Ronaldinho

Brazylijski piłkarz

Ronaldinho lub Ronaldinho Gaúcho (wym. [ʁonawˈĩɲu gaˈuʃu]; właśc. Ronaldo de Assis Moreira; ur. 21 marca 1980 w Porto Alegre) – brazylijski piłkarz, który grał zazwyczaj na pozycji pomocnika lub napastnika, mistrz świata 2002, mistrz Ameryki Południowej, zwycięzca Ligi Mistrzów 2006. Posiada obywatelstwo brazylijskie i hiszpańskie.

Ronaldinho
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Ronaldo de Assis Moreira Junior

Data i miejsce urodzenia

21 marca 1980
Porto Alegre

Wzrost

181 cm

Pozycja

pomocnik, napastnik

Kariera juniorska
Lata Klub
1987–1993 Grêmio Porto Alegre
1993–1994 FC Sion
1994–1998 Grêmio Porto Alegre
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1998–2001 Grêmio Porto Alegre 52 (21)
2001–2003 Paris Saint-Germain 55 (17)
2003–2008 FC Barcelona 145 (70)
2008–2011 AC Milan 76 (20)
2011–2012 CR Flamengo 33 (15)
2012–2014 Atlético Mineiro 48 (16)
2014–2015 Querétaro FC 25 (8)
2015 Fluminense FC 7 (0)
W sumie: 441 (167)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1996  Brazylia U-17 6 (2)
1999  Brazylia U-20 5 (3)
2000–2003  Brazylia U-23 27 (18)
1999–2013  Brazylia 97 (33)
W sumie: 135 (56)
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
podpis
Dorobek medalowy
Mistrzostwa świata
I miejsce Japonia i Korea Południowa 2002
Igrzyska olimpijskie
brąz Pekin 2008 piłka nożna
Copa América
złoto Paragwaj 1999
Puchar Konfederacji
złoto Niemcy 2005
srebro Meksyk 1999
Mistrzostwa Ameryki Południowej U-20
brąz Argentyna 1999
Mistrzostwa świata U-17
złoto Egipt 1997
Mistrzostwa Ameryki Południowej U-17
złoto Paragwaj 1997
Odznaczenia
Medal Zasługi dla Sportu (Boliwia)

Został dwukrotnie uznany Piłkarzem Roku przez FIFA (2004, 2005), a także UEFA w roku 2005, a magazyn France Football w 2005 roku nagrodził go Złotą Piłką. W 2004 roku został wybrany przez Pelégo na listę FIFA 100 (100 najlepszych żyjących piłkarzy w historii).

W 2018 ukarany za budowanie platformy rybackiej w strefie ochronnej jeziora Guaíba, przez co stracił brazylijski paszport. Dwa lata później został zatrzymany na terenie Paragwaju, gdzie posługiwał się sfałszowanymi dokumentami[1].

Życiorys edytuj

Ronaldo de Assis Moreira urodził się 21 marca 1980 roku w Porto Alegre. Dzieciństwo spędził w jednej z ubogich dzielnic tego miasta – Vila Nova. Koledzy ze szkoły nazywali go czarnym snajperem bramek, gdyż już w szkole podstawowej widoczny był jego talent piłkarski. Mieszkał tam z ojcem João, robotnikiem stoczniowym i byłym piłkarzem, matką Migeuliną, ekspedientką, z wykształcenia pielęgniarką oraz dwójką starszego rodzeństwa, bratem Roberto i siostrą Deisi. Grał wtedy również w futsal.

Brat Roberto de Assis Moreira był zawodowym piłkarzem. Grał m.in. we Francji. Dzięki jego zarobkom cała rodzina przeniosła się z dzielnicy biedoty do luksusowej willi z basenem. Właśnie w tym basenie João zmarł na atak serca. Ronaldinho miał 8 lat w chwili śmierci swojego ojca. Od tego momentu bardzo zżył się ze swoją matką Migueliną, natomiast rolę ojca rodziny przejął starszy brat, Roberto. Ten z kolei, gdy musiał przedwcześnie zakończyć karierę piłkarską z powodu kontuzji, został agentem utalentowanego młodszego brata.

