Szwecja (województwo zachodniopomorskie)
Szwecja (od 1772 niem. Freudenfier[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz[5][6].
| wieś | |
_-_panorama.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
910[2] |
| Strefa numeracyjna |
67 |
| Kod pocztowy |
78-611[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZWA |
| SIMC |
0531499 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Wałcz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wałeckiego  | |
 53°20′53″N 16°34′23″E/53,348056 16,573056[1]
| |
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0531507 | Nowa Szwecja | część wsi |
Nazwa edytuj
Miejscowość w 1590 odnotowana została pod staropolską nazwą Szwecya. Istnieją dwie teorie na temat pochodzenia nazwy miejscowości. Autorzy niemieccy F. Schmitt, F. Schultz sugerowali, że pierwotna nazwa wsi (którą podawali w formie „Swecza”) wywodziła się od polskiego słowa świeca oznaczającej źródło światła. Historycy polscy uważają jednak, że nazwa wsi pochodzi od nazwy kraju Szwecji i nawiązuje raczej do sympatii politycznych założyciela - wojewody poznańskiego oraz starosty wałeckiego Hieronima Gostomskiego, który podczas bezkrólewia oraz wolnej elekcji w latach 1586-1588 był gorącym zwolennikiem szwedzkiego królewicza Zygmunta III Wazy jako kandydata na króla Polski[7].
Historia edytuj
Miejscowość została lokowana 10 kwietnia 1590. Wojewoda poznański oraz starosta wałecki Hieronim Gostomski herbu Nałęcz zlecił lokację Janowi oraz Jerzemu Hornom potomkom burmistrza Wałcza Walentego Horna[8]. Przywilej osadniczy jednak został wydany dopiero w 1626 r. Był to dokument wystawiony na lubeckim prawie lokacyjnym. Wzmiankowano w nim, że wieś lokowana jest na ziemi dawno niezamieszkanej i trudno użytecznej oraz na szlaku handlowym wiodącym z Berlina do Królewca. Wieś liczyła wówczas 40 łanów, w tym jeden łan na uposażenie kościoła oraz 4 łany dla sołtysów wsi[7].
W XVI wieku Szwecja była wsią królewską starostwa wałeckiego i leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego Korony Królestwa Polskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[9]. W wyniku I rozbioru Polski w 1772, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i znalazła się w zaborze pruskim, a nazwę zmieniono na Freudenfier, którą nosiła do roku 1945[7].
W roku 1945 została zajęta przez oddziały IV Dywizji Piechoty Wojska Polskiego i zgodnie z postanowieniami Konferencji Pokojowej w Poczdamie została przyłączona wraz z innymi ziemiami Pomorza do Polski.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa pilskiego.
Przynależność administracyjna Szwecji w latach 1945 – 2007
- 1945 – 1957 Pomorze Zachodnie (województwo szczecińskie od 1946)
- 1957 – 1975 województwo koszalińskie
- 1975 – 1998 województwo pilskie
- 1999 – województwo zachodniopomorskie
W latach 1946–54 siedziba gminy Szwecja.
Turystyka edytuj
Szwecja otoczona jest lasami i jeziorami. Przez samą wieś przepływa rzeka Piława, która należy do najbardziej popularnych rzek spływowych w Polsce. W Szwecji znajduje się neogotycki kościół, pod wezwaniem św. Jakuba, wybudowany w 1887 roku w miejscu szachulcowej świątyni z 1604 roku. W 2006 roku ukazała się pierwsza książka o wsi, jej historii i położeniu (Przemysław Bartosik „Dzieje wsi Szwecja nad Piławą").
Szwecja słynie z kiszki szwedzkiej wprowadzonej do rejestru produktów regionalnych[10].
-
Rezerwat „Diabli Skok" nieopodal wsi Szwecja. -
Rezerwat „Diabli Skok" nieopodal wsi Szwecja. -
Częściowa panorama Szwecji.
-rez_Diabli_Skok_2.jpg)
-rez_Diabli_Skok.jpg)
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136268
- ↑ Wieś Szwecja w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2014, s. 1182 [zarchiwizowane 2014-09-28].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Jurek 2005 ↓, s. 859.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 277, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 242.
- ↑ Kiszka szwedzka. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju. [dostęp 2014-07-22].
Bibliografia edytuj
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Szwecja”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 859.