fiction & Fantasy, 1741-1973"] (Stockholm, Sweden: Lindqvist, 1974) [bibliography: hb/]
James Edwin Gunn. Inside Science Fiction: Essays on Fantastic Literature (San Bernardino, California: The Borgo Press, 1992) [nonfiction: coll: hb/]
George Reginald Turner. The Unrelenting Gaze: George Turner's Non-Fiction: A Selection (Collingwood, Victoria: SF Commentary 76, 2000) [nonfiction: coll: pb/Ditmar]
Sheldon Ronald Jaffery. Horrors and Unpleasantries: A Bibliographical History and Collector's Price Guide to Arkham House (Bowling Green, Ohio: Bowling Green University Popular Press, 1982) [nonfiction: hb/Gary Drumm]
Antoni Smuszkiewicz, Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982.

Strony internetowe

Wy możecie dodawać tutaj strony internetowe poświęcone fantastyce

Nagrody w dziedzinie fantastyki

Wybrany wyróżniony artykuł

Half-Life: Opposing Force – oficjalny dodatek do gry komputerowej pod tytułem Half-Life. Gra powstała w wyniku współpracy studia Gearbox Software oraz Valve Corporation i została opublikowana przez Sierra Entertainment. Opposing Force jest pierwszym z serii dodatków do Half-Life, a jego premiera miała miejsce 1 listopada 1999 r., choć pierwsze informacje na jego temat pojawiły się już w kwietniu 1999 r. Randy Pitchford, główny projektant gry, wyraził przekonanie, że studio Gearbox zostało wybrane do stworzenia Opposing Force, ponieważ Valve chciało poświęcić się w tym czasie innym projektom.

Opposing Force przenosi gracza w realia tego samego świata, co oryginalny Half-Life, jednak przedstawione w grze wydarzenia gracz obserwuje z perspektywy żołnierza amerykańskiej piechoty morskiej, a więc jednego z przeciwników występujących w pierwowzorze. Główny bohater zostaje wysłany do tajnego amerykańskiego ośrodka badawczego Black Mesa Research Facility, gdzie doszło do incydentu z udziałem istot pozaziemskich, w celu neutralizacji zagrożenia i zatuszowania całej sprawy. Szybko orientuje się jednak, że w obliczu przewagi liczebnej Obcych i pojawienia się niezależnej jednostki mającej na celu zniszczyć cały ośrodek, żołnierze piechoty morskiej są na przegranej pozycji. Dodatek spotkał się z pozytywną reakcją krytyków, a przez wielu został uznany za przykład nowej generacji dodatków do gier, tak jak Half-Life został uznany rewolucyjny dla gatunku FPS. Niektórzy wskazywali jednak, że Opposing Force mimo wszystko posiada wiele negatywnych cech, charakterystycznych dla dodatków.

Czytaj więcej...

Wybrany artysta fantastyczny

Pauline Diana Baynes (ur. 9 września 1922 w Hove w Anglii, zm. 2 sierpnia 2008 w Dockenfield w Anglii) – angielska ilustratorka książek. Zilustrowała ponad 100 książek, w szczególności dzieł C.S. Lewisa i J.R.R. Tolkiena.

Wczesne lata życia spędziła w Indiach, gdzie jej ojciec był komisarzem w Agrze. Razem ze starszą siostrą przybyła do Anglii dla edukacji. Uczęszczała do londyńskiej Slade School of Fine Art, ale po roku zgłosiła się na ochotnika do pracy w Ministerstwie Obrony, gdzie sporządzała modele demonstracyjne dla kursów instruktażowych. Niedługo potem została przeniesiona do departamentu kartograficznego (doświadczenie tam zdobyte przydało się przy rysowaniu map Narnii dla C.S. Lewisa i Śródziemia dla J.R.R. Tolkiena.

Baynes jest najlepiej znana z ilustracji z Opowieści z Narnii C.S. Lewisa. Była także ulubioną ilustratorką J.R.R. Tolkiena: jej ilustracje pojawiają się w Rudym Dżilu, Przygodach Toma Bombadila, Kowalu z Podlesia Większego, Drzewie i Liściu, a po śmierci Tolkiena przy wierszu Bilbo's Last Song (jako plakat w 1974, w wydaniu książkowym w 1990).

Czytaj więcej...

Kartka z kalendarza

20 kwietnia

Urodzili się:

Carolyn Jewel (unknown) • Aloysius Bertrand (1807-1841) • W. S. Mayo, M.D. (1812-1895) • Dinah Maria Mulock Craik (1826-1887) • Kurd Lasswitz (1848-1910) • Lilla Poole Price (1848-1914) • Minnie Faegre Knox (1886-1980) • Frank Owen (1893-1968) • Joan Miro (1893-1983) • Donald Wandrei (1908-1987) • Robert Tallant (1909-1957) • คึกฤทธิ์ ปราโมช (1911-1995) • Kukrit Pramoj (1911) • Karel Thole (1914-2000) • Terry Maloney (1917-2008) • Brad Williams (1918-1988) • D. G. Barron (1922-2000) • Hans Stilett (1922-2015) • William Beechcroft (1924) • Harold Rein (1926-2011) • Karl-Heinz Jakobs (1929-2015) • George Takei (1937) • Peter S. Beagle (1939) • Katherine V. Forrest (1939) • Marc Estrin (1939) • Daniel M. Klein (1939) • Erna Brodber (1940) • Arto Paasilinna (1942) • Yianni Palos (1942) • Margaret Clark (1942) • Ian Watson (1943) • Jean-François Somcynsky (1943-2011) • Mary Hoffman (1945) • Justin Cartwright (1945) • Steven Spruill (1946) • John Ostrander (1949) • Steve Erickson (1950) • Sebastian Faulks (1953) • Overton Loyd (1954) • Simon Clark (1958) • Lucian Merisca (1958) • Carole E. Barrowman (1959) • S. K. S. Perry (1961) • Reinhard Habeck (1962) • Derryl Murphy (1963) • Sean A. Moore (1964-1998) • Andy Serkis (1964) • Daniel L. Carter (1969) • Liv Rancourt (1970) • R. F. Long (1971) • Marcin Wroński (1972) • Christine E. Schulze (1988)

Zmarli:

Frank R. Stockton (1834-1902) • Francis Carr (1834-1894) • A. T. Schofield (1846-1929) • Bram Stoker (1847-1912) • Verner Z. Reed (1863-1919) • W. B. MacDougall (1868-1936) • Warwick Deeping (1877-1950) • Uchida Hyakken (1889-1971) • Archibald MacLeish (1892-1982) • Sean O'Faolain (1900-1991) • M. K. Jessup (1900-1959) • Alice Drayton Farnham (1906-1974) • Milovan Djilas (1911-1995) • William Sansom (1912-1976) • Ian G. Colvin (1912-1975) • Bill Wannan (1915-2003) • Sheila Burnford (1918-1984) • Paul Celan (1920-1970) • Warren Miller (1921-1966) • Fred McMorrow (1925-2000) • Felix C. Gotschalk (1929-2002) • Ingrid Zierhut (1933-1997) • Myles Wilder (1933-2010) • Tong Enzheng (1935-1997) • Alistair MacLeod (1936-2014) • Seita Parkkola (1971-2015)

Wybrany utwór literacki

Fundacja (ang. Foundation) – siedmiotomowy cykl powieściowy z gatunku science fiction, autorstwa Isaaca Asimova.

Cykl opowiada o zmierzchu i rozkładzie gigantycznego tworu politycznego – Imperium Galaktycznego, obejmującego zasięgiem swojej władzy obszar całej Galaktyki, w tym 25 milionów zamieszkanych światów. Fundacja jest studium wielkich procesów historycznych oraz takich zjawisk, jak władza i manipulacja ludźmi oraz historią, ukazanym w szacie SF.

Wraz z jego trylogią Imperium Galaktyczne, tetralogią Roboty i dwoma tomami opowiadań o nich, Fundacja tworzy 16-tomową Historię przyszłości. Oprócz siedmiu powieści napisanych przez Asimova Fundację uzupełniają również tomy napisane przez innych autorów: Gregory’ego Benforda, Grega Beara oraz Davida Brina.

Czytaj więcej...