Relapse

album Eminema

Relapse – szósty solowy album studyjny amerykańskiego rapera Eminema. Ukazał się 19 maja 2009.

Relapse
Wykonawca albumu studyjnego
Eminem
Wydany

19 maja 2009 21 grudnia 2009 (reedycja Relapse: Refill)

Nagrywany

2005–2009

  • (54 Sound, Effigy Studios, Ferndale, Michigan,
  • KDS Music Studios, Phantom City Studios, Orlando, Floryda,
  • Record One Studios, Sherman Oaks, Kalifornia,
  • Studio at the Palms, Las Vegas, Nevada)
Gatunek

hip-hop

Długość

76:06 (wersja standardowa)
85:13 (wersja deluxe)
33:43 (CD2 Relapse: Refill)

Wydawnictwo

Aftermath, Interscope, Shady, Web Entertainment[1]

Producent

Mark Batson, Doc Ish, Dr. Dre (również producent wykonawczy), Eminem, Trevor Lawrence Jr., Dawaun Parker, Dominic West[2]

Oceny
Album po albumie
Encore
(2004)
Relapse
(2009)
Recovery
(2010)
Single z albumu Relapse
  1. Crack a Bottle
    Wydany: 2 lutego 2009
  2. We Made You
    Wydany: 7 kwietnia 2009
  3. 3 a.m.
    Wydany: 23 kwietnia 2009
  4. Old Time's Sake
    Wydany: 5 maja 2009
  5. Beautiful
    Wydany: 12 maja 2009

O pracy Eminema nad nowym krążkiem potwierdzali tacy wykonawcy jak Cashis[12], Stat Quo[13], 50 Cent[14], Sha Money XL[15] czy The Alchemist[16] i Obie Trice[17]. 10 czerwca 2008 Eminem potwierdził to, mówiąc o tym w swoim radiu Shade 45, podczas audycji, którą prowadził LL Cool J.

18 października 2008 Eminem oznajmił, że nowy album będzie nosił nazwę Relapse. Ukazał się też nowy freestyle – „I'm Having A Relapse”. 6 stycznia 2009 ukazał się pierwszy utwór z płyty pt. „Crack A Bottle”, w którym, obok Eminema, występują 50 Cent i Dr. Dre.

5 marca, na konferencji prasowej, Eminem podał datę premiery albumu – 19 maja. Pierwszym singlem, do którego powstał teledysk, jest utwór „We Made You”. Swoją premierę miał 7 kwietnia. W teledysku gościnnie wystąpili Dr. Dre, 50 Cent oraz Lisa Ann, gwiazda filmów pornograficznych. Eminem w tekście naśmiewa się z takich gwiazd jak: Lindsay Lohan, Britney Spears, Amy Winehouse, Jessica Simpson, Kim Kardashian oraz Ellen DeGeneres.

Drugi teledysk powstał do utworu „3 a.m.”. Premiera odbyła się 2 maja na antenie Cinemax.

Za produkcję całego albumu odpowiedzialny jest Dr. Dre. Gościnnie pojawiają się producent albumu i 50 Cent. Tylko jeden utwór, „Beautiful”, wyprodukował sam Eminem.

Relapse zadebiutował na 1 miejscu notowania Billboard 200 ze sprzedażą 608 000 kopii w pierwszym tygodniu. Album ma status 2x platynowej płyty w Stanach Zjednoczonych[18].

Tło edytuj

W 2005 Eminem planował zrobić sobie przerwę w karierze i skupić się na produkowaniu płyt artystów z jego wytwórni Shady Records[19]. Z powodu uzależnienia od leków nasennych anulowana została europejska część Anger Management Tour[20]. W 2006 po raz drugi zawarł małżeństwo z Kimberly Scott, jednak rozwiódł się ponownie po 11 miesiącach bycia razem[21]. Również w 2006 zmarł jego najlepszy przyjaciel Proof, który został zastrzelony w Detroit. Załamany Eminem uzależnił się od leków nasennych[21].

