Sadowne (gmina)

gmina wiejska w województwie mazowieckim

Sadownegmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim.

Sadowne
gmina wiejska
Ilustracja
Budynek Urzędu Gminy Sadowne
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

węgrowski

TERC

1433072

Wójt

Waldemar Cyran

Powierzchnia

144,72 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


5 939[1]

• gęstość

41,0 os./km²

Nr kierunkowy

25

Kod pocztowy

07-140

Tablice rejestracyjne

WWE

Adres urzędu:
ul. Kościuszki 3
07-140 Sadowne
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Sadowne
Liczba sołectw

23[2]

Liczba miejscowości

29[2]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°39′00″N 21°51′00″E/52,650000 21,850000
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Sadowne.

Gminny Ośrodek Kultury
Muzeum Ziemi Sadowieńskiej
Zespół Szkół

Herb gminy edytuj

Herbem Gminy Sadowne jest zielono-żółto-niebieska tarcza z kłosem żyta, liściem dębu i krzyżem.

Symbolika:

  • Kłos żyta – symbolizuje pracę rolników i patriotyczne tradycje ruchu ludowego
  • Liść dębu – jest symbolem licznych pomników przyrody
  • Krzyż – symbol aktu erygowania parafii w 1524 roku

Struktura powierzchni edytuj

Według danych z roku 2002[3] gmina Sadowne ma obszar 144,72 km², w tym:

  • użytki rolne: 65%
  • użytki leśne: 26%

Gmina stanowi 11,87% powierzchni powiatu. Północną granicę stanowi rzeka Bug.

Gleby edytuj

Skałą macierzystą gleb gminy Sadowne są utwory lodowcowe i wodno-lodowcowe w postaci glin i piasków. Sadowne jest gminą o małym udziale gleb dobrych.

Użytki rolne:

  • gleby klasy IVa i b – 18,4%
  • gleby klas V i VI – 81,6%.

Demografia edytuj

Według danych z 31 grudnia 2011 gminę zamieszkiwało 6128 osób[4]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 6128 100 3156 51,5 2972 48,5
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
42 21,8 20,2

Liczba ludności w wybranych latach:

Źródło: Lata 1527–2002[5] 2013[6]

  • Piramida wieku mieszkańców gminy Sadowne w 2014 roku[1].


 

Edukacja i Kultura edytuj

Na terenie gminy działa Przedszkole w Sadownem, Szkoła Podstawowa w Sadownem, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Grabinach, Gimnazjum w Sadownem, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sadownem, Gminna Biblioteka Publiczna oraz Gminny Ośrodek Kultury[7].

Ponadto na terenie gminy w Sadownem znajduje się Muzeum Ziemi Sadowieńskiej.

Walory przyrodnicze edytuj

Gmina Sadowne wchodzi w całości w granice Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. W 2002 na terenie gminy Sadowne utworzono Rezerwat przyrody Mokry Jegiel. W Nadleśnictwie Łochów w gminie Sadowne wokół torfowiska „Kules” przebiega Ścieżka przyrodnicza[8]. Teren gminy jest atrakcyjnym miejscem dla rozwoju agroturystyki.

Zabytki edytuj

 
kapliczka św. Jana Nepomucena w Zalesiu

Wójtowie gminy[10] edytuj

  • 1825-1855 – Antoni Szczurowski
  • 1855-1890 – Józef Wycech
  • 1890-.... – Laska
  • ....-.... – Brodzikowski
  • ....-.... – Krystian Czenże
  • 1902-1905 – Adam Zyśk
  • 1906-.... – Stanisław Bronisz
  • ....-1918 – Antoni Brudko
  • 1919-1923 – Adam Zyśk
  • 1923-1927 – Jan Małkiński
  • 1927-1933 – Jan Kić
  • 1933-1939 – Józef Gajewski
  • 1939-1940 – Jan Widyński
  • 1940-1941 – Jan Wycech
  • 1941-1942 – Sigismond Wildemann (volksdeutsch)
  • 1942-1944 – Jan Wycech
  • 1944-.... – Antoni Cymerman
  • 1944-.... – Józef Gajewski
  • 1944-1946 – Tadeusz Bronisz
  • 1946-1948 – Ludwik Karczmarczyk
  • 1948-1949 – Antoni Chojnowski
  • 1949-1949 – Wincenty Wójcik
  • 1949-1950 – Franciszek Bruśk
  • 1950-1952 – Florian Kandulski
  • 1952-1954 – Bronisław Tracz
  • 1955-1958 – Wacław Puścion
  • 1958-1969 – Kazimierz Borowy
  • 1969-1973 – Kazimierz Książek
  • 1973-1979 – Stanisław Klimek
  • 1979-1988 – Wiesław Gąska
  • 1988-1991 – Mariusz Postek
  • 1991-1998 – Henryk Zyśk
  • 1998-2002 – Tadeusz Danaj
  • 2002-2014 - Zdzisław Tracz
  • 2014- - Waldemar Cyran

