Szachtar Donieck

ukraiński klub piłki nożnej

Futbolnyj kłub „Szachtar” Donieck (ukr. Футбольний клуб «Шахтар» Донецьк) – ukraiński klub piłkarski. Pierwotnie z siedzibą w Doniecku w regionie Donbasu, po zajęciu terytorium przez prorosyjskich separatystów w 2014 r. najpierw przeniesiony do Lwowa (Arena Lwów), a potem (od początku 2017) do Charkowa (obiekt Metalista Charków). Obecnie w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę zespół tymczasowo rozgrywa swoje mecze na Stadionie Wojska Polskiego, który został mu udostępniony przez Legię Warszawa[1].

Szachtar Donieck
«Шахтар» Донецьк
Ilustracja
Pełna nazwa

Футбольний клуб «Шахтар» Донецьк
Futbolnyj kłub „Szachtar” Donieck

Przydomek

Гірники (Górnicy)
Кроти (Krety) nieform. o fanach

Barwy

         
pomarańczowo-czarne

Data założenia

24 maja 1936

Debiut w najwyższej lidze

1938 (ZSRR)
1992 (Ukraina)

Liga

Premier-liha

Państwo

 Ukraina

Obwód

 doniecki

Siedziba

Donieck

Adres

ul. Artema 86А, 83050 Donieck

Stadion

Stadion Metalist

Sponsor techniczny

Puma

Właściciel

Rinat Achmetow

Prezes

Rinat Achmetow

Trener

Marino Pušić

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Trzeci
strój
Strona internetowa

Założony w roku 1936 jako Stachanowiec Stalino. Występuje w rozgrywkach ukraińskiej Premier-lihi. Obok Dynama Kijów jeden z najlepszych i najbogatszych zespołów ligi.

20 maja 2009 po zwycięstwie w dogrywce 2:1 z Werderem Brema jako ostatnia drużyna w historii zdobyła Puchar UEFA.

Historia edytuj

Chronologia nazw:

  • maj 1936: Wuhilnyky Stalino (ukr. «Вугільники» Сталіно)
  • lipiec 1936: Stachanoweć Stalino (ukr. «Стахановець» Сталіно)
  • 1946: Szachtior Stalino (ros. «Шахтёр» Сталино)
  • 1962: Szachtior Donieck (ros. «Шахтёр» Донецк)
  • 1992: Szachtar Donieck (ukr. «Шахтар» Донецьк)

Nazwa Szachtar pochodzi od ukraińskiego słowa „górnik”, gdyż Donbas to region m.in. górnictwa węgla kamiennego (obowiązująca do upadku ZSRR nazwa Szachtior znaczy to samo w języku rosyjskim). Klub został założony jako amatorska drużyna pracowników kopalni w maju 1936 roku[2] jako Stachanowiec – od nazwiska znanego lidera ruchu górniczego Aleksieja Stachanowa. Jednak później, zgodnie z radziecką tradycją, został de facto profesjonalnym klubem, sponsorowanym przez związki zawodowe i przemysł wydobywczy węgla kamiennego. Jednakże tysiące zwykłych mieszkańców ZSRR płaciło symboliczne składki na „społeczność sportową”, w tym także na zespół piłkarski. Dopiero w 1946 roku klub otrzymał nazwę Szachtior. Do 1962 roku miasto Donieck nazywało się Stalino. Po rozpadzie ZSRR jedynym językiem urzędowym na Ukrainie stał się ukraiński, w związku z tym rosyjskie słowo Szachtior zamieniono jego ukraińskim zamiennikiem Szachtar.

 
Piłkarze Szachtara w 2010 roku.

Obecnie właścicielem klubu jest Rinat Achmetow, najbogatszy ukraiński potentat finansowy, lider tak zwanego „Klanu Donieckiego” – potężnej regionalnej organizacji biznesowo-politycznej, powiązanej rzekomo również z przestępczością zorganizowaną. Strategia Achmetowa opiera się na zatrudnianiu zachodnich trenerów i zagranicznych piłkarzy. Prezes jest również znany z dobrych stosunków z fanami klubu z Doniecka, organizując im m.in. darmowy transport na mecze wyjazdowe.

Szachtar w 2002 przerwał hegemonię Dynama Kijów i potem wielokrotnie zdobył mistrzostwo Ukrainy (ponad 10 razy) oraz kwalifikował się do fazy grupowej Ligi Mistrzów. 20 maja 2009 roku Szachtar zdobył Puchar UEFA po pokonaniu po dogrywce Werder Brema 2:1.

