Szachowe turnieje międzystrefowe

Turnieje międzystrefowe FIDE stanowiły drugi etap (pomiędzy turniejami strefowymi a turniejem lub meczami pretendentów) eliminacji, których celem było wyłonienie przeciwnika dla mistrza i mistrzyni świata w szachach.

Turnieje międzystrefowe mężczyzn edytuj

Po raz pierwszy projekt regulaminu rozgrywek o indywidualne mistrzostwo świata pojawił się na Kongresie FIDE w roku 1946, natomiast w roku 1947 został on dopracowany i zatwierdzony na kongresie w Hadze.

W swojej długiej historii formuła turniejów międzystrefowych zmieniała się wielokrotnie; praktycznie każdy kolejny cykl różnił się od poprzedniego. W latach 19481970 rozgrywano tylko jeden turniej (w jednym cyklu rozgrywek), w którym startowało 21 - 24 zawodników, a awans zdobywało od 6 do 9 zawodników. Od roku 1973 do 1979 rozgrywano już dwa turnieje (w każdym 18 – 20 zawodników, awans zdobywało 3 najlepszych szachistów z każdego turnieju), natomiast od roku 1982 do 1987 w każdym cyklu rozgrywano po trzy turnieje (14 – 18 zawodników, awans od 2 do 4 zawodników z każdego turnieju). Do roku 1987 wszystkie turnieje rozgrywano systemem kołowym, natomiast dwa ostatnie turnieje w historii (w latach 1990 i 1993) rozegrano systemem szwajcarskim na dystansie 13 rund z udziałem odpowiednio: 64 (do meczów pretendenckich awansowało 11 szachistów) oraz 73 zawodników (awansowało 10).

W roku 1959 Kongres FIDE w Luksemburgu wprowadził tzw. „zasadę trzech”, która określała dopuszczalną liczbę zawodników z jednego kraju, która mogła awansować do kolejnego etapu zmagań. Przepis ten obowiązywał podczas dwóch turniejów międzystrefowych (1962 i 1964), ale z powodu ostrych protestów federacji radzieckiej, został na Kongresie w Wiesbaden w roku 1965 anulowany.

W latach 19481962 oraz w roku 1985 zawodnicy zdobywali awans do turniejów pretendentów, natomiast w latach 19641982 oraz 19871993, do meczów pretendentów. Łącznie w latach 1948 - 1993 rozegrano 26 turniejów (25 FIDE i 1 PCA). Turniej PCA w roku 1993 był jedynym, jaki udało się zorganizować tej stworzonej przez Garriego Kasparowa organizacji, która miała stanowić konkurencję dla FIDE. Drugiego cyklu nie udało się już rozpocząć, ponieważ PCA w roku 1995 upadło. Natomiast FIDE w roku 1996 całkowicie zrewolucjonizowało wieloletni system rozgrywania eliminacji do tytułu mistrza świata i od roku 1997 zrezygnowało z organizacji turniejów międzystrefowych oraz meczów pretendentów, wprowadzając jeden turniej rozgrywany systemem pucharowym.

Saltsjöbaden 1948 edytuj

Liczba uczestników: 20, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Dawid Bronstein 13½
2   László Szabó 12½
3   Izaak Bolesławski 12
4   Aleksandr Kotow 11½
5   Andor Lilienthal 11
6   Igor Bondarewski 10½
7   Miguel Najdorf 10½
8   Gideon Ståhlberg 10½
9   Salomon Flohr 10½
10   Petar Trifunović 10

Sztokholm 1952 edytuj

Liczba uczestników: 21, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Aleksandr Kotow 16½
2   Mark Tajmanow 13½
3   Tigran Petrosjan 13½
4   Jefim Geller 13
5   Jurij Awerbach 12½
6   Gideon Ståhlberg 12½
7   László Szabó 12½
8   Svetozar Gligorić 12½
9   Wolfgang Unzicker 11½
10   Erich Eliskases 10½

Göteborg 1955 edytuj

Liczba uczestników: 21, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Dawid Bronstein 15
2   Paul Keres 13½
3   Óscar Panno 13
4   Tigran Petrosjan 12½
5   Jefim Geller 12
6   László Szabó 12
7   Miroslav Filip 11
8   Herman Pilnik 11
9   Boris Spasski 11
10   Gieorgij Iliwicki 10½

