Protokooperacja – oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie, polegające na współpracy dwóch populacji odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często występuje okresowo.

Mrówka wśród mszyc

Przykłady edytuj

Przykładem protokooperacji jest związek jamochłonów (ukwiały) z pustelnikami. Na muszlach zamieszkiwanych przez pustelniki żyją przytwierdzone różne jamochłony. Ułatwiają one krabom maskowanie się i pełnią funkcję obronną, otrzymując w zamian niedojedzone resztki pokarmu pustelnika. Jednak ani pustelnik, ani jamochłon nie są ściśle zależne od siebie nawzajem.

Podobnie sprawa ma się z mrówkami i mszycami. Wydzielina mszyc jest spożywana przez mrówki, które z kolei chronią mszyce przed np. biedronkami, które się żywią mszycami.

Przykładem protokooperacji jest też zależność między nosorożcami i bąkojadami. Bąkojad wyjada ze skóry nosorożca larwy much. Dzięki temu ma zapewniony pokarm, natomiast nosorożec nie tylko pozbywa się pasożytów, ale również ostrzegany jest przed niebezpieczeństwem. Ptak alarmuje go w chwili zagrożenia. Oba gatunki są w stanie poradzić sobie same.