Sklepienie kryształowe

Sklepienie kryształowesklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber, a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek z pryzmatycznym wgłębieniem, na których gra światła tworzyła ciekawy efekt dekoracyjny. Dawało to malownicze efekty, sprawiało wrażenie migotania, jarzenia się, jak na załamanej powierzchni kryształu. Sklepienia tego rodzaju zostały po raz pierwszy zastosowane w 1471 na zamku Albrechtsburg w Miśni przez budowniczego Arnolda z Westfalii. Architektonicznie są jednym z najbardziej imponujących przykładów geometrycznych eksperymentów i wszechstronności zarówno w przestrzeniach świeckich, jak i sakralnych. Później rozpowszechniły się w Saksonii, następnie m.in. w Czechach (np. dom mieszkalny w Slavonicach), Morawach i obecnej północnej Polsce (Gdańsk - kościoły Mariacki, św. Katarzyny, śś. Piotra i Pawła, Warmia)[1][2][3].

Sklepienie kryształowe w kościele św. Jerzego w Kętrzynie
Sklepienie kryształowe z 1514 w krużganku dawnego klasztoru bernardynów w Warszawie

Sklepienia diamentowe należą do najbardziej oryginalnych, ale najmniej znanych elementów architektury średniowiecznej.

Niektóre budowle w obecnej Polsce, w których zastosowano sklepienie kryształowe:

Przypisy edytuj

  1. Schematy sklepień w architekturze gotyckiej (sklepienie krzyżowo-żebrowe, kryształowe, gwiaździste). isztuka.edu.pl. [dostęp 2022-07-09].
  2. Nikolaus Pevsner, John Fleming, Hugh Honour: Lexikon der Weltarchitektur. München, Prestel, 1992, ISBN 3-7913-1238-3
  3. Zdzisław Mączeński - Poradnik budowlany dla architektów. Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa, 1953, s. 320-321, język polski

Bibliografia edytuj

  • Opacic, Zoe; Diamond Vaults: Innovation and Geometry in Medieval Architecture, London: Architectural Association, 2005. ISBN 1-902902-47-5