Wikipedia

Robert van Gulik

Robert Hans van Gulik, chińskie nazwisko 髙羅佩 Gāo Luōpèi (ur. 9 sierpnia 1910 w Zutphen, zm. 24 września 1967 w Hadze) – holenderski dyplomata, sinolog, autor powieści historyczno-detektywistycznych.

Robert Hans van Gulik
Ilustracja
Robert Hans van Gulik, 1945
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1910
Zutphen

Data i miejsce śmierci

24 września 1967
Haga

Alma Mater

Uniwersytet w Lejdzie

Dziedzina sztuki

literatura

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Jego ojciec był lekarzem wojskowym pracującym na Dalekim Wschodzie. Robert Van Gulik od 3. do 12. roku życia mieszkał w Dżakarcie, gdzie nauczył się podstaw m.in. języka chińskiego. W latach 1929–1933 studiował na Uniwersytecie w Lejdzie kulturę Indii Wschodnich, języki chiński i japoński. W 1934 r. przeniósł się na Uniwersytet w Utrechcie, gdzie dodał do programu studiów język tybetański i sanskryt.

Od 1935 r. pracował jako dyplomata w kilku krajach azjatyckich: początkowo w Japonii, po wybuchu wojny w Chinach, potem także w Indiach, Libanie i Malezji. Pracował również w holenderskim ministerstwie spraw zagranicznych oraz w USA. Od 1965 r. aż do śmierci na raka płuca sprawował funkcję ambasadora Holandii w Japonii i Korei.

W Chinach i Japonii ceniono go jako wybitnego sinologa i znawcę sztuki, autora licznych prac naukowych (m.in. Sexual life in ancient China; a preliminary survey of Chinese sex and society from ca. 1500 B.C. till 1644 A.D., 1961), a także malarza i kaligrafa w stylu chińskim. Van Gulik zgłębiał m.in. sztukę gry w go (weiqi) oraz gry na cytrze (guqin).

Cykl szesnastu opowieści detektywistycznych z sędzią Di w roli głównej został zapoczątkowany z myślą o czytelniku azjatyckim, ale szybko odniósł sukces na całym świecie. W Polsce jest wydawany od 2006 r. przez Państwowy Instytut Wydawniczy. Van Gulik narysował też serię komiksów na motywach powieści o sędzim Di, które ukazały się w prasie holenderskiej.

Główni bohaterowie edytuj

  • sędzia Di – wzorowany na historycznej postaci urzędnika państwowego Di Renjie, który żył w latach 630–700 n.e., w okresie dynastii Tang. Pełnił funkcję sędziego w wielu miastach, a pod koniec życia został ministrem w stolicy cesarstwa;
  • sierżant Hoong – prawa ręka sędziego, stary sługa jego rodziny,
  • Ma Joong i Chao Tai – dawniej leśni rozbójnicy, po spotkaniu z sędzią zostali jego przybocznymi,
  • Tao Gan – niegdyś wędrowny oszust, uratowany przez sędziego został jego przybocznym.

