Wikipedia

SM UC-24

SM UC-24 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, dziewiąta w kolejności jednostka typu UC II. Zwodowany 4 marca 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 15 sierpnia 1916 roku. Początkowo służył w 1. Flotylli U-Bootów Hochseeflotte. Przebazowany w 1917 roku na Morze Śródziemne został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą U-88, pływając w składzie Flotylli Pola. W czasie służby operacyjnej okręt odbył 4 misje bojowe, podczas których zatopił 4 statki o łącznej pojemności 9815 BRT. SM UC-24 został zatopiony 24 maja 1917 roku nieopodal Cattaro, storpedowany przez francuski okręt podwodny „Circé”.

SM UC-24
Ilustracja
SM UC-56, okręt bliźniaczy UC-24
Klasa

okręt podwodny

Typ

UC II

Projekt

41

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg

Wodowanie

4 marca 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

15 sierpnia 1916

 K.u.K. Kriegsmarine
Nazwa

U-88

Zatopiony

24 maja 1917

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


417 ton
493 t

Długość

49,35 m

Szerokość

5,22 m

Zanurzenie

3,68 m

Zanurzenie testowe

50 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki wysokoprężne o mocy 500 KM
2 silniki elektryczne o mocy 460 KM, 2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


11,5 węzła
7 w.

Zasięg

powierzchnia: 9250 Mm przy 7 w.
zanurzenie: 55 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30
Wyrzutnie torpedowe

3 × 500 mm (7 torped)

Załoga

26

Projekt i dane taktyczno–techniczne edytuj

Sukcesy pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także niedostatki tej konstrukcji skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętów podwodnych. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki, kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)[1][2].

SM[a] UC-24 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 49,35 metra[b], szerokość 5,22 m i zanurzenie 3,68 m (wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 m długości i 3,65 m szerokości)[5]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra[5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 417 ton[c], a w zanurzeniu 493 tony[5][6]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki, zlokalizowane przed kioskiem, w kiosku i w części rufowej, prowadzący do maszynowni[7]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 m i wysokość 1,8 m, obudowany był opływową osłoną[7]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla MAN S6V23/34 o łącznej mocy 500 koni mechanicznych (KM), zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym BBC o łącznej mocy 460 KM[3][6][8]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami wykonanymi z brązu manganowego (o średnicy 1,9 m i skoku 0,9 m)[7] zapewniały prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 7 węzłów w zanurzeniu[1][2][6]. Zasięg wynosił 9250 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym[d] oraz 54 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 63 tony oleju napędowego[2], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[8][11].

Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych[7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[5][12], zaś czas zanurzenia 40 s[9]. Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)[2][13]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu, co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów[14][13]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi[2][5][15]. Okręt miał trzy peryskopy Zeissa[7]. Wyposażenie uzupełniała kotwica grzybkowa o masie 272 kg[7]. Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy[6][9].

Budowa edytuj

SM UC-24 zamówiony został 29 sierpnia 1915 roku jako dziewiąta jednostka z I serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat Okrętów Podwodnych[16]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[8][17]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 24 okrętów tego typu zamówionych w tej wytwórni[3][8][18]. Stocznia oszacowała czas budowy okrętu na 8 miesięcy[8]. UC-24 otrzymał numer stoczniowy 274 (Werk 274)[17]. Okręt został wodowany 4 marca 1916 roku[19][20], zaś do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej przyjęto go 15 sierpnia 1916 roku[17]. Koszt budowy okrętu wyniósł 1 mln 729 tys. marek[21].

Przebieg służby edytuj

17 sierpnia 1916 roku pierwszym i jedynym dowódcą UC-24 mianowany został por. mar. Kurt Willich[22], a okręt włączono do 1. Flotylli U-Bootów Hochseeflotte w dniu 13 listopada[17]. 24 grudnia okręt postawił pełny ładunek 18 min pod Hartlepool, jednak nie zatonęła na nich żadna jednostka[23].

Na początku 1917 roku podjęto decyzję o skierowaniu okrętu na Morze Śródziemne. Okręt wyruszył z Helgolandu 31 stycznia i podczas tego długiego rejsu odniósł swoje pierwsze wojenne sukcesy[24]. 4 lutego, 60 Mm na południowy zachód od Ouessant załoga UC-24 zatrzymała i zatopiła norweski parowiec „Solbakken” (2616 BRT), płynący z ładunkiem pszenicy z Buenos Aires do Cherbourga, na którego pokładzie zginęło 15 członków załogi[25]. 6 lutego ofiarą okrętu padły kolejne dwa norweskie parowce: „Havgard” (1279 BRT), płynący z ładunkiem orzeszków ziemnych z Rufisque do Dunkierki, który został zatrzymany i zatopiony po zdjęciu załogi 70 Mm na północny wschód od Przylądka Vilan (A Coruña)[26] oraz zbudowany w 1889 roku „Ellavore” (2733 BRT), przewożący owoce i wino na trasie Walencja – Londyn, który bez strat w ludziach został zatopiony 35 Mm na północ od Przylądka Vilan[27].