Spekulacje na temat tego, że raper pracuje nad nowym albumem pojawiły się w środku 2007. O pracy nad albumem mówili wtedy raperzy 50 Cent i Stat Quo[14][13]. Również inny raper Bizarre, (członek grupy D12, której współzałożycielem jest Eminem) powiedział, że trzeci album grupy zostanie opóźniony, ponieważ pierwszy ukaże się album Eminema. Pod koniec 2007 inni muzycy związani z Shady Records – w tym The Alchemist, Bishop Lamont, Ca$his i Obie Trice – potwierdzili pogłoski o pracy Eminema nad nowym krążkiem[16][22][12][17]. 12 września 2007 Eminem oświadczył, że nie zamierza wydawać nowej muzyki w najbliższym czasie z powodu problemów osobistych[23]. W grudniu tego samego roku został przewieziony do szpitala, ponieważ przedawkował metadon[24]. We wczesnym 2008 podjął program 12 kroków w celu wyjścia z jego uzależnienia[24].

Nagrywanie edytuj

Eminem nagrywał między 2005 a 2006 i wydał większość swojej pracy na kompilacji Eminem Presents: The Re-Up. Nagrał także utwór „Beautiful” pod koniec 2006 roku, który stał się piątym i ostatnim singlem z Relapse, a także jednym z niewielu utworów, które zostały nagrane podczas odwyku rapera i znalazły się na płycie[25]. Ważniejszą częścią nagrywania Relapse był środek 2008, kiedy raper był już po skończeniu programu 12 kroków. Producent i długoletni współpracownik Eminema Jeff Bass pracował z muzykiem na 25 utworach, dwa lata po jego uzależnieniu w 2005[26]. Załamany przez śmierć Proofa popadł w stan, w którym wszystko co napisał wydawało mu się nie warte nagrywania.

W 2007 Eminem zaczął nagrywać w Effigy Studios w Ferndale w stanie Michigan. W tym samym roku Dr. Dre powiedział, że poświęci dwa miesiące na produkowanie Relapse[27][28]. Dzięki współpracy z Dre Eminem mógł bardziej skupić się na pisaniu tekstów, ponieważ nie musiał zajmować się produkcją, o którą zadbał Dr. Dre[27]. We wrześniu 2008 sesje przeniosły się do Orlando na Florydzie[29]. Dr. Dre tworzył beaty, a później puszczał je Eminemowi, ten wybierał te, które najbardziej mu się podobały. Następnie raper pisał teksty do podkładów, a Dre tworzył więcej beat'ów. Kiedy poczuł, że napisał wystarczającą ilość utworów, wchodził do studia i je nagrywał[30]. Proces trwał jeszcze sześć miesięcy, aż Eminem napisał wystarczająco dużo utworów, które miały znaleźć się również na kontynuacji Relapse pt. Relapse 2. Ostatecznie Relapse 2 zostało nazwane Recovery[31].

Podczas nagrywania część utworów wyciekła do internetu, np. niedokończona wersja „Crack a Bottle[32]. Utwór został dokończony w styczniu 2009 roku i znaleźli się na nim goście 50 Cent i Dr. Dre[33]. Z powodu nielegalnego wyjścia do internetu kilku utworów, Relapse został ukończony w tajemnicy przed innymi.

Muzyka i teksty edytuj

W wywiadzie dla XXL Eminem powiedział, że tytuł Relapse (po polsku nawrót choroby) oznacza „powrócenie rapu jako jego narkotyku, po uwolnieniu się od leków”. Eminem powiedział także, że jego inspiracją do tekstów na Relapse były jego własne problemy z narkotykami w przeszłości, oraz seryjni mordercy[24][34]. W maju 2009 Eminem w wywiadzie dla The New York Times powiedział o swojej inspiracji:

„Słuchasz jak ci ludzie mówią, albo ich widzisz, wyglądają całkiem zwyczajnie. Jak wygląda seryjny morderca? Wygląda jak nic. Wygląda jak ty. Możesz żyć obok niego. Jeśli ja żył bym obok ciebie, to ty mógłbyś nim być.”[24]

Ben Kaplan z Vancouver Courier, podobnie jak Robert Christgau umieścił album w kategorii horrorcore[35].