25 stycznia 2005 roku na świat przyszedł João – syn Ronaldinho i Janainy Natielle Viany Mendes. Dziecko dostało imię po zmarłym dziadku.

Pod koniec 2006 roku Ronaldinho otworzył w São Paulo „Instytut Ronaldinho”, gdzie dzieci z ubogich rodzin mogą doskonalić swoje umiejętności piłkarskie.

Po tym, jak były piłkarz z bratem bezprawnie, bez zezwolenia, wybudowali platformę rybacką w obszarze chronionym, zostali ukarani karą finansową w wysokości 2 milionów dolarów. W związku z nieudaną próbą wyegzekwowania zapłaty, otrzymali zakaz opuszczania kraju, a także zatrzymano ich paszporty. 6 marca 2020 roku Ronaldinho wraz ze swoim bratem został aresztowany i osadzony w paragwajskim więzieniu za posługiwanie się fałszywym paszportem. Ronaldinho przebywał w Paragwaju w celu promowania swojej biografii "Gêmio en vida”[2]. Piłkarz spędził w paragwajskim więzieniu miesiąc, po czym po wpłaceniu 800 tysięcy dolarów kaucji został przeniesiony do aresztu domowego[3]. Po niemal pół roku sąd zgodził się na warunkowe zawieszenie i po wpłacie 90 tys. dolarów przez Ronaldinho umożliwił mu opuszczenie Paragwaju[4]. W 2023 poszukiwany przez policję w związku z oszustwami dotyczącymi tzw. kryptowalut[5].

Kariera piłkarska edytuj

Talent Brazylijczyka został zauważony przez działaczy Grêmio Porto Alegre i właśnie w tym klubie Ronaldinho zaczął stawiać swoje pierwsze piłkarskie kroki. Warto wspomnieć tu o dość niecodziennym zdarzeniu – w jednym ze spotkań drużyn młodzieżowych strzelił 23 bramki w tym 2 bezpośrednio z rzutów rożnych. Ronaldinho swoje pierwsze trofeum zdobył na Mistrzostwach Świata do lat 17, przy okazji zostając królem strzelców. Dzięki tak obiecującym początkom kariery, nie musiał długo czekać na debiut w seniorskiej reprezentacji. U boku największych gwiazd brazylijskiej piłki zagrał przeciwko Łotwie w wygranym przez Brazylijczyków meczu 3:0. W 1999 pojechał na turniej Copa America, wygrany przez Canarinhos, gdzie w 4 meczach strzelił jedną bramkę (bramka zdobyta w meczu przeciwko Wenezueli). Gaucho tak mocno oczarował fanów Grêmio swymi umiejętnościami i charakterem, że działacze klubu nie chcieli dopuścić do jego transferu w obawie przed fanatycznymi kibicami. Jednak w 2001 roku Ronaldinho przeszedł do Paris Saint-Germain za 9 mln euro. Brazylijczyk miał możliwość przejścia do klubów znacznie potężniejszych, choćby Barcelony, Realu czy Interu Mediolan. Decyzja jednak okazała się trafna, młody zawodnik grał na tyle dobrze, że uzyskał powołanie do reprezentacji od Luiza Felipe Scolariego, dzięki czemu mógł zadebiutować na mistrzostwach świata. Na boiskach Japonii i Korei canarinhos zostali mistrzami świata, a Ronaldinho znacząco przyczynił się do tego sukcesu.

Świetny występ na Mundialu spowodował, że o pozyskanie Brazylijczyka zaczęły starać się najlepsze wówczas kluby piłkarskie w Europie. Walkę o Ronaldinho stoczyły Manchester United, Real Madryt i FC Barcelona. Angielski klub potrzebował następcy dla Davida Beckhama, Real szukał kolejnej gwiazdy, a Barca musiała się wzmocnić po nieudanym sezonie. Ostatecznie Brazylijczyk zawitał do klubu ze stolicy Katalonii, a do kasy paryskiego klubu wpłynęło 32,25 mln euro[6]. Jak nietrudno było przewidzieć, szybko stał się gwiazdą drużyny. W swoim pierwszym sezonie (2003/2004) zdobył 15 goli, jednak to nie zdobywanie bramek było jego najważniejszym zadaniem, tylko finezja. W następnym sezonie prezes, Joan Laporta, dokonał transferów znacząco wzmacniających skład drużyny. Postawa Ronaldinho i całego zespołu doprowadziły do mistrzostwa Hiszpanii w sezonie 2004/2005.

