Tadeusz Milewski (językoznawca)

polski językoznawca

Tadeusz Milewski (ur. 17 maja 1906 w Kołomyi, zm. 5 marca 1966 w Krakowie) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Tadeusz Milewski
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

17 maja 1906
Kołomyja

Data i miejsce śmierci

5 marca 1966
Kraków

Profesor
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

1929

Habilitacja

1933

Profesura

1954

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Wyższa Szkoła Pedagogiczna

Życiorys edytuj

Urodził jako syn Justyny z Wojakowskich i Feliksa Milewskiego lekarza powiatowego. Ukończył Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w rodzinnym mieście. Od 1925 studiował językoznawstwo słowiańskie na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1929 roku, po uzyskaniu doktoratu na podstawie pracy Przyczynki do dziejów języka połabskiego, przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1933 otrzymał stopień doktora habilitowanego w Katedrze Filologii Słowiańskiej. Studiował również indoeuropeistykę w Collège de France w Paryżu (w latach 1931–1933). W 1937 roku uzyskał drugą habilitację – z indoeuropeistyki. W 1939 został mianowany profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, nie zdążył jednak podjąć tam pracy z uwagi na wybuch wojny. Powróciwszy z kampanii wrześniowej 6 listopada 1939 aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau przebywał w obozach w Sachsenhausen i Dachau. Do Krakowa powrócił jesienią roku 1940 i wziął udział w tajnym nauczaniu, a poza tym kontynuował badania naukowe. Po wojnie powrócił na Uniwersytet Jagielloński oraz został członkiem Polskiej Akademii Nauk. W latach 1947–1948 ogłosił monumentalny Zarys językoznawstwa ogólnego. W skład tej publikacji wchodzi pierwszy na polskim rynku naukowym atlas języków świata. W 1949 roku został profesorem tytularnym i członkiem korespondentem PAU. W 1954 roku otrzymał mianowanie na profesora nadzwyczajnego, a w roku 1960 – na profesora zwyczajnego przy Katedrze Językoznawstwa Ogólnego UJ. W 1956 roku został dziekanem Wydziału Filologii UJ. W latach 1957–1960 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego UJ. Do 1950 roku jego drugim miejscem pracy był KUL, zaś w latach 1950–1965 Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie.

Zmarł 5 marca 1966 roku po długiej chorobie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[1]. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył arcybiskup krakowski – Karol Wojtyła.

Zajmował się językami Indian amerykańskich, językiem hetyckim i staropruskim[2]. W dziedzinie językoznawstwa ogólnego poruszał przede wszystkim tematykę typologii lingwistycznej[2]. Uprawiał gramatykę porównawczą języków indoeuropejskich[3]. Badał także pochodzenie polszczyzny literackiej[3].

Twórczość edytuj

  • Dwie bulle wrocławskie z lat 1155 i 1245 (1927)
  • Przyczynki do dziejów języka połabskiego (1929)
  • Rozwój fonetyczny wygłosu prasłowiańskiego (1933)
  • L'indohittite et l'indoeuropéen (1936)[2]
  • Zarys językoznawstwa ogólnego
    • cz. 1: Teoria językoznawstwa (1947)[2]
    • cz. 2: Rozmieszczenie języków (1948)[2]
    • cz. 3: Typologia (nieukończona)
  • Wstęp do językoznawstwa (1954)
  • Językoznawstwo (1965, 1971)[2]

Przypisy edytuj

  1. Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 191, ISBN 978-83-233-4527-5.
  2. a b c d e f Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 276, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
  3. a b Leszek Bednarczuk: Sylwetki uczonych: Tadeusz Milewski. [dostęp 2010-01-02].

Bibliografia edytuj