Utwory edytuj

Relapse otwiera skit „Dr. West”, w którym pojawił się aktor Dominic West. Po skicie jest utwór „3.a.m.”, w którym to Eminem przedstawia siebie jako seryjnego mordercę[36]. W utworze „My Mom” Eminem rapuje o tym, jak stał się narkomanem, podobnie jak jego matka[24][7]. W następnym utworze z albumu „Insane”, Eminem przedstawia siebie jako ofiarę molestowania dzieci. Eminem powiedział, że utworem „Insane” chciał zdesgustować słuchaczy i spowodować ich „rzyganie”, dodał też, że wpadł na to po napisaniu pierwszej linii utworu („I was born with a dick in my brain/Yeah, fucked in the head”)[30]. Mariah Carey i jej mąż Nick Cannon zostali zaatakowani w utworze „Bagpipes from Banghad”[2][4].

Po „Hello”, w którym Eminem rapuje o swoim powrocie[30], ponownie pojawia się brutalny wątek, tym razem w utworze „Same Song & Dance”, w którym przedstawia siebie jako zabójcę Lindsay Lohan i Britney Spears[7][2]. Na dziewiątym utworze z albumu „We Made You” Eminem wyśmiewa się z wielu gwiazd i gra rolę „mordercy gwiazd popu”[37]. Na utworze „Medicine Ball” raper drwi ze zmarłego aktora Christophera Reeve'a[30]. W następnym utworze „Stay Wide Awake” Eminem rapuje o zaatakowaniu i gwałceniu kobiety. Dr. Dre pojawił się w utworze „Old Time's Sake”, w którym raperzy przypominają sobie początki ich przyjaźni[30]. W następnym utworze z Relapse „Must Be the Ganja” Eminem rapuje o tym, że praca w studiu jest dla niego jak narkotyk[30].

Po skicie „Mr. Mathers”, w którym Eminem trafia do szpitala, zaczyna się szesnasty utwór z płyty „Déjà Vu”. „Déjà Vu” mówi o jego przedawkowaniu leków w 2007[24][30]. „Beautiful”, ballada z samplem z utworu „Reaching Out” Queen + Paul Rodgers została napisana podczas odwyku rapera. Podobnie jak poprzedni utwór z płyty, mówi o uzależnieniu rapera[30][7]. Po utworze „Crack a Bottle”, w którym pojawiają się gościnnie 50 Cent i Dr. Dre, Relapse kończy się utworem „Underground”. W tym utworze Eminem porusza kwestię wolności słowa[30].

Relapse: Refill i Relapse 2 edytuj

Relapse: Refill
Wykonawca minialbumu
Eminem
Wydany

21 grudnia 2009

Gatunek

horrorcore, hip-hop

Długość

33:40

Wydawnictwo

Aftermath, Interscope, Shady

Producent

Dr. Dre (także wyk.), Eminem

Album po albumie
The Slim Shady EP
(1997)
Relapse: Refill
(2009)
Hell: The Sequel
(2011)
Single z albumu Relapse: Refill
  1. Hell Breaks Loose
    Wydany: 15 grudnia 2009
  2. Elevator
    Wydany: 15 grudnia 2009
  3. Music Box
    Wydany: 21 grudnia 2009

Ponieważ Eminem nagrał za dużo materiału na jeden album, członek grupy D12 – Swift – powiedział, że biały raper zamierza wydać dwa krążki w 2009. Drugim miał być Relapse 2 i miał zostać wydany pod koniec 2009. Relapse 2 miało być kontynuacją Relapse[38]. Wydanie Relapse 2 zostało przesunięte do początku 2010, więc Eminem wydał ponownie Relapse jako Relapse: Refill. Relapse: Refill zawiera siedem nowych utworów, z których trzy ukazały się jako single.

13 kwietnia 2010 Eminem napisał na Twitterze: „Nie będzie Relapse 2”, co miało znaczyć, że nowy album będzie nosił nazwę Recovery. Raper zadecydował, żeby wyrzucić większość materiału i zacząć od początku. Eminem powiedział: „Początkowo planowałem wydać Relapse 2 w zeszłym roku. Jednak zacząłem nagrywać i pracować z nowymi producentami, więc pomysł stworzenia kontynuacji Relapse zaczął coraz bardziej tracić sens. Chciałem stworzyć kompletnie nowy album. Muzyka na Recovery znacząco różni się od tej na Relapse i myślę, że zasługuje na własny tytuł.”[39] Recovery odniósł ogromny sukces komercyjny i stał się najlepiej sprzedającym albumem na świecie w 2010[40], a także zdobył Nagrodę Grammy w kategorii Najlepszy Album Rap.

