Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna
typ spółgłoski
Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [d].
| Numer IPA | 104 | |||
|---|---|---|---|---|
| d | ||||
| Jednostka znakowa |
d | |||
| Unikod |
U+0064 | |||
| UTF-8 (hex) |
64 | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | d | |||
| Kirshenbaum | d | |||
| IPA Braille↗ | ⠙ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||||
Artykulacja edytuj
Opis edytuj
W czasie artykulacji tej spółgłoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
- język dotyka dziąseł – jest to spółgłoska dziąsłowa. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej [d̺] lub laminalnej [d̻].
- Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
Warianty edytuj
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [dʲ]
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy o spółgłosce welaryzowanej: [dˠ]
- przewężenie w gardle, mówimy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [dˤ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [dʷ]
Spółgłoska może być wymówiona:
- z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [d̚].
- tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [d̥]
- dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): [d̤], [dʱ]
Przykłady edytuj
- spółgłoska apikalna:
- w języku polskim: duch [ˈdux]
- w języku angielski: do [du:] „robić”
- w języku nowogreckim: έντομο [ˈendo̞mo̞] „owad”
- spółgłoska laminalna
- w języku francuskim: doux [du] „miękki”