Portoroż 1958 edytuj

Liczba uczestników: 21, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Michaił Tal 13½
2   Svetozar Gligorić 13
3   Tigran Petrosjan 12½
4   Pál Benkő 12½
5   Friðrik Ólafsson 12
6   Bobby Fischer 12
7   Dawid Bronstein 11½
8   Jurij Awerbach 11½
9   Aleksandar Matanović 11½
10   László Szabó 11½

Sztokholm 1962 edytuj

Liczba uczestników: 23, system kołowy
Uwaga: w turnieju obowiązywała „zasada trzech"

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Bobby Fischer 17½
2   Jefim Geller 15
3   Tigran Petrosjan 15
4   Wiktor Korcznoj 14
5   Miroslav Filip 14
6   Svetozar Gligorić 13½
7   Pál Benkő 13½
8   Leonid Stein 13½
9   Wolfgang Uhlmann 12½
10   Lajos Portisch 12½

Amsterdam 1964 edytuj

Liczba uczestników: 24, system kołowy
Uwaga: w turnieju obowiązywała „zasada trzech"

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Wasilij Smysłow 17
2   Bent Larsen 17
3   Boris Spasski 17
4   Michaił Tal 17
5   Leonid Stein 16½
6   Dawid Bronstein 16
7   Borislav Ivkov 15
8   Samuel Reshevsky 14½
9   Lajos Portisch 14½
10   Svetozar Gligorić 14

Sousse 1967 edytuj

Liczba uczestników: 23, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Bent Larsen 15½
2   Wiktor Korcznoj 14
3   Jefim Geller 14
4   Svetozar Gligorić 14
5   Lajos Portisch 13½
6   Samuel Reshevsky 13
7   Vlastimil Hort 13
8   Leonid Stein 13
9   Milan Matulović 12½
10   Aleksandar Matanović 12

Palma de Mallorca 1970 edytuj

Liczba uczestników: 24, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Punkty
1   Bobby Fischer 18½
2   Bent Larsen 15
3   Jefim Geller 15
4   Robert Hübner 15
5   Mark Tajmanow 14
6   Wolfgang Uhlmann 14
7   Lajos Portisch 13½
8   Wasilij Smysłow 13½
9   Lew Poługajewski 13
10   Svetozar Gligorić 13

Petrópolis 1973 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Henrique Mecking 2575 12
2   Jefim Geller 2585 11½
3   Lew Poługajewski 2640 11½
4   Lajos Portisch 2645 11½
5   Wasilij Smysłow 2600 11
6   Dawid Bronstein 2585 10½
7   Vlastimil Hort 2610 10
8   Władimir Sawon 2570

Leningrad 1973 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Wiktor Korcznoj 2635 13½
2   Anatolij Karpow 2645 13½
3   Robert Byrne 2570 12½
4   Jan Smejkal 2570 11
5   Robert Hübner 2600 10
6   Bent Larsen 2620 10
7   Giennadij Kuźmin 2565
8   Michaił Tal 2655

Manila 1976 edytuj

Liczba uczestników: 20, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Henrique Mecking 2620 13
2   Lew Poługajewski 2635 12½
3   Vlastimil Hort 2600 12½
4   Witalij Cieszkowski 2550 12
5   Zoltán Ribli 2475 11½
6   Ljubomir Ljubojević 2620 11½
7   Lubomir Kavalek 2540 10½
8   Óscar Panno 2520 10½

Biel 1976 edytuj

Liczba uczestników: 20, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Bent Larsen 2625 12½
2   Tigran Petrosjan 2635 12
3   Lajos Portisch 2625 12
4   Michaił Tal 2615 12
5   Wasilij Smysłow 2580 11½
6   Robert Byrne 2540 11½
7   Robert Hübner 2585 11½
8   Ulf Andersson 2585 10½

Rio de Janeiro 1979 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Lajos Portisch 2640 11½
2   Tigran Petrosjan 2610 11½
3   Robert Hübner 2595 11½
4   Jan Timman 2625 11
5   Jaime Sunye Neto 2375
6   Borislav Ivkov 2525
7   Jurij Bałaszow 2600 9
8   Eugenio Torre 2520 9

Ryga 1979 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Michaił Tal 2615 14
2   Lew Poługajewski 2625 11½
3   András Adorján 2525 11
4   Zoltán Ribli 2595 11
5   Ołeh Romanyszyn 2560 10½
6   Florin Gheorghiu 2540 10½
7   Bent Larsen 2620 10
8   Giennadij Kuźmin 2565 9

