Tureckie Siły Powietrzne
Tureckie Siły Powietrzne – główną siłę bojową tureckich sił powietrznych (Türk Hava Kuvvetleri) stanowi sprzęt sprowadzony z USA i krajów NATO, które posiadają nadwyżkę sprzętu lotniczego.
 Symbol tureckich sił powietrznych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data sformowania |
1909–1911 |
| Dane podstawowe | |
| Podporządkowanie | |
| Liczebność |
60 100 ludzi |
Nowe F-5 dotarły do Turcji w 1965 roku. Było to 75 sztuk F-5A, 20 sztuk RF-5A oraz 13 sztuk F-5B. Aby uzupełnić samoloty rozpoznawcze przebudowano w latach 70 13 sztuk F-5A do poziomu RF-5A. Wśród tych maszyn były zarówno nowe jak i dawne libijskie, holenderskie, norweskie i tajwańskie. Pozyskano je w latach 1989-91 z czego 38 F-5A, 60 NF-6A/B oraz 4 F-5B i 6 RF-5A, a z 60 sztuk NF-6A/B 34 maszyny mogły latać. Udało się również pozyskać kilka F-5B od USAF. Część z nich przeszła modernizację do szkoleń co objęło 48 sztuk. W służbie mają pozostać 23 egzemplarze[1].
W latach 90. Turcja otrzymała samoloty typu Lockheed F-104 Starfighter od Belgii, Kanady i Niemiec, natomiast samoloty Northrop F-5 Freedom Fighter sprowadzone zostały z Norwegii i Holandii. Obecnie Turcja posiada ponad 200 sztuk F-16 Fighting Falcon w wersjach C i D, samoloty montowane są w Turcji w fabryce w Murted.
Modernizacja lotnictwa edytuj
Do 2023 roku planowane jest zmodernizowanie lotnictwa wojskowego w ramach modernizacji sił zbrojnych. Wśród planów jest zakup myśliwca piątej generacji, rozwój własnych konstrukcji, zmiany w posiadanych F-16, zakup nowych śmigłowców oraz zmiana obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej. Wydatki w budżecie zostały zaplanowane uwzględniając ówczesny wzrost gospodarczy kraju i dążenie do przekazywania 2% PKB na zbrojenie. Większość funduszy pozostanie przekazana państwowym firmom zbrojeniowym, a zapewnienie finansowania obronności pokrywane jest również z zysków z eksportu sprzętu i technologii[2].
Osoby zatrudnione są podzielone na dwa dowództwa taktyczne. Planowana jest zmiana i fuzja obu dowództw pod nazwą - Dowództwo Bojowych Sił Powietrznych i Obrony Rakietowej. Istnieje trzynaście eskadr bojowych rozmieszczonych w siedmiu bazach. Samolotem w największej liczbie 270 sztuk zakupionych jest F-16. W 2005 roku podpisano umowę, dzięki której zakładano modernizację samolotów do standardu Block 50+. Dzięki takim modernizacjom obniża się koszty utrzymania przez ograniczenie potrzebnego sprzętu i logistyki. W zamian za miejsca dla amerykańskich radarów AN/TPY-2 otrzymano również część kodów źródłowych dla samolotów. W 2009 roku rozpoczęto proces instalacji radaru pokładowego AN/APG-68(V)9 i kolorowych wyświetlaczy w kabinie z systemem identyfikacji „swój-obcy” przy pomocy systemu transmisji danych Link 16. W ten sposób otrzymano możliwość wykorzystania rakiet AIM-120C AMRAAM oraz prowadzenia nocnych operacji lotniczych. Najnowsze zasobniki AN/AQQ-13 LANTIRN ER oraz AN/AQQ-33 Sniper ATP pozwoliły nie tylko wykrywać i namierzać cele, ale również rozpoznawać i nagrywać cel w dużej rozdzielczości i przesyłać dane do bazy. W 2009 roku negocjowano również możliwość lotów F-16 nad Cyprem oraz offset dla nowo zakupionych samolotów. Otwarte zostały również własne szkoły pilotażu F-16. Plany wykorzystania samolotów zakładają rok 2040[3].
Samoloty F-4E Phantom II w 2000 roku zostały zmodernizowane do wersji F-4E 2020 Terminator. Zamontowano wówczas wielofunkcyjne cyfrowe wyświetlacze, radar Elta Electronics EL/M-2032 i nowe urządzenia obrony pasywnej i aktywnej. W 2010 roku zamontowano nowe systemy łączności i nawigacji[3].
Państwo tureckie zostało włączone w program samolotu F-35 Lightning II z planowanym zakupem 100 takich samolotów[3].
Plany stworzenia własnego samolotu przechwytującego mają zaangażować własny przemysł lotniczy aby wyeliminować ograniczenia samolotu F-35. Partnerem w badaniach i pracach konstrukcyjnych brany pod uwagę jest szwedzki SAAB lub Republika Korei[4].
Struktura sił powietrznych edytuj
Same siły powietrzne podzielone są na 2 floty powietrzne. Kwaterą dla pierwszej z nich jest Eskişehir. Druga natomiast stacjonuje w Diyarbakır. W stolicy – Ankarze znajduje się siedziba Dowództwa Transportu oraz kwatera główna sił powietrznych. Jedna eskadra stacjonuje w Topel i jest przeznaczona do patrolowania morza przy wspomaganiu tureckiej marynarki wojennej.
Lotnictwo bojowe składa się z 12 eskadr wyposażonych w F-16 Fighting Falcon (rozmieszczonych w 6 bazach) oraz dalsze 8 eskadr, częściowo zmodernizowanych McDonnell Douglas F-4 Phantom II (w tym jedna rozpoznawcza z RF-4E), które mają zostać zastąpione przez około 100 Lockheed F-35 Lightning II.