Barwy klubowe, logo, hymn, strój edytuj

Pomarańczowy Czarny

Klub ma barwy pomarańczowo-czarne (od 1961). Zawodnicy swoje domowe spotkania zazwyczaj grają w pasiastych pionowo pomarańczowo-czarnych koszulkach, czarnych spodenkach oraz pomarańczowych getrach.

 
Logotyp klubu używany w latach 1997–2007.

Pierwszym logotypem klubu był niebieski sześciokąt z czerwoną obwódką, w środku którego literę „C” (od pierwszej litery ówczesnej nazwy klubu Stachanoweć - w j.ukr. «Стахановець») przecinał młot pneumatyczny. Logo zostało zatwierdzone w maju 1936 roku. W 1946 roku, kiedy klub został przemianowany na Szachtior, logotyp został zmieniony na czarno-białą okrągłą tarczę, z dodatkiem nazwy klubu w języku rosyjskim Szachtior (ros. ДСТ «Шахтер») oraz wizerunku kupy węgla i kilofu. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku pojawiło się nowe godło z dwoma skrzyżowanymi młotami pośrodku i owalnym napisem Szachtior (u góry) i Donieck (na dole) wokół tarczy. W ciągu tych lat emblemat pojawił się też na koszulce i jest na nim odtąd, z wyjątkiem kilku sezonów na początku lat 90. W 1989 roku w związku z reorganizacją klubu i utworzeniem klubu profesjonalnego artysta Wiktor Sawiłow zaproponował szkic nowego godła. Po raz pierwszy na godle pojawiła się piłka nożna i element boiska do piłki nożnej. W 1997 emblemat klubu uzyskał bardziej nowoczesny wygląd: okrągła podstawa została pomalowana w tradycyjnym dla górników kolorze pomarańczowym, piłka została zauważalnie powiększona i zmieniona na klasyczną białą z czarnymi plamami, gwiazdy na krawędziach tarczy zastąpiono kropkami, pasy wokół liter FK stały się grubszymi i podzielone na dwa segmenty - dolne czarne i górne białe; zmieniono czcionkę literową. Logo zostało zaprojektowane w trzech językach: ukraińskim, rosyjskim i angielskim.

5 grudnia 2007 roku klub zaprezentował nowe logo zaprojektowane przez włoskie przedstawicielstwo Interbrand. Po raz pierwszy od ponad 30 lat nazwa zespołu została napisana po ukraińsku Szachtar (ukr. «Шахтар»). Tarcza okrągła została przekształcona w owalną z ostrymi kątami u góry i na dole. Pod napisem Szachtar na czarnym tle umieszczono rok założenia klubu 1936 oraz skrzyżowane młoty. U górnej części godła widnieje stylizowany wizerunek litery "Sz" (ukr. Ш) w formie trzech płomieni koloru pomarańczowego i jednego płomienia z góry koloru czarnego.

Hymnem klubu jest "Bądź chwalonym, rodzimy Szachtior!" (ros. Славься, родной «Шахтер»!).

Maskotką klubu jest kret o imieniu Wuhłyk (ukr. Вуглик)[3]lub Ugolok (ros. Уголёк).

Sukcesy edytuj

Trofea międzynarodowe edytuj

  Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 31-05-2019)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)
 
Liga Mistrzów
(Puchar Europy)
zdobywca 0
finalista 0
1/4 finału 1 2010/11
 
Liga Europy
(Puchar UEFA)
zdobywca 1 2008/09
finalista 0
półfinał 2 2015/16, 2019/20
 
Puchar Zdobywców
zdobywca 0
finalista 0
1/4 finału 1 1983/84

Trofea krajowe edytuj

Ukraina
  Zdobyte trofea w rozgrywkach Ukrainy (stan na: 25-07-2020)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)
 
Mistrzostwo
I miejsce 14 2001/02, 2004/05, 2005/06, 2007/08, 2009/10, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2013/14, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2022/23
II miejsce 13 1993/94, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/00, 2000/01, 2002/03, 2003/04, 2006/07, 2008/09, 2014/15, 2015/16, 2020/21
III miejsce 0

Puchar
zdobywca 13
(rekord)
1994/95, 1996/97, 2000/01, 2001/02, 2003/04, 2007/08, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2015/16, 2016/17, 2017/18, 2018/19
finalista 6 2002/03, 2004/05, 2006/07, 2008/09, 2013/14, 2014/15
 
