Szembek
Szembek – polski herb szlachecki z nobilitacji, znany głównie jako herb rodziny Szembeków.
Opis herbu edytuj
Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego[1]:
Tarcza dzielona skosem złotym, na którym trzy róże czerwone, na pola błękitne i czerwone, w których po kozie skaczącej, srebrnej.
Klejnot: pół kozy jak w godle między dwoma skrzydłami; prawym błękitno-czerwonym, dzielonym skosem lewym jak w godle; lewym czerwono-błękitnym, dzielonym skosem jak w godle.
Labry z prawej czerwone, podbite złotem, z lewej błękitne, podbite srebrem.
Powyższa rekonstrukcja pochodzi od Tadeusza Gajla. Józef Szymański, który oparł swój opis herbu na Niesieckim oraz Okolskim, nie podał barw skrzydeł w klejnocie, pominął także informację Okolskiego, że skrzydła obarczone były pojedynczą różą[2]. Ponadto u Okolskiego herb był w lustrzanym odbiciu[3]. Tadeusz Gajl zrekonstruował szczegóły skrzydeł w klejnocie w oparciu o herbarz Siebmachera.
Najwcześniejsze wzmianki edytuj
Nadany Bartłomiejowi Szembekowi 25 lipca 1556. Józef Szymański pisze, że dokument nobilitacyjny był fałszerstwem, które starano się zalegalizować w latach 1615-33[2]. Anna Wajs i Kasper Niesiecki podają rok 1566, oraz mówią o indygenacie. Autorzy ci wymieniają też niemieckie nazwisko nobilitowanego, jest to Schombek u Niesieckiego i Schonbegk u Anny Wajs[3][4].
Herbowni edytuj
Tadeusz Gajl podaje dwa nazwiska uprawnione do używania tego herbu:
Słupowski (ze Słupowa pisali się niektórzy Szembekowie), Szembek.
Znani herbowni edytuj
Występowanie w heraldyce terytorialnej edytuj
Herb dawnego miasta, obecnie starającego się o odzyskanie praw miejskich Miasteczka Krajeńskiego, składa się z herbu Szembek i zmodyfikowanego herbu Jastrzębiec. Nad tarczą widnieje klejnot herbu Szembek. Szembekowie byli ostatnimi właścicielami Miasteczka Krajeńskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
- ↑ a b Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 274. ISBN 83-7181-217-5.
- ↑ a b Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 8. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 608-613.
- ↑ Anna Wajs: Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Warszawa: DiG, 2001, s. 58. ISBN 83-7181-173-X.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
Linki zewnętrzne edytuj
- Herb Szembek z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla