Stefan Flukowski

Stefan Bronisław Flukowski (ur. 18 sierpnia 1902 w Warszawie, zm. 8 maja 1972 w Świnoujściu), polski pisarz i poeta związany z grupą literacką Kwadryga, jeden z pierwszych i najważniejszych przedstawicieli surrealizmu w Polsce. Tłumacz dzieł Anatole’a France’a czy Paula Éluarda, podporucznik piechoty Wojska Polskiego.

Stefan Flukowski

Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1902 Warszawa
Data i miejsce śmierci	8 maja 1972 Świnoujście
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	liryka, powieść, opowiadanie, dramat
Epoka	dwudziestolecie, II wojna światowa, współczesność
Odznaczenia

Grób Stefana Flukowskiego na Powązkach; Warszawa, 23 lipca 2008

Życiorys

Pochodził z rodziny rzemieślniczej. Ukończył Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Studiował filozofię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego i równolegle prawo. W latach 1926-1937 pracował jako aplikant sądowy, aplikant adwokacki i asesor sądowy. Był współzałożycielem i członkiem grupy literackiej Kwadryga, a także redaktorem związanego z nią czasopisma „Kwadryga”, na łamach którego debiutował w 1927. Książkowo debiutował w 1929 tomem poetyckim Słońce w kieracie. Stale współpracował z czasopismami „Droga” (1931-1933), „Pion” (1934, 1936-1937), „Rocznik Literacki” (1934-1936) i „Tygodnik Ilustrowany”.

Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 i 2863. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 81 Pułku Piechoty w Grodnie.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w 1 Pułku Piechoty OW Grodno na stanowisku oficera żywnościowego I batalionu. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II B Arnswalde i Oflagu II C Woldenberg , gdzie był jednym z animatorów kulturalnych i współtwórcą teatru jenieckiego, dla którego napisał kilka sztuk (Jajko Kolumba, jednoaktówki Tęsknota za Julią, Gwiazda dwóch horyzontów, dwuaktówka Chwila królewskiej niemocy).

Od 1946 zamieszkał w Krakowie, gdzie został kierownikiem literackim Teatru im. Juliusza Słowackiego (1946-1947) i prezesem krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Publikował m.in. w pismach „Odrodzenie” (1945–1949), „Twórczość” (1946-1958 z przerwami), „Nowiny Literackie” (1947-1948), „Tygodnik Powszechny” (1947-1948). Redagował serię Nowy Teatr, w której wydano w 1948 pierwodruki sztuk W małym dworku i Szewcy autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza. W 1950 przeniósł się do Warszawy, gdzie został redaktorem w Naszej Księgarni. Ponadto był organizatorem działalności kulturalnej i dydaktycznej w Pałacu Młodzieży. W latach 50. i później twórczość własną oraz tłumaczenia publikował m.in. w pismach „Nowa Kultura”, „Współczesność”, „Odgłosy”, „Kultura”, „Życie Literackie”, „Tygodnik Kulturalny”, „Poezja”.

Zmarł nagle podczas pobytu w Świnoujściu. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. 32B dodatkowa-22-5).

Twórczość

Jego twórczość bliska była Awangardzie Krakowskiej. Podczas gdy Tadeusz Peiper czy Julian Przyboś dążyli do wyrażenia wieczności w obrazach teraźniejszości czy codzienności, Flukowski wręcz odwrotnie: metaforą wieczności wyrażał cykliczność teraźniejszości. Poeta przeciwstawiał się jednocześnie popularnemu wówczas nowatorstwu formy, wyrażając postulat prostoty języka.

Poezja Flukowskiego wyrażała apoteozę pracy, jako podstawowej wartości świata. Stałym motywem w jego twórczości był obraz codziennych ludzkich prac jako dokończenie boskiego aktu stworzenia.

Poezja

• Słońce w kieracie (1929)
• Dębem rosnę (1932)
• Napomknięte cieniem 1961
• Rzeka gwiazdy (1965)
• Po stycznej słońca (1971)
• Oko byka (1973)

Proza

• Pada deszcz (1931) – zbiór opowiadań
• Urlop bosmanmata Jana Kłębucha (1939) – powieść
• Płomień róży (1959) – opowieść biograficzna o Słowackim i Norwidzie

Dramat

• Odys u Feaków (1939)
• Tęsknota za Julią (1940)
• Jajko Kolumba (1941)
• Gwiazda dwóch horyzontów
• Chwila królewskiej niemocy
• Oranżeria (1949)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Stanisław Burkot: Literatura polska 1939-2009. Wyd. III. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 47, 255. ISBN 978-83-01-16289-4.
• Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie, BożenaB. Falkowska-Dybowska, Juliusz JerzyJ.J. Malczewski (red.), Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1989, s. 188, ISBN 83-217-2641-0, OCLC 830082377 .
• Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 53, 64. ISBN 978-83-7420-110-0.
• Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 132, 182, 259, 344, 503, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.
• Włodzimierz Parfieniuk: Twierdza grodzieńska. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2016, seria: Wielki Leksykon Uzbrojenia : Wrzesień 1939. ISBN 978-83-7945-052-7.
• Jerzy Święch: Literatura polska w latach II wojny. Wyd. VI - 2 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 453-455, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13852-3.
• Słownik poetów polskich (pod redakcją naukową Jolanty Sztachelskiej), Wydawnictwo „Łuk”, Białystok 1997
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-10)].