Skórcz
Skórcz (niem. Skurz) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, położone na północno-wschodniej granicy Borów Tucholskich, na Kociewiu.
| miasto i gmina | |||
 Kościół Wszystkich Świętych | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Prawa miejskie |
1934 | ||
| Burmistrz |
Janusz Kosecki | ||
| Powierzchnia |
3,67 km² | ||
| Wysokość |
88 m n.p.m. | ||
| Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
+48 58 | ||
| Kod pocztowy |
83-220 | ||
| Tablice rejestracyjne |
GST | ||
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||
 53°47′48″N 18°31′34″E/53,796667 18,526111
| |||
| TERC (TERYT) |
2213021 | ||
| SIMC |
0934777 | ||
Urząd miejski ul. Główna 4083-220 Skórcz | |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Wieś królewska w starostwie osieckim w powiecie nowskim województwa pomorskiego w II połowie XVI w.[2] W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego. Miasto położone na trasie dwóch (obecnie zawieszonych) linii kolejowych: nr 218 (Szlachta - Myślice) i nr 243 (Skórcz - Starogard Gdański).
Według danych z 1 stycznia 2018 roku Skórcz liczył 3 609 mieszkańców[3][4].
Struktura powierzchni edytuj
Według danych z roku 2002 Skórcz ma obszar 3,67 km²[5], w tym:
- użytki rolne: 56%
- użytki leśne: 7%
Miasto stanowi 0,27% powierzchni powiatu.
Historia edytuj
Historycznymi wariantami nazewniczymi miasta były kolejno: Schorcz, Scoricz, Schoritz, Schorczk, Skorcz, Skorczke, Skurcz i Skorć.
W XIV w. powstał gotycki kościół w Skórczu. W czasie wojny trzynastoletniej w 1458 roku w bitwie pod Skórczem Polacy odnieśli zwycięstwo nad Krzyżakami[6]. Za czasów I Rzeczypospolitej Skórcz był wsią królewską w starostwie osieckim w powiecie nowskim w województwie pomorskim Korony Polskiej. Po I rozbiorze Polski w zaborze pruskim. W 1866 roku w Skórczu powstał pierwszy na Pomorzu Gdańskim polski Bank Ludowy[6].
Od 3 do 27 listopada 1906 roku w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. W strajku wzięły udział dzieci z rodzin Chyłów, Szyszkowskich, Kądzielów i Langów. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 roku objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[7]. W 1966 roku przed współczesną szkołą przy ul. J. Hallera odsłonięto głaz z tablicą upamiętniającą jubileusz 60-lecia strajku[8].
Skórcz powrócił do Polski po odzyskaniu niepodległości, w 1920 roku, kiedy do miasta wkroczyły wojska gen. Józefa Hallera[6].
Skórcz otrzymał w roku 1929 miejskie uprawnienia finansowe, a w roku 1934 prawa miejskie. W czasie II wojny światowej miasto było okupowane przez Niemcy. Skórcz został zajęty w dniach 3/4 marca 1945 roku przez oddziały 46 Dywizji Piechoty 108 Korpusu Armijnego i jednostki 105 Korpusu Armijnego ze składu 65 Armii II Frontu Białoruskiego[9].
W 1992 roku utworzono samodzielną gminę miejską Skórcz poprzez wyłączenie obszaru miasta z dotychczasowej gminy miejsko-wiejskiej[10].
Demografia edytuj
Dane z 30 czerwca 2004 roku[11]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 3532 | 100 | 1808 | 51,2 | 1724 | 48,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
962,4 | 492,6 | 469,8 | |||
Według danych z 30 czerwca 2009 roku miasto miało 3564 mieszkańców[12].
- Piramida wieku mieszkańców Skórcza w 2014 roku[3]:
Zabytki i miejsca pamięci edytuj
Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są[13]:
- zespół urbanistyczny miasta, nr rej.: 8A-958 z 5.04.1979,
- kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, poł. XIV, XVI, XIX, nr rej.: A-322 z 10.09.1962,
- kamienica, ul. Sobieskiego 10,1908, nr rej.: A-1887 z 6.06.2012.
Głównym zabytkiem miasta jest gotycki kościół Wszystkich Świętych, wzniesiony w XIV w. Ponadto znajdują się tu zabytkowe domy i kamienice.
W maju 2010 roku w Skórczu odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Lecha Kaczyńskiego. Na terenie miasta znajduje się także tablica upamiętniająca miejsce hitlerowskiego obozu pracy dla mieszkańców Skórcza i okolic, tablica upamiętniająca mord 76 kobiet narodowości żydowskiej w lutym 1945 roku, pomnik upamiętniający strajk szkolny na Kociewiu z 1906 roku i inne[14].
Sąsiednie gminy edytuj
Galeria zdjęć edytuj
-
Kamienice w Skórczu -
Gmach poczty -
Dawny dworzec kolejowy -
Kolejowa wieża ciśnień -
Lokomotywownia -
Urząd Gminy
Przypisy edytuj
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 98.
- ↑ a b Skórcz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ a b c O Skórczu [online], www.szkola.skorcz.pl [dostęp 2019-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-21].
- ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009, s. 222.
- ↑ Pomnik pamięci Strajku szkolnego - Skórcz [online], Kociewie24.eu [dostęp 2023-06-24] (pol.).
- ↑ ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 212
- ↑ Dz.U. z 4.10.1991 r. poz. 397. [dostęp 2016-02-02]. (pol.).
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11-24. ISSN 1734-6118.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-01-06].
- ↑ Miasto Skórcz - miejsca pamięci. [dostęp 2010-05-31].
Zobacz też edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Skórcz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 696.