Ptaszkowa
Ptaszkowa – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Grybów[4][5].
| wieś | |
.jpg) Kościół Wszystkich Świętych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
3295[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-333[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0428100[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Grybów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
 49°36′05″N 20°53′07″E/49,601389 20,885278[1]
| |
| Strona internetowa | |
Położenie geograficzne edytuj
Ptaszkowa leży 7 kilometrów na południowy zachód od Grybowa, w rozległej dolinie przy linii kolejowej Grybów – Nowy Sącz i drodze kołowej z Grybowa przez Kamionkę do Nowego Sącza, pośród wzniesień Beskidu Niskiego. Od strony północnej otaczają ją wzniesienia Rosochatka (753 m n.p.m.) i Kozieniec (560 m n.p.m.), zaś od strony południowej wznosi się ponad Ptaszkową pasmo Postawne – Jaworze (882 m n.p.m.). Od strony wschodniej góruje w panoramie Grupa Trzech Kopców z kulminacją na Chełmie (779 m n.p.m.).
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0428117 | Błazkówka | część wsi |
| 0428123 | Brzegówka | część wsi |
| 0428130 | Bucze Niżne | część wsi |
| 0428146 | Bucze Wyżne | część wsi |
| 0428152 | Cieniawka | część wsi |
| 0428169 | Do Leśnych | część wsi |
| 0428181 | Górkówka | część wsi |
| 0428198 | Grałkówka | część wsi |
| 0428206 | Gryblówka | część wsi |
| 0428212 | Janczakówka | część wsi |
| 0428229 | Jeleniówka | część wsi |
| 0428235 | Kogutówka | część wsi |
| 0428241 | Lipie | część wsi |
| 0428258 | Matusówka | część wsi |
| 0428264 | Michalikówka | część wsi |
| 0428270 | Młynarzówka | część wsi |
| 0428287 | Muchówka | część wsi |
| 0428293 | Myziówka | część wsi |
| 0428301 | Na Wygonie | część wsi |
| 0428318 | Nad Browarem | część wsi |
| 0428324 | Niżny Pagórek | część wsi |
| 0428330 | Palaczkówka | część wsi |
| 0428347 | Pałubówka | część wsi |
| 0428353 | Pawlakówka | część wsi |
| 0428360 | Pawłówka | część wsi |
| 0428376 | Pelusiówka | część wsi |
| 0428382 | Pod Świnką | część wsi |
| 0428399 | Poddziale | część wsi |
| 0428407 | Podgórze | część wsi |
| 0428413 | Pruskówka | część wsi |
| 0428420 | Przylesie | część wsi |
| 0428436 | Rolówka | część wsi |
| 0428442 | Sadówka | część wsi |
| 0428459 | Siedlarze | część wsi |
| 0428465 | Synowcówka | część wsi |
| 0428471 | Warchałówka | część wsi |
| 0428488 | Wojciakówka | część wsi |
| 0428494 | Wronówka | część wsi |
| 0428502 | Wyrąb | część wsi |
| 0428519 | Wyżny Pagórek | część wsi |
| 0428525 | Za Potoczkiem | część wsi |
| 0428531 | Zadziele | część wsi |
| 0428548 | Ziółkówka | część wsi |
Historia edytuj
Początki wsi sięgają XIV wieku – w 1336 roku został wydany przez Jadwigę Bolesławównę przywilej lokacyjny dla Ptaszkowej jednak nie jest to data powstania wsi. Z tym wydarzeniem związana jest legenda mówiąca o zgubieniu dokumentu przez wójta sądeckiego Mikołaja de Masteza[6]. W 1359 roku król Kazimierz Wielki wydał nowy akt lokacji, na mocy którego Ptaszkowa stała się wsią królewską[7].
.jpg)
_(HB2).jpg)
Zabytki edytuj
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Kościół pw. Wszystkich Świętych, otoczenie, drzewostan.
Kościół o konstrukcji zrębowej. Obiekt został zbudowany przez Jana Joachima Kuklę z Grybowa[7][9] w 1555 roku[7]. Na zewnętrznej ścianie kościoła, w niszy prezbiterium znajdowała się przez wiele lat płaskorzeźba przedstawiająca modlitwę Jezusa w Ogrójcu (tzw. „Ogrojec”), datowana na koniec XV wieku[10]. Od dawna podejrzewano, że pochodzi ona ze szkoły Wita Stwosza. Przeprowadzona w Nowym Sączu renowacja wykazała, że rzeźba jest dziełem samego Wita Stwosza. Świadczą o tym m.in. kryptoinsygnia rzeźbiarza. Obecnie płaskorzeźba znajduje się w Muzeum Ziemi Sądeckiej. Z tego kościoła pochodzą również skrzydła tryptyku z Ptaszkowej z ok. 1440 roku[10]. Obecnie obiekt znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.
Ochotnicza straż pożarna edytuj
Ptaszkowa od 1930 roku posiada jednostkę ochotniczej straży pożarnej, która znajduje się w krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym i posiada 3 samochody bojowe: Toyota Hilux V SLRr, Mercedes Benz 1113 GBARt 2,5/16 oraz DAF 75 RC GBART 2/24[11][12][13].
Sport i rekreacja edytuj
W Ptaszkowej wytyczono liczne ścieżki przyrodnicze, tereny do jazdy na rowerach górskich. W zimie działają trasy do biegów narciarskich. Ptaszkowa jest Gminnym Centrum Sportów Zimowych.
Co roku odbywają się w Ptaszkowej różnego rodzaju imprezy, od festynów po zimowe zawody w biegach narciarskich, czyli Spartakiady o memoriał Romana Stramki i Zbigniewa Kmiecia. Od kilku lat spartakiady te mają charakter integracyjny: wraz z dziećmi i młodzieżą z Ptaszkowej i okolicznych miejscowości bawią się dzieci i młodzież z wielu Warsztatów Terapii Zajęciowych.
Z Ptaszkowej prowadzi niebieski szlak turystyczny do otwartej w 2005 wieży widokowej na szczycie Jaworze 882 m.
W 2011 r. powstał KS Orzeł Ptaszkowa, który w sezonie 2019/2020 występował w klasie B w grupie Nowy Sącz II[14].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112811
- ↑ Wieś Ptaszkowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1049 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Historia wsi Ptaszkowa. www.ptaszkowa.pl. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ a b c Barbara Sanocka: Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego- edycja 2008. Kraków: Małopolski Instytut Kultury, 2008, s. 45. ISBN 978-83-923892-7-9.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-09].
- ↑ Historia Kościoła pw. Wszystkich Świętych. www.ptaszkowa.pl. [dostęp 2017-06-03].
- ↑ a b Barbara Sanocka: Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego- edycja 2008. Kraków: Małopolski Instytut Kultury, 2008, s. 47. ISBN 978-83-923892-7-9.
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna - Ptaszkowa [online], osp.ptaszkowa.pl [dostęp 2017-12-13].
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna - Ptaszkowa [online], osp.ptaszkowa.pl [dostęp 2017-12-13].
- ↑ OSP Ptaszkowa – Nowy Sącz 112 [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-13] (pol.).
- ↑ KS Orzeł Ptaszkowa na portalu 90minut.pl
Linki zewnętrzne edytuj
- Ptaszkowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 260.
- Jan Wielek: Z dziejów Ptaszkowej. nsi.pl, przed 2003-05-22. [dostęp 2021-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-05-22)].