Superpuchar
zdobywca 8 2005, 2008, 2010, 2012, 2013, 2014, 2015, 2017
finalista 6 2004, 2006, 2007, 2011, 2016, 2018
ZSRR
  Zdobyte trofea w rozgrywkach Związku Radzieckiego (stan na: 31-12-1991)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)

Mistrzostwo
I miejsce 0
II miejsce 2 1975, 1979
III miejsce 2 1951, 1978

Puchar
zdobywca 4 1961, 1962, 1980, 1983
finalista 4 1963, 1978, 1985, 1986
 
Superpuchar
zdobywca 1 1984
finalista 2 1980, 1985

II liga
I miejsce 1 1954 (finał)
II miejsce 2 1947 (zona USRR), 1972
III miejsce 2 1948 (podgruppa A zony USRR), 1953 (finał)

Inne trofea edytuj

Poszczególne sezony edytuj

Związek Radziecki edytuj

Ukraina edytuj

Rozgrywki międzynarodowe edytuj

Europejskie puchary edytuj

Rozgrywki krajowe edytuj

ZSRR
  Bilans występów klubu w rozgrywkach piłkarskich Związku Radzieckiego
(Stan na 31 grudnia 1991 r.)
 
Poziom Rozgrywki Sezony Mecze Z R P B+ B– Pkt Lata Awanse Spadki Naj.
I Gruppa A/Pierwaja Gruppa/Klass A/Wysszaja gruppa A/Wysszaja Liga 49 1321 442 381 488 1548 1667 1241 1938–1941, 1949–1952, 1955–1971, 1973–1991 0 3 2
II Wtoraja gruppa/Klass B/Pierwaja liga 9 163 94 41 28 324 134 229 1945–1948, 1953–1954, 1972 3 0 1
III Gruppa W 3 23 9 5 9 45 51 46 1936–1937 1 0 3
IV Gruppa G/Wtoraja nizszaja liga 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Puchar ZSRR 23 1936–1991 0 0 1
Puchar Federacji ZSRR 5 1986–1990 0 0 1/2 f
Puchar sezonu ZSRR 3 1981–1986 0 0 1
Ukraina
  Bilans występów klubu w rozgrywkach piłkarskich Ukrainy
(Stan na 31 maja 2019 r.)
 
Poziom Rozgrywki Sezony Mecze Z R P B+ B– Pkt Lata Awanse Spadki Naj.
I Wyszcza Liha/Premier-liha 28 828 576 143 109 1743 605 1830 od 1992 0 0 1
II Persza liha 0 0 0
III Druha liha 0 0 0
Puchar Ukrainy 28 od 1992 0 0 1
Superpuchar Ukrainy 14 14 8 0 6 od 2004 0 0 1

Statystyki edytuj

Rekordy klubowe edytuj

  • 2010: według IFFHS, Szachtar - najlepszy klub piłkarski dekady w przestrzeni postsowieckiej.
  • Listopad 2010: według IFFHS, Szachtar - najlepszy klub na świecie miesiąca.

Rekordy indywidualne edytuj

Najlepsi strzelcy klubu edytuj

Stan na 21 maja 2016.

# Piłkarz Lata występów Liga Puchar Europa Inne Razem
1   Luiz Adriano, Luiz Adriano 2007–2015 77 16 32 3 128
2   Worobiej, AndrijAndrij Worobiej 1998–2007 80 22 12 0 114
3   Staruchin, WitalijWitalij Staruchin 1973–1981 84 23 3 0 110
4   Sokołowski, MychajłoMychajło Sokołowski 1974–1987 87 11 5 2 105
5   Evaeverson Brandão, Evaeverson Brandão 2002–2008 65 11 15 0 91
6   Teixeira, AlexAlex Teixeira 2010–2016 67 10 12 0 89
7   Petrow, IhorIhor Petrow 1982–1991
1994–1996
1998
70 12 2 0 84
8  /  Atelkin, SerhijSerhij Atelkin 1990–1995
1996–1997
2000–2002
61 9 12 0 82
9  /  Hraczow, WiktorWiktor Hraczow 1980–1981
1982–1990
1994
65 10 5 0 80
10   Matwiejew, OłehOłeh Matwiejew 1992–1995
1996–2000
61 16 1 0 78

Najwięcej występów edytuj

Stan na 30 maja 2019.