Toluca 1982 edytuj

Liczba uczestników: 14, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Lajos Portisch 2625
2   Eugenio Torre 2535
3   Boris Spasski 2610 8
4   Igor Iwanow 2505
5   Artur Jusupow 2555
6   Lew Poługajewski 2610
7   Yasser Seirawan 2595
8   John Nunn 2565 7

Moskwa 1982 edytuj

Liczba uczestników: 14, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Garri Kasparow 2675 10
2   Ołeksandr Bielawski 2620
3   Michaił Tal 2610 8
4   Ulf Andersson 2610 8
5   Jefim Geller 2565
6   Guillermo García González 2500
7   Jakow Murej 2500
8   Gyula Sax 2560 6

Las Palmas 1982 edytuj

Liczba uczestników: 14, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Zoltán Ribli 2580 9
2   Wasilij Smysłow 2565
3   Mihai Șubă 2525 8
4   Wołodymyr Tukmakow 2555
5   Tigran Petrosjan 2605
6   Jan Timman 2600
7   Bent Larsen 2595
8   József Pintér 2550 6

Tunis 1985 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Artur Jusupow 2590 11½
2   Ołeksandr Bielawski 2635 11
3   Lajos Portisch 2635 10
4   Wiktor Gawrikow 2550
5   Aleksander Czernin 2495
6   Vlastimil Hort 2560 9
7   Giennadij Sosonko 2535 9
8   Maxim Dlugy 2485 9

Taxco de Alarcón 1985 edytuj

Liczba uczestników: 16, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Jan Timman 2650 12
2   Jesus Nogueiras Santiago 2545 10½
3   Michaił Tal 2565 10
4   Kevin Spraggett 2560 9
5   Jonathan Speelman 2530 8
6   Simen Agdestein 2500
7   Mišo Cebalo 2485
8   Lew Alburt 2535 7

Biel 1985 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Rafael Waganjan 2625 12½
2   Yasser Seirawan 2570 11½
3   Andriej Sokołow 2555 11
4   Nigel Short 2575 10½
5   John van der Wiel 2520 10½
6   Eugenio Torre 2535 10½
7   Lew Poługajewski 2600
8   Ljubomir Ljubojević 2615

Zagrzeb 1987 edytuj

Liczba uczestników: 17, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Wiktor Korcznoj 2630 11
2   Jaan Ehlvest 2540 10
3   Yasser Seirawan 2600 10
4   Jesus Nogueiras Santiago 2555
5   Predrag Nikolić 2620
6   Julio Granda Zuñiga 2525
7   Eugenio Torre 2540 9
8   Lew Poługajewski 2595

Szirak 1987 edytuj

Liczba uczestników: 18, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Walerij Sałow 2575 12½
2   Jóhann Hjartarson 2550 12½
3   Lajos Portisch 2615 12
4   John Nunn 2585 12
5   Ołeksandr Bielawski 2630 11
6   Ulf Andersson 2600 10½
7   Ljubomir Ljubojević 2625 10½
8   Larry Christiansen 2575 9

Subotica 1987 edytuj

Liczba uczestników: 16, system kołowy

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Gyula Sax 2570 10½
2   Nigel Short 2615 10½
3   Jonathan Speelman 2550 10½
4   Michaił Tal 2605 10
5   Zoltán Ribli 2580 10
6   Amador Rodríguez Céspedes 2495
7   Slavoljub Marjanović 2505 8
8   Wasilij Smysłow 2550

Manila 1990 edytuj

Liczba uczestników: 64, system szwajcarski (13 rund)

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Boris Gelfand 2680 9
2   Wasyl Iwanczuk 2680 9
3   Viswanathan Anand 2610
4   Nigel Short 2610
5   Gyula Sax 2600 8
6   Wiktor Korcznoj 2630 8
7   Robert Hübner 2585 8
8   Predrag Nikolić 2600 8
9   Leonid Judasin 2615 8
10   Siergiej Dołmatow 2615 8
11   Aleksiej Driejew 2615 8
12   Michaił Gurewicz 2640
13   Branko Damljanović 2515
14   Kirił Georgiew 2580
15   Ljubomir Ljubojević 2600

Biel 1993 edytuj

Liczba uczestników: 73, system szwajcarski (13 rund)

