Stepnica

miasto w województwie zachodniopomorskim

Stepnica (do 1945 niem. Groß Stepenitz, daw. Stobnica, hist. Stepenitze[3]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Stepnica. Położona na pograniczu Równiny Goleniowskiej i Doliny Dolnej Odry, nad Roztoką Odrzańską i uchodzącą do niej rzeką Gowienicą. W mieście znajduje się port morski i kąpielisko morskie.

Stepnica
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Stepnica
widok przez Roztokę Odrzańską
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

goleniowski

Gmina

Stepnica

Prawa miejskie

1 stycznia 2014

Burmistrz

Andrzej Wyganowski

Powierzchnia

3,4[1] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


2485[1]
731[1] os./km²

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

72-112

Tablice rejestracyjne

ZGL

Położenie na mapie gminy Stepnica
Mapa konturowa gminy Stepnica, na dole znajduje się punkt z opisem „Stepnica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Stepnica”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stepnica”
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego
Mapa konturowa powiatu goleniowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stepnica”
Ziemia53°39′13″N 14°37′57″E/53,653611 14,632500
TERC (TERYT)

3204074[2]

SIMC

0783864

Urząd miejski
ul. T. Kościuszki 4,
72-112 Stepnica

Według danych z 31 grudnia 2009 r. Stepnica miała 2082 mieszkańców[4].

Położenie edytuj

 
Osiedle Akacjowe w Stepnicy
 
Tawerna „Panorama”

Stepnica znajduje się w północnej części Doliny Dolnej Odry przy granicy z Równiną Goleniowską. Miasto i port są położone nad Zatoką Stepnicką, częścią Roztoki Odrzańskiej, która jest południową zatoką Zalewu Szczecińskiego. Miejscowość leży na południe od ujściowego odcinka rzeki Gowienicy – pomiędzy rzeką kanałem Krępą a Łąckim Rowem.

Zabudowę Stepnicy stanowi układ 32 ulic, osiedle Akacjowe, a także osiedla zwane Bogusławie i Czerwonak (obejmuje obszar zabudowań w ciągu ulicy Krzywoustego).

Przez Stepnicę prowadzi droga wojewódzka nr 111 z Goleniowa do Recławia (trasa alternatywna nad morze i znad morza) oraz kolej wąskotorowa z Golczewa i Gryfic (nieczynna od 1996). Na szlaku od portu do drogi wojewódzkiej nr 111 przebudowano ulicę, natomiast od drogi wojewódzkiej nr 111 do Babigoszczy utworzono ścieżkę rowerową.

Historia edytuj

 
Kościół w Stepnicy przed 1939

Stara słowiańska osada rybacka, pierwsza wzmianka w XIII w. W 1739 wieś zniszczył pożar, od XIX w. rozwijała się jako podszczecińskie wczasowisko[5]. W okresie międzywojennym Stepnica rozwinęła się jako ośrodek turystyczny. Przybywali tutaj mieszkańcy Szczecina i Goleniowa. Znajdowała się tutaj plaża, przystań jachtowa, baza noclegowa, do molo przypływały statki białej floty. Na zachodni brzeg Odry, do Polic, kursował prom „Randow”[6]. Działała również kolej wąskotorowa do Gryfic.

W trakcie II wojny światowej wieś nie uległa znacznym zniszczeniom. Miejscowość została zajęta 7 marca 1945 r. przez Armię Czerwoną i została przekazana administracji polskiej. Tego samego dnia gen. Popławski wydał rozkaz marszu 1 i 2 dywizji piechoty oraz 3 brygady artylerii 1 Armii Wojska Polskiego na Łukęcin.

Ze Stepnicy pochodził słynny niemiecki żeglarz Robert Hilgendorf, kapitan największych i najszybszych żaglowców ostatnich dekad XIX wieku, znany z rekordowej ilości okrążeń przylądka Horn, współtwórca nowoczesnej meteorologii morskiej. Jego imię nosi port jachtowy w Stepnicy.

Po II wojnie światowej Stepnicę przyłączono do Polski. W latach 1945–1946 miejscowość nosiła przejściowo nazwę Stobnica[7][8], obecną nazwę wprowadzono rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku[9]. Wtedy także włączono do niej wieś Czerwonak.

W 1973 r. odsłonięto pomnik ku czci żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki walczących w 1945 roku na wybrzeżu Zalewu Szczecińskiego[10]

W latach 1975–1998 miejscowość była częścią województwa szczecińskiego.

W 1996 roku zawieszone zostały kursy kolei wąskotorowej, a na początku XXI wieku linia została rozebrana.

We wtorek 3 czerwca 2008 r. w porcie w Rotterdamie odbyło się uroczyste nadanie statkowi duńskiej firmy Maersk imieniaMS Maersk Stepnica[11][12].

1 stycznia 2014 roku Stepnica uzyskała prawa miejskie[13].

