Wikipedia

Terapia schematów

Terapia schematów (TS) – podejście psychoterapeutyczne wywodzące się pierwotnie z terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), integrujące w swoich założeniach podejście poznawczo-behawioralne, psychodynamiczne oraz terapii Gestalt. Ojcem Terapii Schematu jest Jeffrey E. Young[1]. Przez część badaczy włączana jest do terapii 3 fali CBT.

Założenia teoretyczne terapii schematów edytuj

Podstawowymi pojęciami którymi operuje TS są:

  • wczesne nieadaptacyjne schematy,
  • obszary schematów,
  • style radzenia sobie,
  • tryby.

Potrzeby emocjonalne edytuj

Według twórców, schematy powstają wskutek niezaspokojenia pięciu podstawowych potrzeb emocjonalnych człowieka do których zaliczają[2]:

  • bezpieczne przywiązanie do innych,
  • autonomię, kompetencje i poczucie tożsamości,
  • wolność wyrażania potrzeb i emocji,
  • spontaniczność,
  • realistyczne granice i samokontrolę.

Obszary schematów edytuj

W modelu, którym posługuje się terapia schematów, istnieje pięć ogólnych obszarów schematów, którym towarzyszą zdefiniowane wczesne nieadaptacyjne schematy. Obszary te to:

  • rozłączenie i odrzucenie,
  • osłabiona autonomia i brak dokonań,
  • uszkodzone granice,
  • nakierowanie na innych,
  • nadmierna czujność i zahamowanie.

Nieadaptacyjne schematy edytuj

Do obszarów tych zaliczają się poszczególne, zdefiniowane nieadaptacyjne schematy. Wyróżniono 18 nieadaptacyjnych schematów[3]:

  1. opuszczenie/niestabilność więzi,
  2. nieufność/skrzywdzenie,
  3. deprywację emocjonalną,
  4. wadliwość/wstyd,
  5. izolację społeczną/wyobcowanie,
  6. zależność/niekompetencja,
  7. podatność na zranienie lub zachorowanie,
  8. uwikłanie emocjonalne,
  9. porażkę,
  10. roszczeniowość, wielkościowość,
  11. niedostateczną kontrolę, samodyscyplinę,
  12. podporządkowanie się,
  13. samopoświęcenie,
  14. poszukiwania samoakceptacji i uznania,
  15. negatywizm/pesymizm,
  16. zahamowanie emocjonalne,
  17. nadmierne wymagania/nadmierny krytycyzm,
  18. bezwzględną surowość.

Istnieje hipoteza wiążąca model nieadaptacyjnych schematów z biologią. Hipoteza opiera się na warunkowaniu lęku i traumy poprzez utrwalanie emocjonalne nieświadome w ciele migdałowatym[4].

Tryby edytuj

Tryb można określić jako stan emocjonalny bądź nastrój, który występuje w danym momencie. Czynnikami wywołującymi dany tryb może być: określone wspomnienie, krytyka, rozstanie. Pojedynczy tryb może być wyrażeniem wielu schematów (czyli wzorców), np. opuszczenia, nieufności albo podatności na zranienie.

Terapia schematów w leczeniu zaburzeń osobowości edytuj

Terapia schematów stawia sobie za cele m.in. zwiększenie skuteczności terapeutycznej podejścia poznawczego wśród pacjentów z zaburzeniami osobowości. Terapia schematów wyewoluowała w sposób naturalny jako gałąź terapii poznawczo-behawioralnej, w drodze poszukiwania większej niż CBT skuteczności w leczeniu głębszych zaburzeń osobowości – jak np. zaburzenia borderline i stanowi modyfikację klasycznego podejście CBT stworzonego przez Aarona Becka[5].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Obecnie dyrektor Centrum Terapii Poznawczej w Nowym Jorku i Instytutu Terapii Schematu.
  2. ↑ Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Marjorie E. Weishaar: Terapia schematów. Wyd. 1. Gdańsk: GWP, 2013, s. 29. ISBN 978-83-7489-496-8.
  3. ↑ Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Marjorie E. Weishaar: Terapia schematów. Wyd. 1. Gdańsk: GWP, 2013, s. 33–42. ISBN 978-83-7489-496-8.
  4. ↑ Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Marjorie E. Weishaar: Terapia schematów. Wyd. 1. Gdańsk: GWP, 2013, s. 49. ISBN 978-83-7489-496-8.
  5. ↑ Agnieszka Madej. Techniki i metody poznawczo-behawioralne w terapii schematu zaburzeń osobowości. „Psychoterapia”. 152. s. 53–66. Kraków. ISSN 0239-4170. 

Bibliografia edytuj

  • Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Marjorie E. Weishaar: Terapia schematów. Wyd. 1. Gdańsk: GWP, 2013. ISBN 978-83-7489-496-8.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Terapia_schematów&oldid=72900850”