SMS Kronprinz (1914)
SMS Kronprinz – niemiecki pancernik typu König z okresu I wojny światowej. W skład Cesarskiej Marynarki Wojennej wszedł w listopadzie 1914 roku. Okręt otrzymał imię dla uczczenia księcia koronnego Wilhelma. Zatopiony przez załogę w Scapa Flow w czerwcu 1919 roku.
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Początek budowy |
maj 1912 |
| Wodowanie |
21 lutego 1914 |
 Kaiserliche Marine
| |
| Wejście do służby |
8 listopada 1914 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 25 790 t |
| Długość |
175,4 m |
| Szerokość |
29,5 m |
| Zanurzenie |
9,1 m |
| Napęd | |
| 3 turbiny parowe o łącznej mocy 45 000 KM, 3 śruby, 2 stery | |
| Prędkość |
21,2 węzła |
| Zasięg |
8000 Mm przy 12 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| 10 dział 305 mm 14 dział 150 mm 10 dział przeciwlotniczych 88 mm 5 wyrzutni torpedowych 500 mm | |
| Opancerzenie | |
| pancerz burtowy: 350 mm pancerz wież artylerii głównej: 300 mm | |
| Załoga |
1136 |
Projekt i budowa edytuj
Zamówienie na kolejny pancernik typu König zostało złożone w stoczni Germaniawerft w Kilonii. Okręt miał zastąpić stary pancernik SMS „Brandenburg”, dlatego podczas budowy nosił tymczasową nazwę „Ersatz Brandenburg”, nadano mu stoczniowy numer budowy 182.
Budowa okrętu rozpoczęła się w maju 1912 roku. Wodowanie nastąpiło 21 lutego 1914 roku. Początkowo planowano ukończyć budowę w 1915 roku, jednak z powodu wybuchu I wojny światowej prace uległy przyśpieszeniu, w wyniku czego wejście do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej nastąpiło 8 listopada 1914 roku[1].
Służba edytuj
Po wejściu do służby wszedł w skład III Eskadry Floty Oceanicznej. Ostatecznie próby morskie zakończyły się 2 stycznia 1915 roku. Pierwszą misją okrętu był dwudniowy wypad w rejonie Morza Północnego zakończony 30 marca, który nie zakończył się kontaktem z przeciwnikiem. W kwietniu wraz z innymi okrętami typu König ochraniał lekkie krążowniki podczas akcji stawiania min morskich. W maju 1915 roku uczestniczył w ćwiczeniach na Morzu Bałtyckim, a także brał udział w ochranianiu kolejnych akcji stawiania min w rejonie Morza Północnego[2]. 25 kwietnia 1916 roku ochraniał niemieckie krążowniki liniowe podczas akcji ostrzeliwania brytyjskiego wybrzeża[3].
Bitwa jutlandzka edytuj
„Kronprinz” wziął udział w bitwie jutlandzkiej jako część Floty Pełnomorskiej. W początkowej fazie bitwy był ostatnią jednostką w szyku okrętów V Dywizji III Eskadry. Pierwszym celem który ostrzelał były brytyjskie lekkie krążowniki, a następnie pancernik HMS Malaya. W dalszym przebiegu bitwy jego pociski mogły się przyczynić do zatopienia krążownika pancernego HMS „Defence”. „Kronprinz” jako jeden z niewielu dużych niemieckich okrętów uniknął uszkodzeń podczas bitwy. Podczas starcia wystrzelił łącznie 144 pociski kalibru 305 mm[4].
Operacja Albion edytuj
W październiku 1917 roku „Kronprinz” stanowił część floty 300 niemieckich okrętów przeznaczonych do operacji morsko-lądowej, ubezpieczających operację desantową na archipelagu Wysp Moonsudzkich w Zatoce Ryskiej, wówczas należących do Imperium Rosyjskiego. 16 października „Kronprinz” ostrzelał i trafił rosyjski pancernik „Cesariewicz” i krążownik „Bajan”[5].
Samozatopienie w Scapa Flow edytuj
Po zakończeniu I wojny światowej został wraz z innymi okrętami Floty Pełnomorskiej internowany w bazie Royal Navy w Scapa Flow znajdującej się na Orkadach.
21 czerwca 1919 roku niemiecka załoga dokonała samozatopienia okrętu. Wrak pancernika spoczął na większej głębokości niż inne okręty, dlatego zrezygnowano z jego podniesienia i złomowania. Po II wojnie światowej wydobyto niewielkie ilości stali z okrętu z przeznaczeniem na urządzenia badawcze i pomiarowe m.in. liczniki Geigera, ponieważ stal ta nie zawierała w swojej strukturze promieniotwórczych cząsteczek obecnych w stali produkowanej po II wojnie światowej[6].
Przypisy edytuj
- ↑ John Campbell: Conway's All the World's Battleships: 1906 to the Present. London: Conway Maritime Press, 1997, s. 136. ISBN 978-0-85177-448-0.
- ↑ Gary Staff: German Battleships: 1914–1918 (Volume 2). Oxford: Osprey Books, 2010, s. 29. ISBN 978-1-84603-468-8.
- ↑ V. E. Tarrant: Jutland: The German Perspective. London: Cassell Military Paperbacks, 2001, s. 54. ISBN 978-0-304-35848-9.
- ↑ John Campbell: Jutland: An Analysis of the Fighting. London: Conway Maritime Press, 1998, s. 181. ISBN 978-1-55821-759-1.
- ↑ Paul Halpern: A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 218. ISBN 978-1-55750-352-7.
- ↑ Daniel Butler: Distant Victory: The Battle of Jutland and the Allied Triumph in the First World War. Westport: Greenwood Publishing Group. I, 2006, s. 229. ISBN 978-0-275-99073-2.
Bibliografia edytuj
- J. Gozdawa-Gołębiewski: I wojna światowa na morzu. 1994.
- T. Wywerka-Prekurat: Wykaz stanu flot wojennych państw uczestniczących w I W.Ś..