W sezonie 2005/2006 FC Barcelona ponownie zdobyła mistrzostwo Hiszpanii oraz odniosła triumf w Lidze Mistrzów. Ronaldinho odegrał bardzo ważną rolę strzelając m.in. 2 bramki Realowi Madryt w derbach Hiszpanii (Real Madryt 0:3 FC Barcelona). W następnym sezonie (2006/2007) była bardzo zaciekła walka o mistrzostwo Hiszpanii i w pierwszej połowie sezonu Ronaldinho starał się jak mógł i nawet pod nieobecność Eto’o walczył o tytuł najlepszego strzelca, ale gdy kameruński piłkarz wrócił, a zarazem dołączył Messi (około początku drugiej połowy sezonu), bardzo dobrze asystował kolegom z drużyny. W marcu doznał kontuzji i nie zagrał do końca sezonu 2007/2008. Sugerowano również, że brak Brazylijczyka w składzie spowodowany był słabą formą.

Od początku sezonu 2008/2009, Ronaldinho występował w zespole A.C. Milan. Pierwszą bramkę dla „rossonerich”, strzelił w derbowym spotkaniu przeciwko drużynie Inter Mediolan – 28 września, wygranym 1:0.

Podczas przerwy zimowej sezonu 2010/2011 Ronaldinho zmienił klub na CR Flamengo. Wartość odstępnego wynosiła 3 mln euro. 31 maja 2012 z powodu zaległości finansowych klubu wobec niego, drogą sądową rozwiązał kontrakt[7]. Cztery dni później został zawodnikiem Atlético Mineiro[8]. 5 września 2014 r. podpisał kontrakt z meksykańskim zespołem Querétaro FC. Później występował jeszcze we Fluminense FC. 16 stycznia 2018 poinformował o przejściu na sportową emeryturę.

Kluby edytuj

Gremio Porto Alegre edytuj

Profesjonalna kariera Ronaldinho Gaúcho w barwach Grêmio Foot-Ball Porto Alegrense rozpoczęła się w 1998 roku, ale młody Ronaldo zaczął występować w drużynach juniorskich tego klubu już w wieku sześciu lat. Tam jako trzynastolatek dokonał rzadkiego wyczynu: w jednym meczu strzelił 23 gole, w tym trzy bezpośrednio z rzutów rożnych.

Debiut w pierwszej drużynie Grêmio przypadł na mecz w ramach Copa Libertadores 1998. Miał już wówczas za sobą dobre występy w Mistrzostwach Świata U-17. Rok później zadebiutował w reprezentacji Brazylii.

Paris Saint-Germain edytuj

W 2001 roku Ronaldinho przenosi się do Europy, aby grać we francuskim Paris Saint-Germain. Transfer do PSG kosztował Francuzów 9 milionów euro, a menedżerem piłkarza był jego brat Roberto. Pomimo usilnych starań piłkarzowi nie udaje się poprowadzić zespołu do sukcesów z powodu braku wsparcia u partnerów z boiska. W 2002 roku jako gracz paryskiego zespołu jedzie na Mistrzostwa Świata w Korei i Japonii w roku 2002. Z drużyną Brazylii prowadzoną przez Luiza Felipe Scolarego wygrywa turniej pokonując w finale Niemcy.