Wydanie i promocja edytuj

W 2007 raper z Shady Records Ca$his powiedział, że album będzie nosił nazwę King Mathers i ukaże się pod koniec tego roku[12]. Jednak publicysta Eminema Dennis Dennehy wytłumaczył, że nie ma potwierdzonego tytułu albumu oraz że nie ma żadnej zaplanowanej do wydania w 2007 płyty[41]. Później nie było żadnego oficjalnego oświadczenia w sprawie albumu przez rok. 15 września 2008, podczas świętowania wydania autobiografii Eminema pt. The Way I Am w jego stacji radiowej Shade 45, raper potwierdził, że pracuje nad nowym albumem zatytułowanym Relapse. Podczas świętowania pokazał słuchaczom swój nowy freestyle „I'm Having a Relapse”[42].

27 października 2008 rzecznik Interscope wyjaśnił, że nie ma żadnej oficjalnej daty wydania, a wszystkie daty publikowane przez gazety są wymyślone[43]. W listopadzie tego samego roku Eminem powiedział, że Relapse powinien ukazać się w pierwszej kwarcie 2009 oraz że raper jest w procesie wybierania utworów na album[44].

Przez wyciek utworu „Crack a Bottle”, został on wydany jako singel do pobrania i podbił Billboard Hot 100[45]. Teledysk do „Crack a Bottle” ukazał się w kilku częściach.

Po wydaniu „Crack a Bottle” na antenie pojawił się – 7 kwietnia – teledysk do utworu „We Made You”[46]. Został wyreżyserowany przez Josepha Kahna i miał swoją premierę jednocześnie na kilku kanałach MTV oraz na oficjalnej stronie MTV[47]. Teledysk do „3.a.m.” ukazał się 2 maja 2009 na Cinemax, kilka dni po udostępnieniu w interniecie traileru[48]. Ukazał się także teledysk do „Beautiful”.

Okładka edytuj

Okładka do Relapse została opublikowana po raz pierwszy przez Eminema na Twitterze 21 kwietnia 2009[49]. Znajduje się na niej zdjęcie głowy Eminema oraz tysiące pigułek w tle. Naklejka na okładce przypomina receptę. Pacjentem jest Eminem, a lekarzem Dr. Dre[49]. Gil Kaufman z MTV News stwierdził, że okładka nawiązuje do jego uzależnienia od leków[49]. Na tylnej okładce i broszurze albumu również są pigułki w tle. Na broszurze jest dedykacja dla Proofa, gdzie Eminem wyjaśnia, że próbował napisać dla niego utwór, lecz nie udało mu się to, więc dedykował cały album jemu. Okładka Relapse: Refill wygląda prawie tak samo. Ma zmieniony kolor tła na biały, a naklejka została przekreślona. Obok przekreślonej naklejki widnieje napis „Refill”.

Odbiór komercyjny edytuj

Relapse był jednym z najbardziej wyczekiwanych albumów w 2009[50][51][52]. Album zadebiutował na szczycie Billboard 200 ze sprzedażą 608 000 kopii w pierwszym tygodniu[53]. W Kanadzie Relapse sprzedał 64 000 egzemplarzy w pierwszym tygodniu i zadebiutował na 1 miejscu listy Canadian Albums Chart. Poza Ameryką Północną Relapse zdobyło szczyt w swoim pierwszym tygodniu w m.in. w Australii, Francji, Norwegii, Danii i Nowej Zelandii[54]. Wszedł do pierwszej piątki w wielu krajach. W drugim tygodniu album ciągle stał na szczycie Billboard 200 i w tym samym tygodniu sprzedał 211 000 kopii w USA, więc łącznie sprzedał już 819 000 egzemplarzy, co czyni go piątym najlepiej sprzedającym się albumem 2009[55]. W trzecim tygodniu Relapse spadł na drugą pozycję z łączną sprzedażą ponad 900 tys. kopii[56]. W czwartym tygodniu płyta spadła na trzecie miejsce i pokryła się platyną w Stanach Zjednoczonych[57].

Relapse stał się najlepiej sprzedającym albumem hip-hopowym w 2009[58] oraz jednym z najlepiej sprzedających się krążków tego roku. W 2010 album pokrył się 2x platyną w USA[18].