Wykaz miejscowości podstawowych w podległości administracyjnej gminy edytuj

  • Kolonie
  1. 1059917 Podkole kolonia
  • Osady
  1. 1059930 Sadowne osada
  2. 0679055 Czaplowizna-Gajówka osada leśna
  3. 1059892 Orzełek osada leśna
  4. 0686055 Sadowne osada leśna
  5. 0686180 Zieleniec osada leśna
  • Wsie
  1. 0685765 Bojewo wieś
  2. 0685788 Grabiny wieś
  3. 0685794 Kolonia Złotki wieś
  4. 0685825 Kołodziąż wieś
  5. 0685848 Kołodziąż-Rybie wieś
  6. 0685860 Krupińskie wieś
  7. 0685920 Majdan Kiełczewski wieś
  8. 0685877 Morzyczyn Włościański wieś
  9. 0685908 Morzyczyn-Włóki wieś
  10. 0685937 Ocięte wieś
  11. 0685950 Orzełek wieś
  12. 0685972 Płatkownica wieś
  13. 0685989 Rażny wieś
  14. 0686003 Sadoleś wieś
  15. 0686010 Sadowne wieś
  16. 0686078 Sojkówek wieś
  17. 0686061 Sokółka wieś
  18. 0686090 Szynkarzyzna wieś
  19. 0686121 Wilczogęby wieś
  20. 0686138 Zalesie wieś
  21. 0686150 Zarzetka wieś
  22. 0686173 Zieleniec wieś
  23. 0686196 Złotki wieś

Sołectwa edytuj

Bojewo, Grabiny, Kocielnik, Kołodziąż, Kołodziąż-Rybie, Kolonia Złotki, Krupińskie, Morzyczyn Włościański, Morzyczyn-Włóki, Ocięte, Orzełek, Płatkownica, Rażny, Sadoleś, Sadowne, Sojkówek, Sokółka, Szynkarzyzna, Wilczogęby, Zalesie, Zarzetka, Zieleniec, Złotki, Majdan Kiełczewski[11]

Sąsiednie gminy edytuj

Brańszczyk, Brok, Kosów Lacki, Łochów, Małkinia Górna, Stoczek

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Gmina Sadowne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. a b Urząd Statystyczny w Warszawie
  3. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. Statystyczne Vademecum Samorządowca GUS – Gmina Wiejska Sadowne. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-20)].
  5. Andrzej Firewicz: Sadowne i okolice wczoraj i dziś. Warszawa: AGMEN Wydawnictwo Edukacyjne, 2003, s. 39–40. ISBN 83-917304-1-7.
  6. Baza danych lokalnych. [dostęp 2015-01-02].
  7. Informacje na stronie gminy. [dostęp 2013-08-13].
  8. Śladami Nadburzańskich Tajemnic - opis torfowiska „Kules”. [dostęp 2013-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
  9. a b c Zestawienie zabytków w województwie mazowieckim. [dostęp 2013-09-04].
  10. Do roku 2002: Andrzej Firewicz: Sadowne i okolice wczoraj i dziś. Warszawa: AGMEN Wydawnictwo Edukacyjne, 2003, s. 39–40. ISBN 83-917304-1-7.
  11. BIP gminy, sołectwa

Linki zewnętrzne edytuj

  • Gmina Sadowne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.