Super Rugby – zawodowa liga rugby union skupiająca czołowe zespoły z Australii, Nowej Zelandii i Południowej Afryki a od 2016 także Japonii i Argentyny. Jest to największa i uznawana za najlepszą ligę południowej półkuli. W przeszłości liga była mniej liczna, zgodnie z czym nosiła nazwę Super 12 (do 2006), a później Super 14 (do 2010).

Super Rugby
SupeRugby, Super 15
ilustracja
Państwo

 Argentyna
 Australia
 Japonia
 Nowa Zelandia
 Południowa Afryka

Dyscyplina

rugby union

Organizator rozgrywek

SANZAAR

Data założenia

1996

Poprzednia nazwa

Super 12 (do 2006 r.)
Super 14 (do 2010 r.)

Partner TV

Fox Sports
Sky Sports
Supersport

Rozgrywki
Liczba drużyn

15

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Nowa Zelandia Blues

Obecny zwycięzca

Nowa Zelandia Crusaders (2017)

Najwięcej zwycięstw

Nowa Zelandia Crusaders (8 tytułów)

Strona internetowa
Mecz Crusaders vs. Brumbies
Spotkanie Bulls vs. Western Force

Osiemnaście zespołów (sześć z Południowej Afryki, po pięć z Australii i Nowej Zelandii oraz po jednym z Japonii i Argentyny) jest podzielonych na dwie grupy (Australazjatycką i Południowoafrykańską), spośród których każda składa się z dwóch konferencji. Drużyny rozgrywają sześć spotkań wewnątrz własnej konferencji oraz dziewięć z zespołami spoza niej.

W tej fazie rozgrywek dostaje się cztery punkty za zwycięstwo i dwa punkty za remis. Przyznawane są również punkty bonusowe: za zdobycie czterech lub więcej przyłożeń w meczu, oraz za porażkę najwyżej siedmioma punktami[1]. Oznacza to, że dwa punkty bonusowe w jednym meczu może zdobyć jedynie drużyna pokonana.

Do fazy play-off awansują zwycięzcy konferencji, a także cztery kolejne zespoły z największą liczbą punktów w całej lidze. W ćwierćfinale zestawia się zespoły według miejsca w łącznej tabeli – pierwszy rywalizuje z ósmym, drugi z siódmym itd. W fazie pucharowej nie rozgrywa się rewanżów. Mecz odbywa się na obiekcie zespołu, który w fazie ligowej zajął wyższą pozycję[1].

Historia edytuj

Prekursorami rozgrywek Super Rugby były turnieje Super 6, Super 10, Super 12, a ostatnio Super 14[2].

Rozgrywki Super 6 oryginalnie nazywały się Mistrzostwami Południowego Pacyfiku. Pierwsza edycja Mistrzostw miała miejsce w 1986 roku. Uczestniczyło w niej, jak sama nazwa wskazuje, sześć zespołów: nowozelandzkie regiony: Auckland, Canterbury, Wellington; australijskie prowincje Queensland i Nowa Południowa Walia; oraz reprezentacja Fidżi. W 1992 roku zawody przemianowano na Super 6.

W 1993 roku w Południowej Afryce trwał „demontaż” apartheidu. Zaowocowało to końcem izolacji RPA i dopuszczeniem południowoafrykańskich zespołów do międzynarodowych rozgrywek. Do turnieju zapraszane były: dwa zespoły z Australii, drużyny z czterech pierwszych miejsc z poprzedniego sezonu nowozelandzkich National Provincial Championship, trzy najlepsze zespoły poprzedniego sezonu w południowoafrykańskim Currie Cup, oraz zwycięzca Pacyficznego Pucharu Trzech Narodów: Fidżi, Samoa Zachodnie lub Tonga. W inauguracyjnym sezonie 1993 udział wzięły następujące zespoły: Waikato, Auckland, Otago i North Harbour z Nowej Zelandii; Natal Sharks, Transvaal i Północny Transvaal z Południowej Afryki; Queensland i Nowa Południowa Walia z Australii oraz Samoa Zachodnie. W pierwszym sezonie triumfował zespół Transvaal, a w dwóch kolejnych Queensland.

W 1996, na skutek oficjalnej profesjonalizacji rugby, prócz federacji narodowych, powołano SANZAR (South African, New Zealand and Australian Rugby) – wspólną organizację, która stworzyła ligę Super 12. Wówczas w rozgrywkach brało udział 12 zespołów (5 z Nowej Zelandii, 4 z Afryki Południowej i 3 z Australii). Wraz z upływem lat rozpoczęły się dyskusje o dopuszczeniu piątego zespołu z RPA, czwartego z Australii, drużyny z Argentyny lub Pacyfiku, jak na przykład włączenie do rozgrywek utworzonej w 2004 roku ekipy Pacific Islanders[3]. Ligę powiększono w 2006 roku do 14 drużyn poprzez przyznanie prawa do wystawienia dodatkowego zespołu Australii i Południowej Afryce.