Przynależność polityczno-administracyjna edytuj

Przynależność polityczno-administracyjna Stepnicy[14][15][16]
Okres Jednostki podziału terytorialnego
  1815 – 1866 Związek Niemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
  1866 – 1871 Związek Północnoniemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
  1871 – 1918 Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
  1919 – 1933 Republika Weimarska, kraj związkowy Prusy, prowincja Pomorze
  1933 – 1945 III Rzesza, prowincja Pomorze
  1945–1950 Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa), województwo szczecińskie
  1950–1957 Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa), województwo szczecińskie
  1957–1975 Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie
  1975–1989 Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie
  1989–1998 Rzeczpospolita Polska, województwo szczecińskie, gmina Stepnica
  od 1999 Rzeczpospolita Polska, województwo zachodniopomorskie, powiat goleniowski, gmina Stepnica

Zabytki edytuj

 
Kościół św. Jacka w Stepnicy

Oficjalny status zabytku na terenie Stepnicy posiada jedynie kościół parafialny pw. św. Jacka (1741), ryglowy i otynkowany, wpisany do rejestru zabytków, styl klasycystyczny.

W ewidencji konserwatorskiej znajdują się także inne obiekty o wartości kulturowej i historycznej. Są to m.in.:

  • domy mieszkalne murowane i ryglowe z przełomu XIX i XX w.
  • budynek dawnej tawerny „Standhalle Sak” (restauracja „Panorama”), lata 40. XIX w., konstrukcja drewniana, oryginalna dekoracja, obiekt unikatowy[17]
  • młyn z lat 1910–1919
  • plebania murowana z lat 20. XX w.
  • cmentarz katolicki, założony na dawnym cmentarzu ewangelickim

Gospodarka edytuj

 
Port rybacki w Stepnicy
Osobny artykuł: Port morski Stepnica.

W miejscowości zlokalizowany jest port morski Stepnica o znaczeniu lokalnym, pełniący funkcje rybacką, żeglarską, a także handlowo-przeładunkową. W mieście znajdują się także zakłady drzewne szwedzkiej kompanii Sweedwood. Stepnica nastawiona jest na usługi turystyczne (smażalnie ryb, restauracje, bary).

Turystyka edytuj

 
Plaża w Stepnicy

Stepnica położona przy alternatywnej trasie nad morze prowadzącej bezpośrednio do Wolina, stanowi niewielki ośrodek turystyki wypoczynkowej. Stepnica ma plażę oraz przystań jachtową. Plaża posiada zaplecze gastronomiczne, obok niej znajduje się również plac, na którym odbywają się cykliczne imprezy plenerowe, np. wybory „Miss Lata Nad Zalewem” czy „Jarmark Rybacki”. Po zalewie można popływać łódką lub surfować. W samej Stepnicy znajdują się miejsca noclegowe dla turystów.

W Stepnicy nad Zalewem Szczecińskim ustalono letnie kąpielisko[18].

W centrum znajduje się początek znakowanego   zielonego turystycznego Szlaku Stepnickiego do Wolina (długość 31,0 km)[19].

Przez Stepnicę biegnie zielony   Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66[19].

Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin – Szczecin – Bałtyk.

Na południu rezerwat przyrody „Olszanka”, leśno-torfowiskowy, o powierzchni 1354,40 ha.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. Rejestr TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-18].
  3. Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 368. ISBN 83-04-01090-9.
  4. Maciej Herman: Plan Odnowy Miejscowości Żarnówko na lata 2010-2017, s. 7. (Załącznik nr 13 do Uchwały Nr XXX/304/2010 Rady Gminy Stepnica z dnia 23 lipca 2010 r. ws. zatwierdzenia POM).
  5. Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 256, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  6. Wiesław Gaweł: Rys historyczny Polic. Police: Gazeta Policka, 1993, s. 16.
  7. Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 [1].
  8. Fragment mapy z Atlasu Samochodowego Polski, wydany nakładem wydawnictwa „Przełom” z Krakowa w 1945 roku [2].
  9. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 7).
  10. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 710
  11. www.maerskline.com.
  12. www.stepnica.pl.
  13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. z 2013 r. poz. 869).
  14. Provinz Pommern 1845, s. 1 (de); Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de); Preussische Provinz Pommern 1:600 000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de); Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600 000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s. 1 (de).
  15. Atlas historyczny Polski. Wyd. 12 1993. Warszawa / Wrocław: Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1993. ISBN 83-7000-016-9. (pol.).
  16. Wielki atlas historyczny. Wyd. 3. Warszawa: Demart, 2003. ISBN 83-89239-57-4. (pol.).
  17. Piotr Skurzyński, "Pomorze", Wyd. Sport i TurystykaMuza S.A., Warszawa 2007 s. 59 ISBN 978-83-7495-133-3
  18. Uchwała Nr XXI/230/13 Rady Gminy Stepnica z dnia 23 kwietnia 2013 r. ws. określenia wykazu kąpielisk (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r. poz. 2085).
  19. a b Okolice Szczecina: 1:75 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2007, s. 1-2. ISBN 978-83-601-2096-5.

Linki zewnętrzne edytuj