Przekład multimedialny
Przekład multimedialny, czasami nazywany również audiowizualnym – specjalistyczny rodzaj przekładu, który zajmuje się transferem tekstów multimodalnych i multimedialnych na inny język i/lub kulturę[1]. Zakłada on wykorzystanie multimedialnego systemu elektronicznego w procesie tłumaczenia lub w trakcie transmisji produktu audiowizualnego.
Zastosowanie edytuj
Przekład multimedialny może mieć szerokie zastosowanie np. w produkcjach kinowych, teatralnych, w reklamie czy komunikacji audiowizualnej. Wykorzystywany jest także do mobilnych urządzeń komunikacyjnych.
Tekst audiowizualny może być określony jako multimodalny, jeżeli powstał przy użyciu różnych środków semiotycznych lub trybów[2] i jest interpretowany z ich wykorzystaniem. Gdy różne środki semiotyczne, takie jak: język, obraz, muzyka, barwa czy perspektywa są ze sobą połączone w różnych formach masowego przekazu (w głównej mierze dotyczy filmów), to audiowizualny tekst można określić jako multimedialny[3].
Przykłady takich tekstów, nazywanych transkrypcją multimodalną, wykorzystywane są w kinematografii[4]. Film dzieli się na klatki, ujęcia lub fazy[4] i są one analizowane pod kątem wszystkich semiotycznych metod w nich zastosowanych[4].
Badania akademickie przekładu multimedialnego edytuj
Tłumaczenie multimedialnych dzieł jest przedmiotem badań naukowych, prowadzonych w ramach przekładoznawstwa[5]. To interdyscyplinarna dziedzina wykorzystująca wiele innych teorii, takich jak globalizacja i post-globalizacja. Inspirację do badań czerpie się również z teorii odbioru dzieła i teorii relewancji, a także z innych dziedzin nauki jak np. z socjologii, kulturoznawstwa, psychologii społecznej i z badań nad osobami niesłyszącymi (ang. deaf studies)[6].
Rodzaje przekładu edytuj
Ten rodzaj tłumaczenia zależy, zarówno jeśli chodzi o formę, jak i istotę procesu twórczego, od metody i rodzaju zastosowanego urządzenia. Grafika cyfrowa, czas i sposoby użycia narzucają pewne ograniczenia.
Dubbing edytuj
Dubbing obejmuje tłumaczenie i jego synchronizację, jak i naśladowanie czynności wykonywanych przez aktorów i aktorki[7]. Kiedyś był uważany za najbardziej wyczerpującą formę przekładu, ponieważ dubbing najlepiej ze wszystkich form dostosowuje się do czasu, „wypowiedzi i ruchu warg aktorów oryginalnego dialogu”[8]. Choć ta technika zwykle stosowana jest przy tłumaczeniach interlingwalnych, istnieją pewne przypadki dubbingu interlingwalnego. Nie jest on jednak jeszcze bardzo rozpowszechniony[7].
Napisy edytuj
Technika tłumaczeniowa, która jest najobszerniej badana[9]. Napisy to metoda polegająca na wyświetlaniu tekstu na ekranie, który przekazuje „docelową wersję językową mowy źródłowej”. Składa się z wielu podgatunków, ale jednym z najczęściej stosowanych jest tłumaczenie międzyjęzykowe, które zwykle pojawia się w formie otwartych napisów[7]. W krajach wielojęzycznych napisy dwujęzyczne są używane do równoczesnego wyświetlania dwóch różnych wersji językowych tekstu źródłowego[8].
Lektor edytuj
Czytanie filmu przez lektora to technika polegająca na nałożeniu na oryginalną ścieżkę dźwiękową dodatkowej, zawierającej tłumaczenie[7]. Na początku można usłyszeć tylko oryginał, jednakże jego poziom głośności zostaje stopniowo zmniejszany i tłumaczenie staje się lepiej słyszalne[8]. Ta technika tłumaczenia audiowizualnego daje bardziej realistyczny efekt, dlatego zwykle stosuje się ją w filmach dokumentalnych lub wywiadach[7]. Lektor jest uważany za „tanią alternatywę dla dubbingu”, dlatego wykorzystuje się go w pierwszej kolejności do tłumaczenia filmów w byłych krajach bloku wschodniego i niektórych krajach Bliskiego Wschodu oraz w Azji[8].
Przypisy edytuj
- ↑ González, Luis Pérez. „Audiovisual Translation”, in Baker, Mona and Gabriela Saldanha (eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London, 2009, s. 13.
- ↑ Baldry, Anthony and Paul J. Thibault. Multimodal Transcription and Text Analysis, London & Oakville: Equinox, 2006.
- ↑ Negroponte, Nicholas. Multimedia [Interview]. Hightech (sierpień 1991): 68.
- ↑ a b c Christopher J. Taylor. Multimodal Transcription in the Analysis, Translation and Subtitling of Italian Films. „The Translator”. 9 (2), s. 191–205, 2003. DOI: 10.1080/13556509.2003.10799153.
- ↑ Diaz Cintas, Jorge. New Trends in Audiovisual Translation. Bristol/Buffalo/Toronto: Multilingual Matters. 2009. ISBN 978-1-84769-154-5.
- ↑ Nataša Pavlović. Addressing Power and Solidarity in TV Subtitling. „Across languages and cultures”. 5 (2), July 22, 2005. DOI: 10.1556/Acr.5.2004.2.4. ISSN 1588-2519.
- ↑ a b c d e Ana Isabel, Hernández Bartolomé, Gustavo Mendiluce Cabrera. New Trends in Audiovisual Translation: The Latest Challenging Modes. „Miscelánea”. 31, s. 89–104, 2005.
- ↑ a b c d Luis Pérez-Gonzalez: Audiovisual Translation Theories, Methods And Issues. New York: Routledge, 2014.
- ↑ Agata Hołobut, Monika Woźniak: Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audiowizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 17. ISBN 978-83-233-4356-1.
Linki zewnętrzne edytuj
- Przekładaniec
- Przekład audiowizualny, werbo-wizualny czy intersemiotyczny: różne wymiary tej samej rzeczywistości?
- Teresa (1956-) Tomaszkiewicz, Przekład audiowizualny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, ISBN 978-83-01-14637-5, OCLC 69297926.
- Arkadiusz. Belczyk, Tłumaczenie filmów, Wilkowice: Wydawnictwo „Dla szkoły”, 2007, ISBN 978-83-88396-60-1, OCLC 749739874.