Puklerz

Puklerz (fr. bouclier) – potoczna nazwa okrągłej, wypukłej tarczy używanej w Europie przez piechotę i jazdę.

Puklerz – przód i część wewnętrzna

Był to typ niewielkiej, krągłej, zazwyczaj całkowicie metalowej tarczy, o wybrzuszonym kształcie, ze sferycznym wystającym guzem (boucle) pośrodku. Za uchwyt służył metalowy lub drewniany imacz przechodzący wzdłuż średnicy puklerza. Średnica na ogół nie przekraczała 50 cm, ciężar wynosił 8-15 kilogramów.

Ochrona ta była charakterystyczna dla późnośredniowiecznych strzelców, zwłaszcza łuczników, puklerzy używano jednak w Europie przez długi czas (od ok. 1100 do XVIII w.) i w stosunkowo szerokim wymiarze. Stanowiły one prostą, ale skuteczną ochronę przed pociskami i bronią białą przeciwnika, często używaną wraz z krótkim mieczem, tasakiem lub rapierem. Podczas wojen XVII-wiecznych wyposażano w nie podoficerów piechoty z pierwszego szeregu, uzbrojonych jedynie w rapier i chronionych ponadto półpancerzem i głębokim hełmem z grzebieniem (szturmakiem albo morionowym). Najdłużej puklerze (targe) należały do tradycyjnego wyposażenia szkockich górali, którzy posługiwali się nimi jeszcze w bitwie na Culloden Moor (1746), choć głównie dotyczyło to oficerów z czołowych szeregów.

W literaturze stosowana archaizująca nazwa tarczy. Jako termin literacki oznaczać mogła również napierśnik zbroi.

Bibliografia

• Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski jun.: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. ISBN 978-83-01-16260-3.
• Vladimir Brnardic: Imperial Armies of the Thirty Years' War (1). Infantry and artillery. Oxford: Osprey Publications, 2009. ISBN 978-1-84908-115-3.