FC Barcelona edytuj

Z przejściem Ronaldinho do katalońskiego klubu było wiele spekulacji. Na początku mówiło się, że piłkarz jest już niemal na 100% piłkarzem Manchesteru United. Potem chciał go sprowadzić Real Madryt. Sam zawodnik mówił, że od dziecka marzył o grze w białych barwach. Wcześniej mówił podobnie o grze w Manchesterze United. Ostateczna wiadomość o podpisaniu kontraktu z FC Barceloną ucieszyła kibiców tego klubu. Transfer piłkarza kosztował kataloński klub 32,25 miliona euro i odbył się w lecie 2003 roku[6]. Po przejściu do Barcelony, chciał go sprowadzić Roman Abramowicz do kupionej niedawno przez siebie Chelsea F.C. Ronaldinho szybko stał się najjaśniejszą gwiazdą Barcelony. Dzięki nieprawdopodobnej technice i finezji stał się ikoną światowego futbolu, a swoich kibiców doprowadzał do szału radości niemal na każdym kontynencie. W grudniu 2004 został zwycięzcą plebiscytu FIFA na Piłkarza Roku. Już pierwszy sezon w nowym klubie był udany. Dzięki wspaniałej grze Ronaldinho i całego zespołu Barça zakończyła sezon w Primera División na drugiej pozycji. Następny sezon był jeszcze lepszy, gdyż Ronaldinho, Deco, Carles Puyol i Samuel Eto’o mogli cieszyć się ze zdobycia mistrzostwa Hiszpanii. W roku 2005 Ronaldinho ponownie został wybrany na Piłkarza Roku a organizacja UEFA dała mu nagrodę. Sezon 2005/2006 był jego najlepszym sezonem w karierze. Z FC Barceloną zdobył mistrzostwo Hiszpanii i wygrał Ligę Mistrzów, natomiast po zakończeniu sezonu zagrał w Mistrzostwach Świata w Niemczech i był podstawowym zawodnikiem reprezentacji Brazylii. Ostatni podpisany kontrakt zawodnika z klubem zawierał klauzulę odejścia 150 milionów euro.

A.C. Milan edytuj

Od sezonu 2008/09 Brazylijczyk był zawodnikiem zespołu z Mediolanu. Milan zapłacił za Ronaldinho 21 milionów euro. Kwota ta mogła zostać powiększona o kolejne 4 miliony, jeśli zespół z San Siro w przyszłym sezonie zakwalifikowałby się do rozgrywek Ligi Mistrzów. Ronaldinho zadebiutował w nowym klubie 31 sierpnia 2008 roku w przegranym 2:1 meczu przeciwko Bologni, zaś swoją pierwszą bramkę w barwach „Rossonerich” strzelił po dośrodkowaniu swojego kolegi z kadry narodowej Kaki, w meczu derbowym przeciwko Interowi, w którym podopieczni Carla Ancelottiego wygrali 1:0. Łącznie w Milanie rozegrał 116 spotkań i strzelił 29 bramek. 17 stycznia 2010 roku w wygranym 4:0 meczu z AC Siena strzelił swojego pierwszego w nowym klubie hat-tricka.

Flamengo edytuj

Pod koniec 2010 roku Ronaldinho został sprzedany do Flamengo za 3 mln euro, gdzie został od razu kapitanem drużyny. Ronaldinho zadebiutował w koszulce Flamengo 2 lutego 2011 w wygranym meczu z Novą Iguaçą (1:0). Jedynym sukcesem w drużynie z Rio de Janeiro jest wygranie mistrzostwa stanu Rio de Janeiro w 2011 roku.

Atlético Mineiro edytuj

4 czerwca 2012 Ronaldinho podpisał półroczny kontrakt z Atlético Mineiro, w nowej drużynie zadebiutował 10 czerwca w wygranym 1:0 meczu przeciwko SE Palmeiras[9]. Swojego pierwszego hat-tricka w nowym klubie strzelił 6 października 2012 w meczu przeciwko Figueirense[10]. 29 listopada przedłużył kontrakt z klubem do końca 2013 roku[11]. 24 lipca 2013 wygrał Copa Libertadores, pokonując w dwumeczu paragwajski zespół Club Olimpia[12].