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Boris Gelfand 2670 9
2   Paul van der Sterren 2525
3   Gata Kamski 2645
4   Aleksandr Chalifman 2645
5   Michael Adams 2630
6   Leonid Judasin 2605
7   Walerij Sałow 2685
8   Joël Lautier 2620
9   Władimir Kramnik 2710
10   Viswanathan Anand 2725 8
11   Władimir Jepiszyn 2655 8
12   Symbat Lyputian 2565 8
13   Aleksiej Szyrow 2685 8
14   Wasyl Iwanczuk 2705 8
15   Ivan Sokolov 2610 8

Turniej międzystrefowy mężczyzn (PCA) edytuj

Groningen 1993 edytuj

Liczba uczestników: 54, system szwajcarski (11 rund)

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1   Michael Adams 2630
2   Viswanathan Anand 2725
3   Gata Kamski 2645 7
4   Władimir Kramnik 2710 7
5   Siergiej Tiwiakow 2635 7
6   Boris Gulko 2635 7
7   Ołeh Romanyszyn 2615 7
8   Aleksiej Szyrow 2685
9   Siergiej Dołmatow 2630
10   Eric Lobron 2575
11   Ivan Sokolov 2610
12   Jeroen Piket 2590
13   Robert Hübner 2605
14   Julio Granda Zuñiga 2605
15   Rafael Waganjan 2615

Turnieje międzystrefowe kobiet edytuj

Ochryda 1971 edytuj

Liczba uczestniczek: 18, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nana Aleksandria 13
2   Milunka Lazarević 12
3   Tatiana Zatułowska 12
4   Natalia Konoplowa 11
5   Maria Ivánka 11
6   Walentina Kozłowska 10½
7   Krystyna Radzikowska
8   Elisabeta Polihroniade

Minorka 1973 edytuj

Liczba uczestniczek: 20, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Walentina Kozłowska 13½
2   Nana Aleksandria 13
3   Natalia Konoplowa 13
4   Irina Lewitina 13
5   Marta Szul 13
6   Tatiana Zatułowska 12
7   Alexandra Nicolau 12
8   Jana Hartston 12

Tbilisi 1976 edytuj

Liczba uczestniczek: 12, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Jelena Fatalibekowa 7
2   Walentina Kozłowska
3   Maia Cziburdanidze
4   Maria Ivánka 6
5   Marta Lityńska 6
6   Tatiana Zatułowska 5

Rozendaal 1976 edytuj

Liczba uczestniczek: 14, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Jelena Achmyłowska
2   Ałła Kusznir
3   Alexandra van der Mije 9
4   Tatjana Lemaczko 9
5   Zsuzsa Verőci
6   Jana Hartston

Rio de Janeiro 1979 edytuj

Liczba uczestniczek: 17, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nana Ioseliani 14½
2   Zsuzsa Verőci-Petronić 12
3   Nana Aleksandria 11
4   Gisela Fischdick 10½
5   Elisabeta Polihroniade 10½
6   Walentina Kozłowska
7   Milunka Lazarević
8   Tatiana Zatułowska 9

Alicante 1979 edytuj

Liczba uczestniczek: 18, system kołowy
Uwaga: Marta Lityńska wywalczyła awans po rezygnacji z udziału w rozgrywkach Ałły Kusznir, pokonując 4½ – 3½ Giselę Fischdick (Baden-Baden, 1980)[1]

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Tatjana Lemaczko 13½
2   Jelena Achmyłowska 13½
3   Nino Gurieli 12
4   Marta Lityńska 11½
5   Diane Savereide 11
6   Jelena Fatalibekowa 10½
7   Maria Ivánka 10
8   Maaja Ranniku 9

Bad Kissingen 1982 edytuj

Liczba uczestniczek: 16, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nona Gaprindaszwili 12
2   Lidija Semenowa 11½
3   Tatjana Lemaczko 11
4   Eliška Klimova 10½
5   Barbara Hund 10½
6   Marta Lityńska 10
7   Marina Pogorevici
8   Suzana Maksimović 7

Tbilisi 1982 edytuj

Liczba uczestniczek: 15, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Margareta Muresan 10½
2   Irina Lewitina
3   Liu Shilan 9
4   Jelena Achmyłowska 8
5   Nieves García Vicente 8
6   Nino Gurieli 8
7   Tamara Minogina
8   Natalia Titorenko