Od sezonu 2011 liga Super Rugby powiększyła się do 15 drużyn po tym jak dopuszczono do rozgrywek australijski zespół Melbourne Rebels[4].

Od sezonu 2016 dołączyły Sunwolves z Japonii oraz Jaguares z Argentyny jako element rozwoju światowego rugby, drużyny dołączyły do konfederacji południowoafrykańskiej która została podzielona na dwie grupy. Oprócz formatu rozgrywek w Super Rugby zmieniła się nazwa organizacji zarządzającej na SANZAAR (South African, New Zealand Australian and Argentinian Rugby) po włączeniu Argentyny do rozgrywek The Rugby Championship (dawniej Puchar Trzech Narodów)[5]

Decyzją zarządu w roku 2018 liga powróci do formatu z piętnastoma drużynami podzielonymi na trzy konferencje, głównym powodem był zły odbiór zmian przez kibiców i stacje telewizyjne, a także zbyt skomplikowana formuła[6], znaczyło to iż trzy zespoły będą musiały się pożegnać z ligą. Po naradach postanowiono usunąć z konkursu dwie drużyny południowoafrykańskie i jedną australijską, ostateczne decyzje które drużyny mają zostać usunięte pozostawiono federacjom.

7 lipca 2017 federacja południowoafrykańska (SARU)postanowiła usunąć z konkursu Southern Kings oraz Cheetahs[7][8] jednocześnie przesuwając obie drużyny do ligi Pro 14 w której swoje mecze rozgrywały drużyny z Walii, Szkocji, Włoch oraz Irlandii[9].

Ponad miesiąc później, 11 sierpnia 2017 roku, swoją decyzję podjęła federacja australijska ARU. Od początku głównymi kandydatami do wyrzucenia były drużyny Rebels oraz Western Force, po długim okresie zwlekania z decyzją, który media nazwały Super Rugby Saga[10], postanowiono nie przedłużać licencji Western Force[11].

W marcu 2019 roku SANZAAR podjęło decyzję o usunięciu z ligi japońskiej drużyny Sunwolves po sezonie 2020, zapowiadając tym samym powrót do formuły ligi czternastodrużynowej. Jako jeden z głównych powodów takiej decyzji podano przyczyny finansowe, Japoński Związek Rugby zapowiedział zmniejszenie dotacji dla drużyny Sunwolves po sezonie 2020, klub zwrócił się do SANZAAR o pokrycie różnicy tłumacząc to "dobrem rugby w Japonii" spotykając się z odmową. W wyniku braku zgody postanowiono usunąć klub z ligi[12][13].

Zespoły edytuj

Wykres przedstawiający czasookresy w których występowały drużyny lidze Super Rugby (pomarańczowe kreski oznaczają zmianę liczby drużyn w lidze i jej reorganizację)

Drużyny ligi Super Rugby występują na zasadach franczyzy[14] – federacje krajowe otrzymują prawo do wystawienia w lidze określonej liczby zespołów. Drużyny Super Rugby istnieją obok lokalnych drużyn krajowych, także dlatego, że sezon Super Rugby nie pokrywa się z sezonem lig krajów SANZAAR. W Australii każdy z pięciu zespołów jest właściwy dla terytorium jednego stanu (lub jego części). Drużyna taka może powoływać zawodników z dowolnego zespołu podlegającego jej terytorialnie, a także osobno zatrudniać określoną liczbę graczy. Nowa Zelandia podzielona jest na 26 regionów rugby, z czego 14 występuje w najwyższej nowozelandzkiej klasie rozgrywkowej: National Provincial Championship. Każdy z tych regionów podporządkowany jest odpowiedniemu zespołowi Super Rugby. Podobnie sytuacja kształtuje się w Południowej Afryce. Tam terytorium państwa podzielone jest między 14 regionalnych drużyn występujących w Currie Cup. Każdy zespół Super Rugby skupia jeden lub więcej takich „okręgów”. Niejednokrotnie klub występujący w rozgrywkach krajowych stanowi trzon klubu Super Rugby, jak np. Natal Sharks i Sharks, Blue Bulls i Bulls, czy Wellington Lions i Hurricanes. Czasem w nazwach klubów z ligi Super Rugby stosuje się nazwy miast (odpowiednio Durban, Pretoria i Wellington), jednak nie jest to ścisłe określenie, gdyż kluby nie reprezentują jedynie tych ośrodków.