# Piłkarz Lata występów Liga Puchar Europa Inne Razem
1   Srna, DarijoDarijo Srna 2003–2018 339 48 137 12 536
2   Sokołowski, MychajłoMychajło Sokołowski 1974–1987 400 63 18 4 485
3   Piatow, AndrijAndrij Piatow 2007– 299 41 133 7 480
4   Jaszczenko, SerhijSerhij Jaszczenko 1982–1995 384 51 8 1 444
5   Dehteriow, JurijJurij Dehteriow 1967–1983 321 47 10 0 378
6   Szutkow, DmytroDmytro Szutkow 1991–2008 267 56 24 0 347
7   Rudakow, WałerijWałerij Rudakow 1974–1986 277 44 16 3 340
8   Jaremczenko, WałerijWałerij Jaremczenko 1966–1978 297 32 8 0 337
9   Hraczow, WiktorWiktor Hraczow 1980–1981
1982–1990
1994
282 40 6 3 331
10   Petrow, IhorIhor Petrow 1982–1991
1994–1996
1998
281 39 10 1 331

Jubileuszowe bramki w Mistrzostwach Ukrainy edytuj

Piłkarze, trenerzy, prezydenci i właściciele klubu edytuj

Piłkarze edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Szachtara Donieck.

Aktualny skład edytuj

Stan na 6.10.2023[5]
Nr Poz. Piłkarz
1 BR   Artur Rud´ko
2 NA   Lassina Traoré
3 OB   Stav Lemkin
4 OB   Denil Castillo
5 OB   Wałerij Bondar
6 PO   Taras Stepanenko (kapitan)
7 NA   Eguinaldo
8 PO   Dmytro Kryśkiw
9 PO   Marjan Szwed
10 PO   Heorhij Sudakow
11 PO   Ołeksandr Zubkow
12 BR   Tymur Puzankow
13 OB   Giorgi Goczolejszwili
14 NA   Danyło Sikan
15 PO   Anton Hłuszczenko
16 PO   Irakli Azarowi
17 NA   Bohdan Wiunnyk
18 NA   Kevin Kelsy
19 OB   Dmytro Czyhrynski
Nr Poz. Piłkarz
20 PO   Dmytro Topałow
21 PO   Artem Bondarenko
22 OB   Mykoła Matwijenko
23 OB   Pedrinho (wyp. z PAOK Saloniki)
25 OB   Novatus Miroshi (wyp. z Zulte Waregem)
26 OB   Juchym Konopla
27 PO   Ołeh Oczeretko
29 PO   Jehor Nazaryna
31 BR   Dmytro Riznyk
32 OB   Eduard Kozik
34 PO   Iwan Petriak
39 NA   Newerton
44 OB   Jarosław Rakicki
46 OB   Danyło Udod
48 BR   Denys Twardowski
77 NA   Khusrav Toirov
90 PO   Ołeksij Kaszczuk

Piłkarze na wypożyczeniu edytuj

Nr Poz. Piłkarz
OB   Andrij Bułeza (w FK Mynaj do 30.06.2024)
OB   Ołeksandr Drambajew (w   Osijek do 30.06.2024)
OB   Marian Faryna (w Metalist 1925 Charków do 30.06.2024)
OB   Dmytro Kapinus (w Metalist 1925 Charków do 30.06.2024)
OB   Wiktor Kornijenko (w Worskła Połtawa do 30.06.2024)
OB   Marlon (w   Fluminense FC do 30.06.2024)
OB   Roman Sawczenko (w FK Ołeksandrija do 30.06.2024)
Nr Poz. Piłkarz
OB   Vinicius Tobias (w   Real Madrid Castilla do 30.06.2024)
OB   Vitão (w   SC Internacional do 30.06.2024)
PO   Maycon (w   SC Corinthians Paulista do 31.12.2023)
PO   Pedrinho (at   Atlético Mineiro do 31.12.2023)
PO   Kyryło Sihejew (w FK Ołeksandrija do 30.06.2024)
PO   Andrij Totowycki (w Kołos Kowaliwka do 30.06.2024)
NA   Danyło Honczaruk (w Krywbas Krzywy Róg do 30.06.2024)

Trenerzy edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Trenerzy piłkarzy Szachtara Donieck.

Prezydenci edytuj

...

Struktura klubu edytuj

Stadion edytuj

Od 2009 roku klub rozgrywa swoje mecze domowe na nowym stadionie Donbas Arena, który może pomieścić 52 518 widzów i ma wymiary 105 x 68 metrów. Oprócz tego, klub posiada drugi stadion Szachtar wybudowany w 1936 roku, który po ostatniej rekonstrukcji 2000 może pomieścić 31 718 widzów i ma wymiary 105 x 68 metrów.