Powieści edytuj

Tytuł oryginału Rok Tytuł przekładu Rok ISBN polskiego wydania Główne motywy
Celebrated cases of Judge Dee
(Dee Goong An) 		1949 tłumaczenie klasycznej chińskiej
powieści detektywistycznej z XVIII w.
The Chinese Maze Murders 1951 Sędzia Di w labiryncie 2007 ISBN 978-83-06-03067-9 zdrada, spadek, trucizna, barbarzyńcy
The Chinese Bell Murders 1958 Sędzia Di i wielki dzwon 2007 ISBN 978-83-06-03081-5 religia, waśń rodowa, włóczędzy
The Chinese Gold Murders 1959 Sędzia Di i złote morderstwa 2006 ISBN 83-06-03014-1
The Chinese Lake Murders 1960 Sędzia Di i tajemnica jeziora 2006 ISBN 83-06-03035-4 spisek polityczny, zdrada, chciwość
The Chinese Nail Murders 1961 Sędzia Di i chiński gwóźdź 2006 ISBN 83-06-02990-9 zazdrość, skrytobójstwo, romans
The Haunted Monastery 1961 Sędzia Di i nawiedzony klasztor 2006 ISBN 83-06-02988-7 molestowanie kobiet, trucizna
The Emperor’s Pearl 1963 Sędzia Di i perła cesarza 2008 ISBN 978-83-06-03150-8 antyki, perwersyjne praktyki
The Lacquer Screen 1964 Sędzia Di i parawan z laki 2006 ISBN 83-06-02991-7 poezja, zazdrość
The Red Pavilion 1964 Sędzia Di i czerwony pawilon 2007 ISBN 978-83-06-03125-6 do czego może doprowadzić miłość
Vier Vingers 1964 Cztery palce 1987 ISBN 83-207-0975-X
The Monkey and the Tiger 1965 Sędzia Di, małpa i tygrys 2006 ISBN 83-06-03013-3 dwa osobne opowiadania
The Willow Pattern 1965 Sędzia Di i chiński wzór 2009 ISBN 978-83-06-03211-6
Murder in Canton 1966 Sędzia Di i morderstwo w Kantonie 2007 ISBN 978-83-06-03051-8 polityka, prostytucja,
społeczność arabska
The Phantom of the Temple 1966 Sędzia Di i zjawa 2008 ISBN 978-83-06-03174-4 zaginione złoto i tajemnicze morderstwo, społeczność tatarów
Judge Dee at Work 1967 Zagadki sędziego Di 2010 ISBN 978-83-06-03245-1 zbiór ośmiu opowiadań
Necklace and Calabash 1967 Sędzia Di, naszyjnik i tykwa 2007 ISBN 978-83-06-03105-8
Poets and Murder
(The Fox-magic Murders) 		1968 Sędzia Di i poeci 2007 ISBN 978-83-06-03113-3 sekrety wybitnych osobistości i miłość

Kolejność czytania edytuj

Ze względu na chronologię wydarzeń w powieściach cykl o przygodach sędziego Di można czytać w następującej kolejności (z uwzględnieniem zajmowanych przez niego stanowisk):

  • rok 663 – sędzia pokoju w fikcyjnym okręgu Peng-lai
    • Sędzia Di i złote morderstwa
    • Sędzia Di i parawan z laki
    • Judge Dee at Work: Five Auspicious Clouds, The Red Tape Murders, He came with the Rain
  • rok 666 – sędzia pokoju w fikcyjnym okręgu Han-yuan
    • Sędzia Di i tajemnica jeziora
    • Sędzia Di, małpa i tygrys: Poranek Małpy
    • Judge Dee at Work: The Murder on the Lotus Pond
    • Sędzia Di i nawiedzony klasztor
  • rok 668 – sędzia pokoju w fikcyjnym okręgu Poo-yang
    • Sędzia Di i wielki dzwon
    • Judge Dee at Work: The Two Beggers, The Wrong Sword
    • Sędzia Di i czerwony pawilon
    • Sędzia Di i perła cesarza
    • Sędzia Di i poeci
    • Sędzia Di, naszyjnik i tykwa
  • 670 – sędzia pokoju w fikcyjnym okręgu Lan-fang
    • Sędzia Di w labiryncie
    • Sędzia Di i zjawa
    • Judge Dee at Work: The Coffins of the Emperor, Murder on New Year’s Eve
  • 676 – sędzia pokoju w fikcyjnym okręgu Pei-chow
    • Sędzia Di i chiński gwóźdź
    • Sędzia Di, małpa i tygrys: Noc Tygrysa
  • 677 – przewodniczący sądu stołecznego
    • Sędzia Di i chiński wzór
  • 678 – główny śledczy cesarstwa
    • Sędzia Di i morderstwo w Kantonie

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_van_Gulik&oldid=68127110”