Querétaro edytuj

5 września 2014 Ronaldinho jako wolny zawodnik podpisał dwuletnią umowę z meksykańskim Querétaro FC, o czym poinformował na Twitterze Olegario Vázquez Aldir, prezes właściciela klubu – przedsiębiorstwa Grupo Imagen. W nowym klubie zagwarantowano mu roczną pensję w wysokości dwóch milionów dolarów[13]. W drużynie Querétaro zawodnik wybrał numer 49 na koszulce[14].

W Querétaro Ronaldinho zadebiutował 17 września 2014 w przegranym 0:1 spotkaniu z Tigres UANL w ramach krajowego pucharu (Copa MX), kiedy to wystąpił w pełnym wymiarze czasowym i nie wykorzystał rzutu karnego[15]. W lidze meksykańskiej (Liga MX) pierwszy mecz rozegrał natomiast cztery dni później, przeciwko Chivas de Guadalajara, strzelając gola z rzutu karnego i notując asystę przy trafieniu Camilo Sanvezzo, a Querétaro wygrało ostatecznie 4:1[16]. W wiosennym sezonie Clausura 2015 zdobył ze swoją drużyną wicemistrzostwo Meksyku, a niecały miesiąc później rozwiązał swoją umowę z Querétaro[17].

Fluminense edytuj

12 lipca 2015 roku podpisał 1,5-roczny kontrakt z klubem Fluminense FC, mimo że pod koniec czerwca wyraził zgodę na transfer do Antalyasporu[18][19]. 29 września 2015 po 9 rozegranych meczach w barwach Fluminense postanowił rozwiązać kontrakt z klubem[20].

W 2018 roku brazylijski piłkarz postanowił zakończyć karierę[21].

Styl gry edytuj

Dzięki swojej zdolności wykończenia akcji był w stanie grać na kilku pozycjach ofensywnych, na skrzydle lub na pozycji centralnej[22]. W całej swojej karierze był ustawiany jako napastnik czy skrzydłowy, choć zwykle grał jako klasyczna „10” w roli ofensywnego pomocnika[23]. Był jednym z najlepszych przedstawicieli sztuczki tzw. „elastico” czyli dzisiejszego „flip flapu” którego nauczył się, oglądając filmy jednego ze swoich idoli, brazylijskiej gwiazdy Rivelino z lat 70[potrzebny przypis]. Ronaldinho był także krytykowany w mediach za brak dyscypliny na treningach, a także jego hedonistyczny styl życia poza boiskiem, co zdaniem niektórych ekspertów[przez kogo?] miało wpływ na ogólną długość jego kariery piłkarskiej[24].

Występy klubowe edytuj

Klub Sezon Liga Puchary Kontynentalne Inne[a] Ogółem
Występy Gole Asysty Występy Gole Asysty Występy Gole Asysty Występy Gole Asysty Występy Gole Asysty
Grêmio 1998 14 1 0 2 0 0 15 3 2 17 4 -- 48 8 2
1999 17 6 0 3 0 0 4 2 -- 24 15 -- 48 23 0
2000 21 14 0 6 6 0 -- -- -- 22 21 -- 49 41 0
Ogółem 52 21 0 11 6 0 19 5 2 63 40 -- 145 72 2
Paris Saint-Germain 2001–02 28 9 8 6 2 0 14 2 2 -- -- -- 48 13 10
2002–03 27 8 6 7 3 0 4 1 2 -- -- -- 38 12 8
Ogółem 55 17 11 13 5 0 20 3 4 -- -- -- 86 25 18
FC Barcelona 2003–04 32 15 11 6 3 1 7 4 2 13 2 -- 58 24 14
2004–05 35 9 16 0 0 0 7 4 4 -- -- -- 42 13 20
2005–06 29 17 15 4 1 1 12 7 5 14 4 -- 59 29 21
2006–07 32 21 10 6 0 3 11 3 3 8 5 -- 57 29 16
2007–08 17 8 7 6 0 0 8 1 2 7 3 -- 38 12 9
Ogółem 145 70 59 22 4 5 45 19 16 42 14 -- 254 107 80
A.C. Milan 2008–09 29 8 5 1 0 1 6 2 2 7 1 -- 43 11 8
2009–10 36 12 16 0 0 0 7 3 1 14 2 -- 57 17 17
2010–11 11 0 3 0 0 0 5 1 1 -- -- -- 16 1 4
Ogółem 76 20 24 1 0 1 18 6 4 21 3 -- 116 29 29
CR Flamengo 2011 31 14 7 5 1 1 3 2 0 13 4 0 52 21 8
2012 2 1 0 0 0 0 8 2 7 9 4 0 19 7 7
Ogółem 33 15 7 5 1 1 11 4 7 21 8 0 71 28 15
Atlético Mineiro 2012 8 7 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24 7 5
Ogółem 8 7 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24 7 5
Ogółem w karierze 385 154 109 73 16 7 113 37 31 156 65 0 693 269 149