Kraj Klub Miasto/Terytorium/Kraj Stadion (Pojemność) Sezony w lidze
  Argentyna Jaguares całe terytorium Argentyny Estadio José Amalfitani, Buenos Aires (49 540) 2016-obecnie
  Australia Brumbies   Australijskie Terytorium Stołeczne Canberra Stadium, Canberra (25 011) 1996-obecnie
Rebels   Wiktoria Melbourne Rectangular Stadium, Melbourne (31 500) 2011-obecnie
Reds   Queensland Lang Park, Milton (52 500) 1996-obecnie
Waratahs   Nowa Południowa Walia Sydney Football Stadium, Sydney (45 500) 1996-obecnie
Western Force   Australia Zachodnia Subiaco Oval, Perth (42 922) 2006-2017
  Japonia Sunwolves całe terytorium Japonii 2016-obecnie
  Nowa Zelandia Blues Regiony Auckland, Northland, oraz North Harbour
  • Północny Półwysep Auckland i większa część aglomeracji Auckland.
1996-obecnie
Chiefs Regiony: Waikato, Zatoka Obfitości i hrabstwa Manukau Waikato Stadium, Hamilton (25 800) 1996-obecnie
Crusaders Regiony: Canterbury i Tasman Lancaster Park, Christchurch (36 000) 1996-obecnie
Highlanders Regiony: Otago i Southland 1996-obecnie
Hurricanes Regiony: Wellington, Taranaki, Manawatu, i Hawke’s Bay Westpac Stadium, Wellington (34 500) 1996-obecnie
  Południowa Afryka Bulls Pretoria Loftus Versfeld, Pretoria (51 762) 1997-obecnie
Cheetahs Bloemfontein Free State Stadium, Bloemfontein (36 538) 2005-2017
Lions Johannesburg Ellis Park, Johannesburg (59 611) 1996-2012,2014-obecnie
Sharks Durban Kings Park Stadium, Durban (55 000) 1993-obecnie
Southern Kings Port Elizabeth Nelson Mandela Bay Stadium, Port Elizabeth (46 000) 2013,2016,2017
Stormers Kapsztad Newlands Stadium, Kapsztad (51 900) 1996,1998-obecnie

Zwycięzcy edytuj

Sezon Zwycięzca Wynik Finalista
1996 Blues 45:21 Sharks
1997 Blues 23:7 Brumbies
1998 Crusaders 20:13 Blues
1999 Crusaders 24:19 Highlanders
2000 Crusaders 20:19 Brumbies
2001 Brumbies 36:6 Sharks
2002 Crusaders 31:13 Brumbies
2003 Blues 21:17 Crusaders
2004 Brumbies 47:38 Crusaders
2005 Crusaders 35:25 Waratahs
2006 Crusaders 19:12 Hurricanes
2007 Bulls 20:19 Sharks
2008 Crusaders 20:12 Waratahs
2009 Bulls 61:17 Chiefs
2010 Bulls 25:17 Stormers
2011 Reds 18:13 Crusaders
2012 Chiefs 37:6 Sharks
2013 Chiefs 27:22 Brumbies
2014 Waratahs 33:32 Crusaders
2015 Highlanders 21:14 Hurricanes
2016 Hurricanes 20:3 Lions
2017 Crusaders 25:17 Lions
2018[15] Crusaders 37:18 Lions

Przypisy edytuj

  1. a b About Super Rugby na www.superrugby.com
  2. planetrugby.com. [dostęp 2009-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-30)].
  3. tvnz.co.nz
  4. Our history. Melbourne Rebels. [dostęp 2019-03-29]. (ang.).
  5. Refs and law variations revealed. SANZAAR, 2016-02-02. [dostęp 2016-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-03)]. (ang.).
  6. Sanzaar confirm Super 15 tournament from 2018. superxv.com, 2017-04-09. [dostęp 2017-06-06]. (ang.).
  7. South Africa confirms Cheetahs, Kings axed from Super Rugby. foxsports.com, 2017-07-07. [dostęp 2017-08-21]. (ang.).
  8. Toyota Cheetahs reach agreement with SA Rugby on Vodacom Super Rugby participation. fscheetahs.co.za, 2017-07-06. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
  9. Pro14 rugby: Who are the Cheetahs and Southern Kings?. BBC, 2017-08-02. [dostęp 2019-03-29]. (ang.).
  10. Christopher Devine: Rebels, Force remain in limbo as Super Rugby saga drags on. rugbypass.com, 2017-06-20. [dostęp 2017-08-21]. (ang.).
  11. Western Force dumped from 2018 Super Rugby: ARU. timesofindia.indiatimes.com, 2017-08-11. [dostęp 2017-08-21]. (ang.).
  12. Ian Ransom: Japan's Sunwolves axed from post-2020 Super Rugby. Reuters, 2019-03-21. [dostęp 2019-03-29]. (ang.).
  13. Richard Knowler: Super Rugby: Sanzaar axes Sunwolves as competition reduced to 14 teams. stuff.co.nz, 2019-03-22. [dostęp 2019-03-29]. (ang.).
  14. Przykładowa umowa franczyzy między Super Rugby a South African Rugby Union. Poszczególne zespoły wymienione są w punkcie 2.65 na stronie 12.
  15. Crusaders claim ninth Super Rugby title. Super Rugby, 2018-08-04. [dostęp 2019-06-27]. (ang.).