Róża rdzawa, róża szkocka (Rosa rubiginosa L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Pochodzi z Europy i Bliskiego Wschodu (Iran, Irak, Turcja), rozprzestrzenił się także w Australii i Nowej Zelandii, Ameryce Północnej, a nawet w Ameryce Południowej i Afryce[3]. Występuje również w Polsce i jest dość pospolity.

Róża rdzawa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

róża

Gatunek

róża rdzawa

Nazwa systematyczna
Rosa rubiginosa L.
Mant. pl. 2:564. 1771
Synonimy
  • Rosa eglanteria L.[3]
Pokrój

Morfologia edytuj

Pokrój
Krzew wysokości do około 2 (3) m, rośnie wolno i ma pokrój zwarty[4].
Łodyga
Pokryta kolcami. Kolce szare, hakowato zgięte, gęste; pędy krótkie. Oprócz nich występują także drobne igiełki i szczecinki[4].
Liście
Nieparzysto-pierzaste, zwykle 7-listkowe. Listki małe, szerokojajowate z zaokrągloną nasadą, błyszczące, ciemnozielone, mają na dolnej stronie gruczołkowate włoski wydzielające zapach jabłecznika. Są drobne, z obu stron zielone i nagie, lub rzadko owłosione. Brzegi listków podwójnie ząbkowane, ząbki szerokie i ogruczolone[5].
Kwiaty
Pojedyncze, lub zebrane w wielokwiatowe kwiatostany. Szypułki pokryte gruczołkami na trzoneczkach, często także szczecinkami. Kwiaty pięciopłatkowe, ciemnoróżowe, pojedyncze, osadzone są po jednym lub po 3 do 5 krótkich szypułkach. Działki kielicha pierzaste, po przekwitnieniu wzniesione do góry albo odstające na bok. Szyjki słupka gęsto owłosione, płatki korony drobne[4].
Owoce
Jajowate, małe, czerwone owoce (tzw. owoce zbiorowe).

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój
Nanofanerofit. Kwitnie w czerwcu. Owoce dojrzewają we wrześniu.
Siedlisko
Skraje lasów, zarośla, miedze, zbocza. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Berberidion i Ass. Pruno-Ligustretum[6].
Zmienność
Tworzy mieszańce z r. drobnokwiatową, r. dziką, r. francuską, r. gęstokolczastą, r. girlandową, r. polną, r. siną, r. zapoznaną[5]. Z krzyżówek z tym gatunkiem otrzymano odmiany:'Amy Robsart', 'Magnificat', 'Hebe's Lip'.
Odporność
Wśród występujących w Polsce pospolitych gatunków róż róża rdzawa charakteryzuje się największą odpornością na chorobę rdza róży[7].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
  4. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  5. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  7. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7.