Lista utworów edytuj

Opracowano na podstawie źródła[59]

# Tytuł Gościnnie Producent Czas
1 „Dr. West” (skit) 1:29
2 3 a.m. Dr. Dre 5:19
3 „My Mom” Dr. Dre 5:20
4 „Insane” Dr. Dre 3:01
5 „Bagpipes from Baghdad” Dr. Dre, Trevor Lawrence 4:43
6 „Hello” Dr. Dre, Mark Batson 4:08
7 „Tonya” (skit) 0:43
8 „Same Song & Dance” Dr. Dre, Dawaun Parker 4:08
9 We Made You Dr. Dre, Eminem, Doc Ish 4:30
10 „Medicine Ball” Dr. Dre, Mark Batson 3:57
11 „Paul” (skit) 0:19
12 „Stay Wide Awake” Dr. Dre 5:20
13 Old Time's Sake Dr. Dre Dr. Dre, Mark Batson 4:43
14 „Must Be the Ganja” Dr. Dre, Mark Batson 4:03
15 „Mr. Mathers” (skit) 0:42
16 „Déjà Vu” Dr. Dre 4:43
17 Beautiful Eminem 6:32
18 Crack a Bottle Dr. Dre, 50 Cent Dr. Dre 4:58
19 „Steve Berman” (skit) 1:29
20 „Underground” Dr. Dre 6:11

Dodatkowe utwory edytuj

# Tytuł Producent Czas
21 „My Darling” Eminem 5:20
22 „Careful What You Wish For” Eminem 3:47

Relapse: Refill edytuj

21 grudnia 2009 ukazała się dwupłytowa reedycja albumu Relapse zatytułowana Relapse: Refill. Pierwszy krążek zawiera utwory z albumu Relapse, a drugi dodatkowe siedem utworów[60].

CD2
# Tytuł Gościnnie Producent Czas
1 „Forever” Drake, Kanye West, Lil Wayne Boi-1da 5:58
2 „Hell Breaks Loose” Dr. Dre Dr. Dre, Mark Batson 4:04
3 „Buffalo Bill” Dr. Dre, Mark Batson 3:52
4 „Elevator” Eminem 4:52
5 „Taking My Ball” Dr. Dre 5:01
6 „Music Box” Dr. Dre, Dawaun Parker 5:05
7 „Drop the Bomb on 'Em” Dr. Dre 4:48

Sprzedaż edytuj

Oficjalna lista sprzedaży OLiS
Tydzień 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17
Pozycja
1
3
3
8
12
24
29
38
42
38
37
36
25
22
33
45
-