Hawana 1985 edytuj

Liczba uczestniczek: 14, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nana Aleksandria 10
2   Jelena Achmyłowska
3   Pia Cramling
4   Nana Ioseliani
5   Daniela Nutu
6   Zsuzsa Verőci-Petronić 7
7   Gulnara Sachatowa 7
8   Susan Walker

Żełeznowodsk 1985 edytuj

Liczba uczestniczek: 16, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Marta Lityńska 11
2   Wu Mingqian 10½
3   Agnieszka Brustman 10
4   Ludmiła Zajcewa 10
5   Swietłana Matwiejewa
6   Nona Gaprindaszwili
7   Nino Gurieli 9
8   Margareta Muresan 8

Tuzla 1987 edytuj

Liczba uczestniczek: 18, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nana Ioseliani 13
2   Ketevan Arachamia 12
3   Lidija Semenowa 11½
4   Agnieszka Brustman 11½
5   Gulnara Sachatowa 10½
6   Zsuzsa Verőci-Petronić 10
7   Nina Høiberg 10
8   Mária Ivánka-Budinsky 9
9   Swietłana Matwiejewa 9
10   Liu Shilan

Smederevska Palanka 1987 edytuj

Liczba uczestniczek: 16, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Marta Lityńska 11
2   Irina Lewitina 10½
3   Nona Gaprindaszwili 10½
4   Eliška Klimova 10½
5   Zoja Lelczuk 10
6   Ildikó Mádl
7   Inna Izraiłow
8   Alisa Marić 9
9   Susan Arkell 9

Genting 1990 edytuj

Liczba uczestniczek: 18, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nona Gaprindaszwili 13½
2   Xie Jun 12½
3   Alisa Marić 12
4   Nino Gurieli 12
5   Julija Diemina 11
6   Anna Achszarumowa 11
7   Marta Lityńska 10½
8   Jelena Zajac 10
9   Nina Høiberg
10   Nana Aleksandria

Azow 1990 edytuj

Liczba uczestniczek: 18, system kołowy

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Ketino Kachiani 11½
2   Alisa Gallamowa 11½
3   Eliška Klimova 11
4   Swietłana Prudnikowa 10½
5   Claudia Amura 10
6   Ketevan Arachamia 10
7   Peng Zhaoqin 10
8   Agnieszka Brustman 10
9   Ildikó Mádl
10   Fliura Uskowa

Subotica 1991 edytuj

Liczba uczestniczek: 35, system szwajcarski (13 rund)

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Nona Gaprindaszwili 9
2   Peng Zhaoqin 9
3   Nana Ioseliani
4   Irina Lewitina
5   Wang Pin 8
6   Qin Kanying 8
7   Ketevan Arachamia 8
8   Swietłana Matwiejewa
9   Alisa Gallamowa
10   Ketino Kachiani
11   Marta Lityńska
12   Aynur Sofiyeva
13   Ildikó Mádl 7
14   Cristina-Adela Foișor 7
15   Daniela Nuțu-Gajić 7

Dżakarta 1993 edytuj

Liczba uczestniczek: 39, system szwajcarski (13 rund)

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Ketevan Arachamia
2   Alisa Gallamowa 9
3   Maia Cziburdanidze
4   Alisa Marić
5   Peng Zhaoqin
6   Pia Cramling 8
7   Cristina-Adela Foișor 8
8   Aynur Sofiyeva 8
9   Ana-Maria Botsari
10   Swietłana Matwiejewa
11   Wang Pin
12   Qin Kanying 7
13   Nino Gurieli 7
14   Lidija Semenowa 7
15   Krystyna Dąbrowska 7

Kiszyniów 1995 edytuj

Liczba uczestniczek: 52, system szwajcarski (13 rund)

Miejsce Zawodniczki Punkty
1   Ketevan Arachamia
2   Ketino Kachiani 9
3   Nana Ioseliani
4   Alisa Gallamowa
5   Peng Zhaoqin
6   Alisa Marić
7   Nino Gurieli 8
8   Vesna Mišanović 8
9   Swietłana Matwiejewa 8
10   Nataša Bojković
11   Qin Kanying
12   Inna Haponenko
13   Nino Churcidze
14   Elwira Sachatowa
15   Petra Krupkova
16   Lidija Semenowa

Przypisy edytuj

  1. „Szachy” 6/1980, str 171

Bibliografia edytuj

Zobacz też edytuj