Afroślepiec wielkogłowy

Afroślepiec wielkogłowy
	Tachyoryctes macrocephalus
	(Rüppell, 1842)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	ślepcowate
Podrodzina	bambusowce
Plemię	afroślepce
Rodzaj	afroślepiec
Gatunek	afroślepiec wielkogłowy
Synonimy
	Rhizomys macrocephalus Rüppell, 1842;
	Rhizomys macrocephalus Rüppell, 1842;
Podgatunki
	T. m. macrocephalus (Rüppell, 1842); T. m. hecki Neumann & Rümmler, 1928;
	T. m. macrocephalus (Rüppell, 1842); T. m. hecki Neumann & Rümmler, 1928;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Afroślepiec wielkogłowy^[5], szczurokret wielkogłowy, ślepiec afrykański (Tachyoryctes macrocephalus) – gatunek ssaka z podrodziny bambusowców (Rhizomyinae) w rodzinie ślepcowatych (Spalacidae).

Zasięg występowania edytuj

Afroślepiec wielkogłowy występuje endemicznie w Etiopii zamieszkując w zależności od podgatunku^[6]:

T. macrocephalus macrocephalus – północna Etiopia; brak zapisów od czasu oryginalnego opisu.
T. macrocephalus hecki – południowa Etiopia, góry Balie powyżej 3000 m n.p.m. (region Oromia).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1842 roku niemiecki przyrodnik Eduard Rüppell nadając mu nazwę Rhizomys macrocephalus^[2]. Holotyp pochodził z Shoa, w Etiopii^[7].

W analizie kladystycznej obejmującej taksony kopalne i żyjące współcześnie stwierdzono, że T. macrocephalus i T. splendens są taksonami siostrzanymi w stosunku do znanych gatunków kopalnych T. konjiti, T. pliocaenicus i T. makooka^[8]^[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[6].

Etymologia edytuj

Tachyoryctes: gr. ταχυς takhus „szybko”; ορυκτης oruktēs „kopacz”, od ορυσσω orussō „kopać”^[9].
macrocephalus: gr. μακροκεφαλος makrokephalos „wielkogłowy”, od μακρος makros „długi”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”^[10].
hecki: prof. dr. Ludwig Franz Friedrich Georg Heck (18601951), niemiecki zoolog^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 224–313 mm, długość ogona 40–65 mm; masa ciała 330–930 g^[12]. Szaro-beżowe, krótkie futro, bardzo masywna głowa, brak małżowin usznych, brak ogona. Siekacze dolne i górne znajdują się przed wargami, co uniemożliwia picie.

Ekologia edytuj

Całą wilgoć zwierzę czerpie z bulw znajdowanych pod ziemią. Zamieszkuje podziemne nory i korytarze.

Przypisy edytuj

↑ Tachyoryctes macrocephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b W.P.E.S. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobaclitet im nordöstlichen Africa. „Museum Senckenbergianum: Abhandlungen aus dem Gebiete der beschreibenden Naturgeschicht”. 3 (2), s. 97, 1845. (niem.).
↑ O.R. Neumann & H.-J. Rümmler. Beiträge zur Kenntnis von Tachyoryctes Rüpp. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 3, s. 302, 1928. (niem.).
↑ L. Lavrenchenko & R.L.L.& R. Kennerley L. Lavrenchenko & R.L.L.& R., Tachyoryctes macrocephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-05] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tachyoryctes macrocephalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-05].
↑ R. López-Antoñanzas & H.B. Wesselman. „Palaeontology”. 56 (1), s. 157–166, 2013. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2012.01179.x. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 659, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 182. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 137. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Tachyoryctes macrocephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Rüppell-2] W.P.E.S. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobaclitet im nordöstlichen Africa. „Museum Senckenbergianum: Abhandlungen aus dem Gebiete der beschreibenden Naturgeschicht”. 3 (2), s. 97, 1845. (niem.).

[Neumann&Rümmler-3] O.R. Neumann & H.-J. Rümmler. Beiträge zur Kenntnis von Tachyoryctes Rüpp. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 3, s. 302, 1928. (niem.).

[iucn-4] L. Lavrenchenko & R.L.L.& R. Kennerley L. Lavrenchenko & R.L.L.& R., Tachyoryctes macrocephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-05] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tachyoryctes macrocephalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-05].

[López-Antoñanzas&Wesselman-8] R. López-Antoñanzas & H.B. Wesselman. „Palaeontology”. 56 (1), s. 157–166, 2013. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2012.01179.x. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 659, 1904. (ang.).

[Jobling-10] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Beolens&inni-11] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 182. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Norris-12] R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 137. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]