Przypisy edytuj

  1. Eminem – Relapse. Discogs. [dostęp 2022-11-29]. (ang.).
  2. a b c d Stephen Thomas Erlewine: Relapse – Eminem. AllMusic. [dostęp 2022-11-29]. (ang.).
  3. Eminem: Relapse, review - Telegraph. [dostęp 2009-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-12)].
  4. a b Relapse | Music | EW.com
  5. Pitchfork: Album Reviews: Eminem: Relapse
  6. Eminem: Relapse < Reviews | PopMatters
  7. a b c d Relapse Review Rolling Stone. Rolling Stone. [dostęp 2016-07-10].
  8. Slant Magazine [online], www.slantmagazine.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-13] (ang.).
  9. Eminem - Relapse Review - sputnikmusic
  10. Listen Up: Sober Eminem relapses into rage - USATODAY.com
  11. Relapse Robert Christgau Review. [dostęp 2016-07-08].
  12. a b c Interview with Cashis. [dostęp 2016-07-09].
  13. a b Stat Quo Speaks Exclusively About Shady/Aftermath Deal. Hip HopDX. [dostęp 2016-07-09].
  14. a b 50 Cent Confirms Eminem Album. [dostęp 2016-07-09].
  15. Sha Money XL Says Eminem's Return Called The Empack. Hip HopDX. [dostęp 2016-07-09].
  16. a b Alchemist Speaks on Upcoming Album, Eminem. Hip HopDX. [dostęp 2016-07-09].
  17. a b Interview with Obie Trice (Audio)
  18. a b Relapse RIAA. [dostęp 2016-07-08].
  19. Eminem and out?. [dostęp 2016-07-08].
  20. Eminem treated for drug addiction. BBC NEWS. [dostęp 2016-07-08].
  21. a b Lost genius of rap Eminem back from the shadows. The Guardian. [dostęp 2016-07-08].
  22. Interview with Bishop. [dostęp 2016-07-08].
  23. Eminem Says He's 'In Limbo. MTV. [dostęp 2016-07-08].
  24. a b c d e f Eminem Has Based His Come Back. [dostęp 2016-07-08].
  25. Eminem's 'Beautiful' Hits iTunes. MTV. [dostęp 2016-07-09].
  26. Eminem Hits the Mic Again. [dostęp 2016-07-09].
  27. a b Eminem reveals more 'Relapse' new album details. NME. [dostęp 2016-07-09].
  28. Dr. Dre, mix marathon man. [dostęp 2016-07-09].
  29. Eminem: The fall and rise of a superstar. [dostęp 2016-07-09].
  30. a b c d e f g h i Eminem: The Relapse Special (audio)
  31. Eminem's New Album "Relapse" Drops in May, "Relapse 2" Later This Year. [dostęp 2016-07-09].
  32. Exclusive: Eminem Talks New Album, Book. Billboard. [dostęp 2016-07-09].
  33. Eminem's New Song, 'Crack a Bottle' , Featuring Dr. Dre and 50 Cent, Hits the Internet. MTV. [dostęp 2016-07-09].
  34. Eminem Album Shows Influence of True-Crime TV. MTV. [dostęp 2016-07-10].
  35. Relapse, funky flawed. 22 maja 2009.
  36. Eminem becomes psychotic murderer in violent video for new single '3am'. NME. [dostęp 2016-07-10].
  37. The Eminem Interview. Metro Times. [dostęp 2016-07-12].
  38. RR Exclusive: Eminsm on The Morning After with Angela Yee (Audio). [dostęp 2016-07-12].
  39. Eminem Speaks On New Album Recovery. [dostęp 2016-07-12].
  40. IFPI 2011 Report: Global Recorded Music Sales Fall 8.4%; Eminem, Lady Gaga Top Int'l Sellers. Billboard. [dostęp 2016-07-12].
  41. Eminem Not Releasing Album This Year. [dostęp 2016-07-13].
  42. Eminem Reveals Title Of New LP Relapse. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  43. Eminem new album 'Relapse' release date leaked?. NME. [dostęp 2016-07-13].
  44. Counting Down The Top TRL Moments. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  45. Eminem , 50 Cent, Dr. Dre's 'Crack a Bottle' – Check Out Photo From Video. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  46. Photo From Eminem's 'We Made You' Video Sets His Web. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  47. Eminem Says 'We Made You' Video Has 'Some Celebrity Bashing'. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  48. TRAILER FOR EMINEM’S HOMICIDAL ‘3 A.M.’ VIDEO HITS THE INTERNET. MTV. [dostęp 2016-07-13].
  49. a b c Eminem Posts Relapse Cover Art On Twitter. MTV. [dostęp 2016-07-15].
  50. 20 Most Anticipated Hip-Hop Albums of 2009. Rap About. [dostęp 2016-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-29)].
  51. The Most Wanted Rap Albums of 2009. The Rap Up. [dostęp 2016-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-24)].
  52. Most Anticipated Albums Of 2009 #1. The Urban Daily. [dostęp 2016-07-15].
  53. Eminem's 'Relapse' tops charts for 2009 with 608,000 sales in one week. CP 24. [dostęp 2016-07-15].
  54. EMINEM - RELAPSE. Swiss Charts. [dostęp 2016-07-15].
  55. Eminem Stays Atop Billboard 200; Grizzly Bear, Manson Debut Top 10. Billboard. [dostęp 2016-07-15].
  56. Dave Matthews' 'Big' Debuts At No. 1 On Billboard 200. Billboard. [dostęp 2016-07-15].
  57. Black Eyed Peas 'E.N.D.' Up At No. 1 On Billboard 200. Billboard. [dostęp 2016-07-15].
  58. AllHipHop ChartWatch: 2009’s Top Selling Hip-Hop Acts. AllHipHop. [dostęp 2016-07-15].
  59. Eminem's Relapse Track List Revealed - MTV [online], www.mtv.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  60. Update: Official “Relapse: Refill” Tracklist & Cover! | DaShadySpot.com

Linki zewnętrzne edytuj