Poziomy organizacji żywej materii
 |
Ten artykuł od 2008-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
W przyrodzie ożywionej wyróżnia się różne poziomy organizacji materii, od pojedynczej komórki, poprzez kolonię, tkankę, organizm, aż do biosfery. Kolejne poziomy są przedmiotem zainteresowania różnych dziedzin nauki.
Poziomy edytuj
W strukturze organizacyjnej żywej materii wyróżniamy trzy poziomy:
- Poziom molekularny, w skład którego wchodzą:
- komórka
- struktury komórkowe
- Nauki dotyczące tego poziomu:
- Poziom organizmalny, w skład którego wchodzą:
- Poziom ponadorganizmalny, w skład którego wchodzą:
- populacje
- biocenozy
- ekosystemy
- biosfera
- Nauki dotyczące tego poziomu:
Płaszczyzną zainteresowania ekologii są wszystkie poziomy powyżej pojedynczego osobnika, niezależnie czy jest to jednokomórkowiec, czy organizm wielokomórkowy.
Większość organizmów na Ziemi żyje otoczona innymi organizmami, wchodząc z nimi w najrozmaitsze interakcje. Jeśli zatem za podstawową jednostkę organizacji przyjmiemy pojedynczą istotę żywą, to każdy wyższy poziom organizacji składa się z większej od 1 liczby osobników. W ten sposób już dwa osobniki mogą tworzyć rodzinę, kilka stado lub grupę rodzinną itp. Najprostszym przykładem ekosystemu jest związek między jednym producentem (np. bakterii autotroficznej) i jednym destruentem (np. bakterii heterotroficznej). Taka organizacja realizowałaby proces produkcji i dekompozycji materii organicznej w oparciu o czerpaną ze środowiska energię i pierwiastki pobierane, a następnie oddawane do środowiska, a zatem spełniałby podstawowe założenia ekosystemu.
Największym poziomem organizacji życia jest biosfera, obejmująca wszystkie obszary, na których występują żywe istoty. Z chwilą, gdy człowiek odkryje życie we Wszechświecie, biosfera rozciągnie się również na tamte obszary.
Przez wiele ostatnich lat badano głównie poziom komórkowy i organizmalny, a dziś ze względu na wiele chorób występujących w nowoczesnym świecie, których przyczyną jest środowisko społeczne i emocjonalna więź międzyludzka, zajęto się poziomem ponadorganizmalnym. Z punktu widzenia ekologii podstawowymi poziomami organizacji są:
W obrębie tych jednostek ekologicznych mogą egzystować mniejsze zespoły, wyróżniające na podstawie innych kryteriów: etologicznych (np. rodzina, stado), fitosocjologicznych (zespół roślinności) czy mikrobiologicznych (kolonia bakteryjna).
Linki zewnętrzne edytuj
- Markus I. Eronen, Daniel Stephen Brooks, Levels of Organization in Biology, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 5 lutego 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-02-06] (ang.). (Poziomy organizacji w biologii)