Sześć eskadr transportowych jest wyposażonych w samoloty typu CASA CN-235, Lockheed C-130 Hercules, a także Transall C-160T, które w przyszłości zastąpi 10 transportowych Airbus A400M.
Kandydaci na pilotów muszą wylatać 250 godzin. Treningi odbywają się na samolotach typu Aermacchi SF.260, Cessna T-37B/C, Northrop T38A Talon oraz na dawnych myśliwcach typu Northrop F-5B Freedom Fighter.
Wyposażenie edytuj
| Zdjęcie | Samolot | Producent | Typ | Wersja | Liczba sztuk[5] | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Samoloty myśliwskie | ||||||
.jpg) |
F-16 Fighting Falcon |  Stany Zjednoczone Turcja |
Myśliwiec wielozadaniowy | F-16C F-16D |
189 57 |
Dostarczono 240 sztuk wersji Block 30/40/50 w latach 1987–1999 oraz 30 Block 50+ w latach 2011–2012, 262 z nich zmontowały Turkish Aircraft Industries (TAI), 165 starszych sztuk osiągnie po modernizacji standard Block 50. |
 |
McDonnell Douglas F-4 Phantom II | Stany Zjednoczone |
Myśliwiec wielozadaniowy Rozpoznawczy |
F-4E 2020 Terminator F-4E Şimşek RF-4E/TM Isik |
54 66 36 |
Şimşek to modernizacja TAI, Terminator to modernizacja izraelskiej IAI. W 2012 syryjska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła turecki RF-4, który naruszył morską granice między państwami[6]. |
| 402 | ||||||
| Wczesnego ostrzegania i Powietrzne tankowce | ||||||
 |
Boeing 737 AEW&C | Stany Zjednoczone |
AWACS | 737 AEW&C | 4 | |
.jpg) |
Boeing KC-135 Stratotanker | Stany Zjednoczone |
Tankowiec | KC-135R | 7 | |
| Gulfstream G550 | Stany Zjednoczone |
komunikacyjny | G550 | 2 | ||
| CASA CN-235 |  Hiszpania |
rozpoznawczy walki elektronicznej |
1 1 |
|||
| 15 | ||||||
| Samoloty transportowe | ||||||
 |
Lockheed C-130 Hercules | Stany Zjednoczone |
Taktyczny transportowiec | C-130B C-130E |
5 7 |
Zmodernizowane przez TAI, w związku z opóźnieniem programu A400M odkupionych ma być 6 C-130E używanych przez Arabię Saudyjską. |
 |
Transall C-160 |  Niemcy |
Taktyczny transportowiec | C-160T | 17 | C-160T zmodernizowane przez TAI. |
 |
CASA CN-235 | Hiszpania Turcja |
Taktyczny transportowiec | CN-235M-100 | 41 | Zmontowane przez TAI. |
| 70 | ||||||
| Samoloty szkolno-treningowe | ||||||
 |
Aermacchi SF-260 |  Włochy Turcja |
szkolenie wstępne | SF-260D | 37 | Zmontowane przez TAI. |
 |
KAI KT-1 |  Korea Południowa |
szkolenie podstawowe | KT-1T | 40 | |
 |
Cessna T-37 Tweet | Stany Zjednoczone |
szkolenie podstawowe | T-37C | 56 | |
 |
Northrop T-38 Talon | Stany Zjednoczone |
szkolenie zaawansowane | T-38A | 66 | |
 |
Northrop F-5 Freedom Fighter | Stany Zjednoczone |
szkolenie zaawansowane | NF-5A/B 2000 | 86 | Zmodernizowane przez IAI do szkolenia na F-16. |
| 285 | ||||||
| Śmigłowce | ||||||
 |
Eurocopter Cougar |  Francja Turcja |
Śmigłowiec transportowy/SAR | AS 532UL Cougar Mk1 | 19 | Zmontowane przez TAI. |
 |
Bell UH-1 Iroquois | Stany Zjednoczone |
Śmigłowiec użytkowy | UH-1H | 62 | |
| 81 | ||||||
| Bezzałogowe aparaty latające | ||||||
| General Atomics GNAT | Stany Zjednoczone |
Rozpoznawczy BSL | GNAT 750 I-GNAT ER |
6 16 |
||
| RQ-7 Shadow | Stany Zjednoczone |
Rozpoznawczy BSL | 6 | |||
| MQ-1 Predator | Stany Zjednoczone |
Rozpoznawczy/bojowy BSL | 6 | |||
| MQ-9 Reaper | Stany Zjednoczone |
Rozpoznawczy/bojowy BSL | 4 | |||
| IAI Heron |  Izrael |
Rozpoznawczy BSL | 10 | |||
| Aeronautics Aerostar | Izrael |
Rozpoznawczy BSL | 3 | |||
| IAI Harpy | Izrael |
Mały szturmowy BSL | 107 | |||
 |
TAI Anka | Turcja |
Rozpoznawczy BSL | 1 | Zamówiono 10. | |
| 159 | ||||||
| Suma | ||||||
| 1012 | ||||||
Przypisy edytuj
- ↑ Marek Gajzler, Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, s. 63-64,, „Lotnictwo”, kwiecień 2016, ISSN 1732-5323.
- ↑ Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 54,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
- ↑ a b c Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 56,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
- ↑ Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 57,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
- ↑ hvkk.tsk.tr. [dostęp 2012-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-09)].
- ↑ Turkey confirms Syria shot down F-4 military jet.
Bibliografia edytuj
- Lindsday Peacock: Lotnictwo wojskowe świata. OTiK, 1994. ISBN 83-900902-2-8.