Remediacja (od łac. remedium – środek zaradczy) – działania zmierzające do usunięcia lub zmniejszenia ilości zanieczyszczeń powierzchni ziemi, wprowadzonych do niej w wyniku działalności człowieka. Celem remediacji jest przywrócenie środowisku – glebie, leżącej pod nią ziemi i wodom gruntowym – jego wcześniejszych wartości użytkowych[1]. Remediacja jest pojęciem węższym od rekultywacji.

Proces remediacji terenu po zanieczyszczeniu dioksynami lotniska w Đà Nẵng, Wietnam

Polskie prawo ochrony środowiska definiuje remediację jako poddanie gleby, ziemi i wód gruntowych działaniom mającym na celu usunięcie lub zmniejszenie ilości substancji powodujących ryzyko, ich kontrolowanie oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się, tak aby teren zanieczyszczony przestał stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, z uwzględnieniem obecnego i, o ile jest to możliwe, planowanego w przyszłości sposobu użytkowania terenu; remediacja może polegać na samooczyszczaniu, jeżeli przynosi największe korzyści dla środowiska[2].

Najczęściej wyróżniane metody remediacji[1][3][4]:

  • fizyczne – ekstrakcja, sortowanie, elektrooczyszczanie,
  • chemiczne – odmywanie, dehalogenacja, hydroliza, stabilizacja (solidyfikacja, sorpcja),
  • elektrochemiczne,
  • termiczne – odparowanie (desorpcja termiczna), zeszklenie, spalanie,
  • biologiczne – bioremediacja, fitoremediacja, entomoremediacja.

Do biologicznych metod remediacji w roli remediatorów wykorzystywane są organizmy o zwiększonych możliwościach pobierania niepożądanych substancji[1] z gleby, osadów lub zanieczyszczeń: rośliny (np. zawciąg pospolity[5]), mikroorganizmy (bakterie, archeony i grzyby) lub owady (np. Hermetia illucens[6]) wraz z towarzyszącymi mikroorganizmami.

W zależności od miejsca przeprowadzania procesów remediacji gruntu wyróżnia się metody:

  • in situ – prowadzenie procesu remediacji w miejscu występowania zanieczyszczenia, bez konieczności przemieszczania gruntu,
  • ex situ – wymianę skażonego gruntu i dalsze zagospodarowanie powstałego odpadu poza terenem jego wytworzenia.

Przypisy edytuj

  1. a b c J. Rosada, M. Przewocka. Remediacja i rekultywacja gruntów rolnych objętych oddziaływaniem przemysłu hutniczego. „Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska”. 168 (48), s. 69–82, 2017. Uniwersytet Zielonogórski. 
  2. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. z 2014 r. poz. 1101
  3. E. Rolka, R. Szostek: Metody wykorzystywane w remediacji gleb zanieczyszczonych rtęcią. W: red. Lucyna Falkowska: Rtęć w środowisku: identyfikacja zagrożeń dla zdrowia człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016, s. 151-159.
  4. B. Smolińska. Metody oczyszczania gleb zanieczyszczonych rtęcią. „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Chemia Spożywcza i Biotechnologia”. 74, s. 121–136, 2010. 
  5. Agnieszka Abratowska. Armeria maritima — gatunek roślin przystosowany do wzrostu na glebach skażonych metalami ciężkimi. „Kosmos”. 55 (2–3), s. 217–227, 2006. 
  6. Bulak et al.. Hermetia illucens as a new and promising species for use in entomoremediation. „Science of The Total Environment”. 633, 2018. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2018.03.252. (ang.).