W 2014 roku po wybuchu wojny w Donbasie, Szachtar zaczął rozgrywać swoje mecze na Arenie Lwów[6][7]. Od stycznia 2017 klub gra na Stadionie Metalist w Charkowie[8]. Na czas stanu wojennego w Charkowie klub grał w Kijowie.

Inne sekcje edytuj

W klubie istnieje juniorska oraz młodzieżowa druga i trzecia drużyna. Szachtar-2 Donieck z wprowadzeniem młodzieżowych mistrzostw Ukrainy przekształcona w drużynę rezerwową. Szachtar-3 Donieck występował w Drugiej Lidze. Od 2012 Szachtar Donieck U-19 występuje w juniorskich mistrzostwach Ukrainy.

Również w innych dziedzinach sportu funkcjonują lub funkcjonowały kluby koszykówki BK Szachtar Donieck, siatkówki WK Szachtar Donieck, piłki ręcznej Szachtar-Academija Donieck i futsalu MFK Szachtar Donieck.

Sponsorzy edytuj

Sponsorem technicznym jest amerykańska firma Nike. Sponsorem głównym jest holding SKM, właścicielem którego jest Prezes klubu Rinat Achmetow. Jest najbogatszym klubem na Ukrainie.

Lata[9] Sponsor techniczny Sponsor główny
1979–1983   Erima brak
1990   Adidas   Intercomputer.
1991–1992   Erima brak
1992–1995   Adidas brak
1995–1996   Puma brak
1996–1998   Adidas brak
1998–2005   DCC
2005–2006   life:)
2006–2007   SKM
2008–2019   Nike
2019–2021  Parimatch
2021-   Puma

Kibice i rywalizacja z innymi klubami edytuj

Kibice edytuj

Według administracji klubu liczba fanów Szachtara wynosi ponad 3 miliony ludzi. Większość z nich mieszka w obwodach donieckim i ługańskim. Gry domowe Szachtara przyciągają fanów z całego Donbasu. W prawie wszystkich miastach obwodu oraz innych miastach klub ma fankluby. Najbardziej znana grupa kibiców o nazwie Za Boys Ultra. Istnieją też inne organizowane grupy "Siewier-8", "Kartel","The Club" i "Hughes Band".

Rywalizacja edytuj

Największym rywalem klubu jest Dynamo Kijów. Pierwsze zamieszki związane z kibicami Szachtara miały miejsce 20 września 1959 roku w meczu z CSKA Moskwa, kiedy kilkudziesięciu kibiców Szachtara wbiegło na boisko, w wyniku czego mecz był zatrzymany. Aktywny rozwój ruchu fanów w Doniecku rozpoczął się na początku lat osiemdziesiątych. Na początku XXI wieku na ukraińskie stadiony przyszedł styl angielski - chuligaństwo. W 2003 roku podczas finału Pucharu Ukrainy doszło do zaciętej walki między kibicami Dynama i Szachtarem. Innym rywalem miejscowym był Metałurh Donieck, który zbankrutował w lipcu 2015, a obecnie jest Olimpik Donieck. W czasy ZSRR klub rywalizował ze Spartakiem Moskwa oraz Dinamem Tbilisi. Słynne również derby Donbasu z Zorią Ługańsk. Ciekawa jest rywalizacja pomiędzy górnikami a marynarzami, czyli z Czornomorcem Odessa.

Obecnie fani Szachtara utrzymują dobre relacje z fanami Worskły Połtawa i Czornomorca Odessa, neutralni do Karpat Lwów i Wołyni Łuck oraz wrogo traktują fanów Dynama Kijów, Arsenału Kijów, Obołoni Kijów, Zorią Ługańsk, FK Dnipro, SK Dnipro-1, FK Mariupol, Krywbasu Krzywy Róg, Metałurha Zaporoże, Metałurha Donieck i Metalista Charków[10].

Derby edytuj

Najbardziej zagorzały mecz z udziałem klubu to Ukraińskie derby przeciwko Dynama Kijów, zawsze trzymane w bardzo napiętej atmosferze. Główną rywalizacją w mieście jest Donieckie derby najpierw z Metałurhiem Donieck, a potem z Olimpikiem. Również dużym zainteresowaniem cieszy się Derby Donbasu z Zorią Ługańsk. Oto derby:

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj