Powiat prużański
Powiat prużański – jednostka administracyjna z centrum w Prużanie, istniejąca w XIX i 1. połowie XX wieku, wchodząca w skład szeregu organizmów państwowych. Do I wojny światowej w guberni grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego (zob. powiat prużański (1795-1915)). W latach 1919–1920 pod polską administracją, w okręgu brzeskim Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. W latach 1921–1939 (1945) w województwie poleskim II Rzeczypospolitej. W skład powiatu wchodziło 17 gmin wiejskich i 3 miasteczka. W dużym stopniu odpowiada mu terytorialnie dzisiejszy rejon prużański na Białorusi.
| powiat | |||
.jpg) Pałac w Prużanie, budynek starostwa w latach 1921-1939 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia |
2644 km² | ||
| Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
41 os./km² | ||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| |||
Położenie na mapie województwa
| |||
12 grudnia 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Białowieża, Masiewo i Suchopol do nowo utworzonego powiatu białowieskiego[1].
Demografia edytuj
Według spisu ludności w grudniu 1919 roku powiat prużański okręgu brzeskiego ZCZW zamieszkiwały 67 343 osoby. Na jego terytorium znajdowały się 522 miejscowości, z których 3 miały 1–5 tys. mieszkańców i 1 miała powyżej 5 tys. mieszkańców. Była nią Prużana z 6173 mieszkańcami[2].
Według drugiego powszechnego spisu ludności z 1931 roku powiat liczył 108 583 mieszkańców, 16 311 było rzymskokatolickiego wyznania, 81 975 – prawosławnego wyznania, 17 – augsburskiego, 13 – reformowanego, 60 osób podało wyznanie ewangelickie bez bliższego określenia, 660 – inne chrześcijańskie, 9 463 – mojżeszowe, 16 – inne niechrześcijańskie, 15 osób nie podało przynależności konfesyjnej[3].
Oświata edytuj
W powiecie prużańskim okręgu brzeskiego ZCZW w roku szkolnym 1919/1920 działało 37 szkół powszechnych. Ogółem uczyło się w nich 2509 dzieci i pracowało 63 nauczycieli[4].
Gminy edytuj
- gmina Bajki (do 1926)[5]
- gmina Bereza Kartuzka (lub gmina Bereza Kartuzka) (do 1932)[6]
- gmina Czerniaków (do 1926)[5]
- gmina Dobuczyn (do 1926)[5]
- gmina Horodeczno (lub gmina Horodeczna)[7]
- gmina Kotra (do 1932)[8]
- gmina Linowo (do 1932)[9]
- gmina Maciejewicze (do 1926)[10]
- gmina Malecz
- gmina Matiasy (lub gmina Matjasy) (do 1925)[11]
- gmina Międzylesie (1926-32)[12]
- gmina Mikitycze (do 1926)[5]
- gmina Noski (do 1926)[5]
- gmina Prużana (od 1926)[13]
- gmina Rewiatycze (do 1932)[14]
- gmina Rudniki (siedziba: Chorewo, Rudniki)
- gmina Siechniewicze[15]
- gmina Sielec
- gmina Suchopol (od 1926)[16]
- gmina Szenie (do 1926)[5]
- gmina Szereszów[7]
Miasta edytuj
- Prużana
- Bereza Kartuska (lub Bereza Kartuzka)
- Szereszów (do 1934)[17]
Starostowie edytuj
- Jerzy Czarnocki (1920-)[18]
- Eugeniusz Noël (1922/1923-)[19]
- Czesław Zbierański (-1939)
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 43
- ↑ I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). s. 25.
- ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z Dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i Gospodarstwa Domowe. Ludność. Stosunki /Zawodowe. Województwo Poleskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1931, s. 25.
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 243.
- ↑ a b c d e f Zniesiona 22 stycznia 1926 r. (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 46)
- ↑ 1 kwietnia 1932 r. została zniesiona, a jej terytorium przyłączone do gmin: Siechniewicze, Malecz i Sielec (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ a b 12 kwietnia 1928 r. włączono część zniesionej gminy Dworce z powiatu brzeskiego (Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 427).
- ↑ 1 kwietnia 1932 r. została zniesiona, a jej terytorium przyłączone do gmin: Rudniki, Suchopol i Szereszów (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ 1 kwietnia 1932 r. została zniesiona, a jej terytorium przyłączone do gmin: Malecz, Prużana i Szereszów (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ 22 stycznia 1926 r. przemianowana na Międzylesie (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 46)
- ↑ 1 stycznia 1926 r. wyłączona z powiatu prużańskiego i przyłączona do powiatu kobryńskiego (Dz.U. z 1925 r. nr 90, poz. 635)
- ↑ 22 stycznia 1926 r. gminę Maciejewicze przemianowano na Międzylesie (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 46); 1 kwietnia 1932 r. została zniesiona, a z jej terytorium utworzono gminę Siechniewicze (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ Utworzona 22 stycznia 1926 r. (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 46)
- ↑ 1 kwietnia 1932 r. została zniesiona, a jej terytorium przyłączone do gmin: Siechniewicze i Malecz (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ utworzona 1 kwietnia 1932 r. z obszaru zniesionej gminy Międzylesie (Dz.U. z 1932 r. nr 17, poz. 109)
- ↑ Przyłączona 26 lipca 1926 r. z powiatu bielskiego województwa białostockiego (Dz.U. z 1926 r. nr 72, poz. 415)
- ↑ status miasta zniesiony z dniem 1 kwietnia 1934 (Dz.U. z 1934 r. nr 26, poz. 202)
- ↑ Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.
- ↑ Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 15 grudnia 1922 do 1 marca 1923 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”, s. 22, Nr 2 z 31 marca 1923.
Bibliografia edytuj
- Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
- Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.