Reprezentacja edytuj

Z reprezentacją Brazylii U-17 zdobył mistrzostwo świata do lat 17 (został także królem strzelców tego turnieju). W dorosłej reprezentacji debiutował w 1999 roku w meczu przeciwko Łotwie (3:0), a pierwszego gola zdobył w meczu z Wenezuelą.

Ronaldinho brał udział w mistrzostwach świata w roku 2002. Wystąpił w 5 meczach i strzelił 2 bramki (w meczach przeciwko Chinom i Anglii). W meczu z Anglią – prócz zdobycia bramki z około 40 m (przelobował bramkarza) – został również ukarany czerwoną kartką, co wykluczyło go z udziału w półfinale. Jednak Ronaldinho wystąpił w meczu finałowym przeciwko Niemcom wygranym przez Brazylię 2:0. Zagrał też na mistrzostwach świata w Niemczech. W towarzyskim meczu z Chile 24 marca 2007 wygranym przez Brazylię 4:0 zdobył dwie bramki. W 2008 roku został dodatkowo włączony do kadry U-23 prowadzonej przez Carlosa Dungę na igrzyska olimpijskie w Pekinie, gdzie razem z reprezentacją Brazylii zdobył brązowy medal. Ronaldinho nie został powołany na mistrzostwa świata w 2010 w Południowej Afryce. Powrócił do reprezentacji gdy trenerem canarinhos został Mano Menezes. Pierwszy mecz pod wodzą nowego trenera zagrał, po ponad półtorarocznej przerwie, 17 listopada 2010 w meczu przeciwko Argentynie.

Poza piłką nożną edytuj

Ronaldinho wspierał wiele firm, w tym Nike, Pepsi, Coca-Cola, EA Sports, Gatorade i Danone[25][26]. Jego wizerunek pojawił się w serii gier wideo FIFA EA Sports, pojawiającej się na okładce FIFA Football 2004, FIFA 06, FIFA 07, FIFA 08 i FIFA 09[26]. Pełni oficjalną rolę ambasadora Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci, od lutego 2017 roku[27]. W marcu 2015 był szóstym najpopularniejszym sportowcem na Facebooku za Cristiano Ronaldo, Lionelem Messim, Davidem Beckhamem, Neymarem i Kaká, z 31 milionami fanów na Facebooku[28]. Jego profil na Instagramie obserwuje ponad 50 milionów ludzi[29].

