Stefan Olszowski
Stefan Michał Olszowski (ur. 28 sierpnia 1931 w Toruniu, zm. 19 grudnia 2023) – polski polityk, działacz komunistyczny, w latach 1970–1980 oraz 1981–1985 członek Biura Politycznego KC PZPR, w latach 1971–1976 i ponownie w latach 1982–1985 minister spraw zagranicznych. Poseł na Sejm PRL V, VI i VII kadencji.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 sierpnia 1931 |
|---|---|
| Data śmierci |
19 grudnia 2023 |
| Minister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 22 grudnia 1971 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 21 lipca 1982 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
           
| |
Życiorys edytuj
Syn Leokadii i Stefana. Pochodził z rodziny nauczycielskiej. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim. W 1952 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1953–1956 był działaczem Związku Młodzieży Polskiej, należał również do Zrzeszenia Studentów Polskich. W 1956 reprezentował Zrzeszenie Studentów Polskich w Międzynarodowym Związku Studentów w Pradze, natomiast w latach 1956–1960 był przewodniczącym Rady Naczelnej Zrzeszenia Studentów Polskich. W marcu 1960 został sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu. Trzy lata później przeszedł na stanowisko kierownika Biura Prasy Komitetu Centralnego, w ramach tej posady współpracował m.in. z Mieczysławem Moczarem. Od czerwca 1964 był członkiem, a od listopada 1968 sekretarzem Komitetu Centralnego (do grudnia 1971). W grudniu 1970 wszedł w skład Biura Politycznego Komitetu Centralnego. Od grudnia 1970 do grudnia 1971 jako członek kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odpowiadał między innymi za oświatę[1].
Dwukrotnie pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych – w latach 1971–1976 i 1982–1985. W grudniu 1976 powrócił na stanowisko sekretarza Komitetu Centralnego. W lutym 1980 utracił funkcje we władzach partyjnych za krytykę polityki Edwarda Gierka i został wysłany na placówkę dyplomatyczną do Niemiec Wschodnich (jako ambasador). W sierpniu 1980 ponownie wszedł w skład Biura Politycznego Komitetu Centralnego i został jego sekretarzem. Od lipca 1982 do listopada 1985 minister spraw zagranicznych. Opowiadał się za twardym kursem wobec Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.
W latach 1981–1983 zasiadał w prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego był do listopada 1985, członkiem Komitetu Centralnego do lipca 1986. W 1983 wybrany w skład prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Koniec kariery politycznej Olszowskiego wiąże się z końcem wpływów byłego szefa wywiadu i szefa MSW Mirosława Milewskiego, który w 1985 nagle został pozbawiony wszystkich stanowisk[2].
W 1986 wyjechał na stałe do Stanów Zjednoczonych w okresie prezydentury Ronalda Reagana, wkrótce uzyskał zieloną kartę i przez wiele lat rząd Stanów Zjednoczonych zapewniał mu ochronę[2]. Zamieszkał w Nowym Jorku. W 2007 razem z żoną Zofią i synem Mikołajem przeprowadził się do Eastport na Long Island. W 2008 została wydana książka autorstwa Andrzeja Mrozińskiego i Bogdana Rupińskiego pt. How are you doing Mr Olszowski, w której po raz pierwszy opowiedział o swoim życiu, pracy i wyjeździe do Stanów Zjednoczonych[3].
Był ostatnim żyjącym ministrem spraw zagranicznych PRL. Zmarł 19 grudnia 2023 w wieku 92 lat[4][2]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[5].
Odznaczenia edytuj
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi (1956)[6]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)[7]
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)[8]
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (Mongolia, 1975)[9]
- Medal 90-lecia urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1972)[10]
- Medal 100. Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)[11]
- Medal 50-lecia Komunistycznej Partii Czechosłowacji (Czechosłowacja, 1971)[12]
- Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” (Związek Radziecki, 1969)[13]
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1975)[14]
- Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)[15]
Przypisy edytuj
- ↑ Zbigniew Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
- ↑ a b c Zmarł Stefan Olszowski. Ostatni z przywódców PRL. onet.pl, 4 stycznia 2024.
- ↑ How are you doing, Mr. Olszowski.
- ↑ Nekrolog w „Gazecie Wyborczej”.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 66, poz. 768.
- ↑ Medale 30-lecia dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1974, s. 1.
- ↑ Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu, „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2.
- ↑ „Życie Partii”, 1975, nr 9, s. 9.
- ↑ Medale Georgi Dymitrowa dla członków kierownictwa PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 266, 8 listopada 1972, s. 1.
- ↑ „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (107), styczeń–marzec 1984, s. 116.
- ↑ Medale 50-lecia KPCz dla kierowniczych działaczy PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 174, 24–25 lipca 1971, s. 2.
- ↑ Euzebiusz Basiński, Polska-ZSRR. Kronika faktów i wydarzeń 1944–1971, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973, s. 392.
- ↑ Medale radzieckie dla polskich przywódców, „Dziennik Bałtycki”, nr 106, 9–11 maja 1975, s. 1.
- ↑ „Życie Partii”, 22 maja 1985, nr 11, s. 21.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa 1991.
- Informacje w BIP IPN.