Racibor I (ur. ok. 1110, zm. 7 maja 1155 lub 1156[1]) – władca pomorski, brat Warcisława I, prawdopodobny syn Świętobora, księcia pomorskiego.

Racibor I
"
książę pomorski
Okres

od 1135
do 7 maja 1155 lub 1156

Poprzednik

Warcisław I

Następca

Bogusław I, Kazimierz I

Dane biograficzne
Dynastia

Gryfici

Data urodzenia

ok. 1110

Data śmierci

7 maja 1155 lub 1156

Ojciec

Świętobor?

Matka

NN

Żona

Przybysława

Dzieci

Małgorzata, Świętopełk

Racibor I z żoną Przybysławą. Płyta nagrobna z ok. 1370, w wieży kościoła w Usedom

Życiorys edytuj

Początkowo rezydował w Kamieniu, z którego wyprawiał się na Danię, Szwecję i Norwegię[2][3]. Nad księstwem objął władzę po śmierci protoplasty dynastii Gryfitów, Warcisława I w 1135[4]. W literaturze przedmiotu dominował pogląd, że Racibor I prócz piastowania władzy nad księstwem pomorskim był również księciem sławieńskim i założycielem tamtejszej dynastii (L. Quandt). Współczesne badania odrzucają tę hipotezę (E. Rymar)[5].

Po przejęciu władzy nad księstwem pomorskim nadal organizował łupieżcze wyprawy do Skandynawii[3]. W tym samym roku Racibor I rozbił flotę duńską, która wyprawiała się ku Rugii i w odwecie doszczętnie zniszczył ówczesną stolicę Danii – Roskilde[6][7]. Wspominają o tym m.in. ówczesne skandynawskie roczniki, tj. Annales Nestredienses oraz Annales Sorami. Do jego najważniejszych wypraw należy ta z 1135, kiedy to wraz z siostrzeńcem Dunimysłem zrabował miasto Konungahela[8][9][10][3].

Racibor był orędownikiem i krzewicielem wiary chrześcijańskiej. Za jego panowania wybudowano kościoły w Bardzie, Grzymiu oraz klasztory w Słupie i Grobi[11][12]. Ustalono również granice biskupstwa pomorskiego, które od 1128 miało swoją stolicę w Wołogoszczy oraz powołano pierwszego niekanonicznego biskupa Wojciecha (14 października 1140)[13]. Biskupstwo obejmowało ziemie od Reknicy na zachodzie do rzeki Łeby na wschodzie. Zostało uposażone z kasztelani grodowych bądź części ich dochodów[14][12].

Po śmierci został pochowany w klasztorze norbertanów w Grobi. Władzę po nim przejęli synowie Warcisława I – Bogusław I i Kazimierz I[15].

Rodzina edytuj

Żoną Racibora I była Przybysława[4], przypuszczalnie córka Jarosława Świętopełkowica, księcia Włodzimierza, która zmarła po 1155 lub 1156[16]. Z tego małżeństwa pochodziło dwoje dzieci, tj.

W starszej literaturze przedmiotu podawane są informacje, że prócz Małgorzaty i Świętopełka do potomstwa Racibora należeli również synowie: Warcisław (II), Bogusław III, Bartolomeusz, oraz córki Świętopełka i Dobrosława[2][18].

Genealogia edytuj

Siemomysł pomorski
ur. w okr. 1000–1020
zm. po 29 VI 1046
lub Świętoborzyc
ur. ?, zm. ?

NN
ur. ?
zm. ?

NN
ur. ?
zm. ?

NN
ur. ?
zm. ?
         
     
  Świętobor?
ur. ?
zm. ?
NN
ur. ?
zm. ?
     
   

Przybysława
ur. w okr. 1113–1118
zm. po 1155 lub 1156
OO    1134/1135 lub 1136
Racibor I
(ur. ok. 1110,
zm. 7 V 1155 lub 1156)
                   
                   
                   
Świętopełk
ur. ?
zm. ?
Małgorzata
ur. najp. w okr. 1142–1145
zm. przed 1197/1198

Przypisy edytuj

  1. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 105-109.
  2. a b J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 343.
  3. a b c Z. Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, ss. 29-30.
  4. a b K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 23.
  5. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 106-107.
  6. W 1151 w Roskilde powstał związek żeglarski, który miał na celu obronę przed atakami korsarskimi i pomorskich książąt. K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 23, J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 343.
  7. B. Dopierała, Polskie losy Pomorza Zachodniego, s. 54.
  8. „Islandzki historyk Snorre Sturluson opisując wyprawę pomorskiego księcia Racibora na Konungahelę wspominał, że niektóre (łodzie) mieściły aż 44 wojów i 2 konie, osiągały zatem wyporność ok. 5 ton. Potwierdzałyby tę opinię wraki odkryte w Gdańsku-Oruni i Charbrowie na Pomorzu”. Cyt. za: L. Leciejewicz, Słowianie zachodni: z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, s. 299.
  9. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 106.
  10. B. Dopierała, Polskie losy Pomorza Zachodniego, ss. 54-55.
  11. J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, ss. 343-344.
  12. a b Z. Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, s. 31.
  13. L. Fabiańczyk, Apostoł Pomorza, s. 74.
  14. K. Maleczyński, Bolesław III Krzywousty, ss. 294-295.
  15. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 106, 113, 119.
  16. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 107-109.
  17. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 105-109, 121-122.
  18. U. Madsen: Ratibor I. Herzog von Schlawe-Stolp. [dostęp 2012-05-02]. (niem.).

Bibliografia edytuj

Opracowania edytuj

Opracowania online edytuj