Synapsydy

Synapsydy
	Synapsida
	Osborn, 1903
	Okres istnienia: pensylwan–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Synapsydy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	synapsydy
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Synapsydy (Synapsida, z gr. syn – ‘razem’ + apsis – ‘łuk’), dawniej określane jako gady ssakokształtne – grupa owodniowców powstałych w pensylwanie (ok. 318–299 mln lat temu) pod koniec karbonu; dominująca grupa kręgowców lądowych w permie i na początku triasu. Pierwotnie uważano, że wywodziły się z anapsydów, obecnie jednak przyjmuje się, że wyewoluowały niezależnie z najprymitywniejszych owodniowców. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie w czaszce jednego, dolnego otworu skroniowego za każdym okiem (czaszka synapsydalna), gdzie były uczepione mięśnie szczęk.

Początkowo były klasyfikowane jako podgromada gadów. Badania wykazały jednak, że synapsydy są bliżej spokrewnione ze ssakami niż z innymi zwierzętami tradycyjnie zaliczanymi do gadów oraz że linie ewolucyjne prowadzące do zauropsydów (grupa owodniowców obejmująca anapsydy i diapsydy) i do synapsydów rozdzieliły się na początku ewolucji owodniowców; z tych powodów obecnie wielu autorów nie zalicza synapsydów do gadów^[1]^[2]^[3]^[4]. Prof. Michael Benton (2004) zaproponował podniesienie synapsydów do rangi gromady, która razem z gromadą zauropsydów zastąpiłaby dotychczasową gromadę gadów^[5]. Jeśli przyjmuje się, że synapsydy są grupą monofiletyczną, należy do nich zaliczyć również pochodzącą od cynodontów gromadę ssaków.

Tradycyjnie do synapsydów zalicza się dwa rzędy:

pelykozaury (Pelycosauria) (parafiletyczny)
terapsydy (Therapsida), które dały początek ssakom

Taksonomia edytuj

Klad Owodniowce (Amniota)
- Gromada Synapsida *
  - Rząd Pelycosauria *
    - Podrząd Caseasauria
    - Podrząd Eupelycosauria *
      - Rodzina Varanopseidae
      - Rodzina Ophiacodontidae
      - Rodzina Edaphosauridae
      - Rodzina Sphenacodontidae *
  - Rząd Therapsida *
    - Podrząd Biarmosuchia *
    - Podrząd Dinocephalia
    - Podrząd Anomodontia
    - Podrząd Gorgonopsia
    - Podrząd Therocephalia
    - Podrząd Cynodontia *
      - Rodzina Probainognathidae
      - Nadrodzina Chiniquodontoidea *
- Gromada Ssaki (Mammalia)

Filogeneza edytuj

Synapsida
 |-Caseasauria
 `-Eupelycosauria
    |-Varanopseidae
    `-+-Ophiacodontidae
      `-+-Edaphosauridae
        `-Sphenacodontia
           |-Sphenacodontidae
           `-Therapsida
              |-Biarmosuchia
              |  `-Eotitanosuchus
              `-Eutherapsida
                 |-Dinocephalia
                 `-Neotherapsida
                    |-Anomodontia
                    `-Theriodontia
                       |-Gorgonopsia
                       `-Eutheriodontia
                          |-Therocephalia
                          `-Cynodontia
                             |-+-Dvinia
                             | `--Procynosuchidae
                             `-Epicynodontia
                                |-Thrinaxodon
                                `-Eucynodontia
                                   |-+-Cynognathus
                                   | `-+-Tritylodontidae
                                   |   `- Traversodontidae 
                                   `-Probainognathia
                                      |-+- Trithelodontidae
                                      | `--Chiniquodontidae 
                                      `-+- Prozostrodon
                                        `- Mammaliaformes
                                           `-Mammalia

Przypisy edytuj

↑ Gauthier, J.; Kluge, A. G. i Rowe, T. (1988) The early evolution of the Amniota. In M. J. Benton (ed.) The phylogeny and classification of the tetrapods, Vol. 1: Amphibians, reptiles, birds Systematics Association Special Volume No. 35A, s. 103–155. Oxford: Clarendon Press.
↑ Laurin, M.:M.: Reisz M.:M.:, R.R. R. R.R., A reevaluation of early amniote phylogeny, „Zoological Journal of the Linnean Society”, 113, s. 165–223 (ang.).
↑ Modesto, Sean P. i Anderson, Jason S. (2004) The Phylogenetic Definition of Reptilia, „Systematic Biology” 53 (5): 815–821. DOI: 10.1080/10635150490503026
↑ Hill, Robert V. (2005) Integration of Morphological Data Sets for Phylogenetic Analysis of Amniota: The Importance of Integumentary Characters and Increased Taxonomic Sampling, „Systematic Biology” 54(4):530–547. DOI: 10.1080/10635150590950326
↑ Benton, Michael J. (2004), Vertebrate Paleontology, 3rd ed. Blackwell Science

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

[1] Gauthier, J.; Kluge, A. G. i Rowe, T. (1988) The early evolution of the Amniota. In M. J. Benton (ed.) The phylogeny and classification of the tetrapods, Vol. 1: Amphibians, reptiles, birds Systematics Association Special Volume No. 35A, s. 103–155. Oxford: Clarendon Press.

[Laurin&Reisz95-2] Laurin, M.:M.: Reisz M.:M.:, R.R. R. R.R., A reevaluation of early amniote phylogeny, „Zoological Journal of the Linnean Society”, 113, s. 165–223 (ang.).

[3] Modesto, Sean P. i Anderson, Jason S. (2004) The Phylogenetic Definition of Reptilia, „Systematic Biology” 53 (5): 815–821. DOI: 10.1080/10635150490503026

[4] Hill, Robert V. (2005) Integration of Morphological Data Sets for Phylogenetic Analysis of Amniota: The Importance of Integumentary Characters and Increased Taxonomic Sampling, „Systematic Biology” 54(4):530–547. DOI: 10.1080/10635150590950326

[5] Benton, Michael J. (2004), Vertebrate Paleontology, 3rd ed. Blackwell Science

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]