Po przebyciu Cieśniny Gibraltarskiej UC-24 dotarł 21 lutego do Cattaro, gdzie włączono go w skład Flotylli Pola[6][17]. Okręt nominalnie wcielono do K.u.K. Kriegsmarine pod nazwą U-88, jednak załoga pozostała niemiecka[28].

11 lipca 1917 roku na minę postawioną wcześniej przez UC-24 wszedł zbudowany w 1906 roku włoski parowiec „Siracusa” (3187 BRT), płynący z Mombasa do Genui, który zatonął u wejścia do Cieśniny Mesyńskiej[29][30].

Wiadomość o ostatnim sukcesie nie dotarła nigdy na pokład UC-24, gdyż 24 maja 1917 roku o godzinie 11.20 nieopodal Cattaro (na pozycji 42°09′N 18°23′E/42,150000 18,383333) wychodzący w morze okręt został storpedowany przez francuski okręt podwodny „Circé”, pomimo eskorty dwóch austro-węgierskich torpedowców[17][31][32]. Z 26-osobowej załogi uratowali się jedynie por. Wulle i mar. Scharschmidt, wyłowieni przez torpedowiec Tb 89 F[31].

Podsumowanie działalności bojowej edytuj

SM UC-24 wykonał łącznie 4 patrole wojenne, podczas których za pomocą min oraz działa pokładowego zatopił 4 jednostki o łącznym tonażu 9815 BRT[33]. Pełne zestawienie strat przedstawia poniższa tabela[33]:

Data Nazwa Państwo Tonaż Zatopienie
4 lutego 1917 „Solbakken”   Norwegia 2616  
6 lutego 1917 „Ellavore”   Norwegia 2733  
„Havgard”   Norwegia 1279  
11 lipca 1917 „Siracusa”   Włochy 3187  
RAZEM 9815 4

Uwagi edytuj

  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ Od 1917 roku: 52,15 m[3][4].
  3. ↑ Wyporność jednostek niemieckich podano w tonach metrycznych, okrętów brytyjskich w długich tonach (ts), dla statków handlowych podano pojemność w tonach rejestrowych brutto.
  4. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: R.H. Gibson i M. Prendergast podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów[9], zaś R. Hutchinson – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 106.
  2. ↑ a b c d e f Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: 1985, s. 182.
  3. ↑ a b c Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: 2004, s. 56.
  4. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 563.
  5. ↑ a b c d e Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2016-10-23]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: 2000, s. 246.
  7. ↑ a b c d e f Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2016-10-25]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: 1989, s. 53.
  9. ↑ a b c R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: 2014, s. 313.
  10. ↑ Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 52.
  11. ↑ Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: 2000, s. 247.
  12. ↑ Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: 2006, s. 56.
  13. ↑ a b Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, s. 92, 95, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  14. ↑ Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: 2006, s. 57.
  15. ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 127.
  16. ↑ Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: 1989, s. 50.
  17. ↑ a b c d e f Guðmundur Helgason: UC 24. uboat.net. [dostęp 2016-10-25]. (ang.).
  18. ↑ Gordon Williamson: U-boats of the Kaiser’s Navy. Botley, Oxford: 2002, s. 13.
  19. ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 105.
  20. ↑ Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 53.
  21. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 58.
  22. ↑ Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Kurt Willich. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  23. ↑ Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: 2000, s. 266.
  24. ↑ Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: 2000, s. 300.
  25. ↑ Guðmundur Helgason: Solbakken. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  26. ↑ Guðmundur Helgason: Havgard. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  27. ↑ Guðmundur Helgason: Ellavore. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  28. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 530.
  29. ↑ Guðmundur Helgason: Siracusa. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  30. ↑ Jan Lettens: SS Siracusa ? [+1917]. [w:] WRECKSITE [on-line]. wrecksite.eu. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  31. ↑ a b Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: 2000, s. 349.
  32. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 387.
  33. ↑ a b Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 24. uboat.net. [dostęp 2016-10-25]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: UC 24. uboat.net. [dostęp 2016-11-03]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2016-11-03]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 24. uboat.net. [dostęp 2016-11-03]. (ang.).
  • Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
  • Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2016-11-03]. (ang.).
  • Jan Lettens: SS Siracusa ? [+1917]. wrecksite.eu. [dostęp 2016-11-09]. (ang.).
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-boats of the Kaiser’s Navy. Botley, Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 1-84176-362-4. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SM_UC-24&oldid=71729669”