Osiągnięcia edytuj

Paris Saint-Germain edytuj

FC Barcelona edytuj

A.C. Milan edytuj

Flamengo edytuj

Atlético Mineiro edytuj

Reprezentacja Brazylii edytuj

Indywidualne edytuj

Uwagi edytuj

  1. Kolumna zawiera stanowe mistrzostwa rozgrywane w Brazylii oraz krajowe superpuchary.

Przypisy edytuj

  1. Maciej Zaremba, Ronaldinho zatrzymany w Paragwaju. Śledczy znaleźli przy nim fałszywe paszporty [online], wprost.pl, 25 marca 2020 [dostęp 2022-12-20] (pol.).
  2. Łączy Nas Pasja, Ronaldinho Gaucho aresztowany! Idiotyczna wpadka legendarnego Brazylijczyka... [online], ŁączyNasPasja - serwis sportowy, 5 marca 2020 [dostęp 2022-12-17] (pol.).
  3. Ronaldinho wreszcie opuścił więzienie! Wpłacił prawie milion dolarów kaucji [online], sport.pl, 8 kwietnia 2020 [dostęp 2022-12-20] (pol.).
  4. Paweł Wątorski, Ronaldinho wyszedł na wolność, po prawie pół roku powróci do Brazylii [online], pilkarskiswiat.com, 25 sierpnia 2020 [dostęp 2022-12-20] (pol.).
  5. Franciszek Zalewski, Policja szuka Ronaldinho po całym kraju. "Siły specjalne wtargnęły do domu" [online], sport.pl, 30 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  6. a b Ronaldinho, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–transfery) [dostęp 2010-07-28].
  7. Sambafoot.com. [dostęp 2012-06-01]. (ang.).
  8. Guardian.co.uk. [dostęp 2012-06-15]. (ang.).
  9. Anythingpalmeiras.com. [dostęp 2012-06-15]. (ang.).
  10. Atlético Mineiro vs. Figueirense 6 - 0, [w:] baza Soccerway (protokoły meczowe) [dostęp 2013-09-02].
  11. Sky Sports. [dostęp 2013-09-02]. (ang.).
  12. Ronaldinho leads Atletico Mineiro to Copa Libertadores triumph. CNN.com. [dostęp 2013-09-02]. (ang.).
  13. Ronaldinho se viste de gallo. El Universal. [dostęp 2014-09-06]. (hiszp.).
  14. Ronaldinho se vistió de Gallo. MedioTiempo. [dostęp 2014-09-06]. (hiszp.).
  15. Ronaldinho tuvo un debut ‘volado’ en México. MedioTiempo. [dostęp 2014-09-18]. (hiszp.).
  16. De la mano de Ronaldinho, Gallos ‘bailó’ a Chivas. MedioTiempo. [dostęp 2014-09-22]. (hiszp.).
  17. Querétaro hace oficial salida de Ronaldinho. Récord. [dostęp 2015-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (hiszp.).
  18. Ronaldinho assina até o fim de 2016 e é o novo camisa 10 do Fluminense. fluminense.com.br. [dostęp 2015-07-12]. (port.).
  19. Ronaldinho has agreed to join Antalyaspor – president. goal.com. [dostęp 2015-07-12]. (ang.).
  20. Ronaldinho leaves Fluminense after nine games. fourfourtwo.com. [dostęp 2016-10-02]. (ang.).
  21. Brazilian World Cup winner retires from football. bbc.com. [dostęp 2018-07-15]. (ang.).
  22. Ronaldo de Assis Moreira
  23. Ronaldinho, sei un «trecante» Praticamente un nove e mezzo
  24. The utterly beguiling genius of Ronaldinho
  25. x.htm. [dostęp 2020-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-27)].
  26. a b r=0
  27. Liga hiszpańska: Ronaldinho przez dziesięć lat ambasadorem Barcelony - Ligi zagraniczne - Piłka nożna - Sport - wydarzenia sportowe - piłka nożna, piłka ręczna, euro 2012, kos... [online], sport.dziennik.pl [dostęp 2020-04-13] (pol.).
  28. referrer=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnLw&guce referrer sig=AQAAAHeHBDDB5BQNt5V0RYtAeUs mzgY8XAJ5gIbcxYlQKLmRqJ0Y4iaGaVhsFKaqFgR5BmndIhSkWcX-PvYAtzO hoJ859hlQQ9MsWHooBP-cFjT2QT7lAWQbETXPCd1uL3oH0kr0YmoPrkNd3qmDEbfwVXAZP1BeltaEkr XrEigj0
  29. The Most Followed Instagram Profiles | Trackalytics [online], www.trackalytics.com [dostęp 2020-04-13].
  30. Os eleitos do Prêmio Craque do Brasileirão!. Lance Activo. [dostęp 2011-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)]. (port.).
  31. Flu e Galo dominam seleção do Brasileiro, e Fred é eleito o craque.. Globo Esporte. [dostęp 2013-03-18]. (port.).

Linki zewnętrzne edytuj