Sit rozpierzchły

Sit rozpierzchły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	sitowate
Rodzaj	sit
Gatunek	sit rozpierzchły
	Nazwa systematyczna
	Juncus effusus L.; Sp. Pl. 1:326. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sit rozpierzchły (Juncus effusus L.) – gatunek byliny z rodziny sitowatych. Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, na Australię został zawleczony. Brak go w Azji środkowej i północnej oraz w środkowej i zachodniej Afryce^[3]. W XXI w. jego nowe stanowisko odkryto nad Bajkałem^[5]. W Polsce pospolity na całym obszarze^[6], występuje w miejscach wilgotnych w górach po regiel górny.

Morfologia edytuj

Ciągły rdzeń na przekroju przez łodygę

Kwiatostan

Owoce

Pokrój: Tworzy duże, gęste kępy do 1,2 m wysokości z gęstą wiązką korzeni.
Łodygi: Szydlaste, bezkolankowe, żywozielone, częściowo wypełnione rdzeniem (rdzeń ciągły, nieprzerywany), u nasady (poniżej poziomu gruntu) otulone łuskowatymi, brunatnymi pochwami. Łodygi są gładkie, natomiast u podobnego situ skupionego pod kwiatostanem są żeberkowane.
Liście: Wyłącznie odziomkowe, szydlaste, podobne do łodyg.
Kwiatostan: Wierzchotka szczytowa. Wygląda na boczną ponieważ u nasady wyrasta jako przedłużenie łodygi przysadka.
Kwiat: Drobny, brunatny, długości 2–2,5 mm, pręcików 3–6. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoc: Torebka odwrotnie jajowata, wklęsła, z małym dzióbkiem na środku, błyszcząca.
Nasiona: Drobne (do 0,3 mm długości), jasnoczerwonobrunatne. Ciężar 1000 nasion wynosi 0,01 g. Kiełkują słabo.

Ekologia edytuj

Występuje na podmokłych łąkach i pastwiskach na glebach ciężkich i słabo przewietrzanych (poniżej 10% zawartości powietrza). Ekspansywny na siedliskach wilgotnych nazbyt intensywnie wypasanych lub wydeptywanych. Występuje często i masowo także w okrajkach torfowisk przejściowych.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-19] (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Juncus effusus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-11-19]. (ang.).
↑ Juncus effusus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Marcin Nobis, Arkadiusz Nowak, Aleksandr L. Ebel, Agnieszka Nobis, Sylwia Nowak, Polina D. Gudkova, Alla V. Verkhozina, Andrey S. Erst, Grzegorz Łazarski, Marina V. Olonova, Renata Piwowarczyk, Alexander A. Bobrov, Irina A. Khrustaleva, Vítězslav Plášek, Marina M. Silantyeva, Joanna Zalewska-Gałosz. Contribution to the flora of Asian and European countries: new national and regional vascular plant records, 3. „Acta Botanica Gallica: Botany Letters”, 2015. Société botanique de France. DOI: 10.1080/12538078.2015.1010105. (ang.).
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 312, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

Bibliografia edytuj

W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Marian Nowiński: Chwasty łąk i pastwisk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-19] (ang.).

[grin-3] Taxon: Juncus effusus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-11-19]. (ang.).

[iucn-4] Juncus effusus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[5] Marcin Nobis, Arkadiusz Nowak, Aleksandr L. Ebel, Agnieszka Nobis, Sylwia Nowak, Polina D. Gudkova, Alla V. Verkhozina, Andrey S. Erst, Grzegorz Łazarski, Marina V. Olonova, Renata Piwowarczyk, Alexander A. Bobrov, Irina A. Khrustaleva, Vítězslav Plášek, Marina M. Silantyeva, Joanna Zalewska-Gałosz. Contribution to the flora of Asian and European countries: new national and regional vascular plant records, 3. „Acta Botanica Gallica: Botany Letters”, 2015. Société botanique de France. DOI: 10.1080/12538078.2015.1010105. (ang.).

[6] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 312, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[3]

[5]

[6]

[1]

[2]

[4]