Ułan Bator

stolica Mongolii

Ułan Bator (mong. Улаанбаатар, Ulaanbaatar, do 1924 Urga) – stolica i największe miasto Mongolii położone w środkowo-wschodniej części kraju, nad rzeką Tuul gol, w dolinie otoczonej czterema masywami górskimi: Bajandzürch, Czingeltej, Songinchajrchan i Bogdchan uul. Miasto leży na wysokości około 1350 m n.p.m.[1] W 2010 roku liczyło 1,09 mln mieszkańców. Całe miasto wydzielone Ułan Bator (z dzielnicami Nalajch, Bagnuur oraz Bagchangaj) o powierzchni 4704,4 km² liczyło 1,145 mln mieszkańców[2].

Ułan Bator
Улаанбаатар
Ilustracja
Ułan Bator w 2009
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Mongolia

Powierzchnia

m. wydzielone: 4704,4 km²

Wysokość

1314 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności
• gęstość


1 089 358
m. wydzielone: 1 144 954
243 os./km²

Nr kierunkowy

+976 (0)11

Kod pocztowy

210

Tablice rejestracyjne

УБ

Położenie na mapie Mongolii
Mapa konturowa Mongolii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ułan Bator”
Ziemia47°55′18,82″N 106°54′19,19″E/47,921894 106,905331
Strona internetowa
Ułan Bator
Mapa Ułan Bator z podziałem na dzielnice

Historia edytuj

Za datę założenia Ułan Bator przyjmuje się rok 1639. Wtedy to, nad brzegami jeziora Szireet Cagaan Nuur odbyła się uroczystość, w trakcie której czteroletniego Dzanabadzara uznano za inkarnację otwierającą listę bogd gegeenów – przywódców religijnych Mongolii. Koczująca siedziba Dzanabadzara i jego następców nazywana była Örgöö (jurta pałacowa) – stąd też przyjęta w literaturze europejskiej nazwa Urga. Aż do II połowy XVIII wieku siedziba bogd gegeena zmieniała swą lokalizację wielokrotnie. Wreszcie, w 1778 roku osiadła na miejscu dzisiejszej stolicy Mongolii. Początkowo Urga była właściwie wielkim klasztorem, dopiero w XIX wieku stała się najważniejszym w kraju centrum handlowym położonym na szlaku herbacianym poprowadzonym pomiędzy Chinami i Rosją. W 1911 roku w Urdze proklamowano niepodległość Mongolii (nie zaakceptowaną przez inne kraje, zamiast tego Rosja i Chiny na mocy traktatu w Kiachcie w 1915 roku uznały autonomię Mongolii w ramach Chin). W 1918 do Urgi wkroczyły wojska chińskie. W lutym 1921 baron von Ungern-Sternberg ze swoimi wojskami (Azjatycka Dywizja Konna) zdobył stolicę i oswobodził Bogdo gegena (był nim Bogda Chan) z niewoli chińskiej. Przez kilka miesięcy (do czerwca tegoż roku) Ungern sprawował faktyczną władzę w mieście (prawnie władcą był Bogda Chan), po czym Urga została zajęta przez mongolską armię prosowiecką dowodzoną przez bohatera narodowego Mongolii Damdina Suche Batora (była wspierana przez oddziały rosyjskiej Armii Czerwonej). 26 listopada 1924 zmieniono nazwę miasta na Ułan Bator (mong. Ulaanbaatar, dosł. „czerwony bohater”), w hołdzie Suche Batorowi. W 1938 roku zniszczono prawie wszystkie z 500 lamajskich świątyń stolicy wraz ze zbiorami sztuki oraz trzy z czterech pałaców Bogd gegeena. Od przełomu lat 50. i 60. XX w. zaczęła się intensywna rozbudowa miasta, w latach 70. powstały liczne osiedla wieżowców z wielkiej płyty.

Podział administracyjny edytuj

Miasto wydzielone Ułan Bator dzieli się na 9 dzielnic (дүүрэг; düüreg), które dzielą się następnie na 151 osiedli (хороо; choroo). Dwie dzielnice – Bagchangaj i Bagnuur – są eksklawami miasta leżącymi na terytorium ajmaku centralnego.

Dzielnice Ułan Bator[3]
Dzielnice (düüreg) Mongolski Liczba osiedli (choroo) Populacja
2009
Powierzchnia
km²
Gęstość
/km²
Bagchangaj Багахангай 2 3615 140 25,8
Bagnuur Багануур 5 25 875 620,2 41,7
Bajandzürch Баянзүрх 28 250 241 1244,1 201,1
Bajangol Баянгол 23 174 851 29,5 5927,2
Chan-Uul Хан-Уул 16 104 166 484,7 214,9
Czingeltej Чингэлтэй 19 141 243 89,3 1581,7
Nalajch Налайх 6 30 215 687,6 43,9
Songinchajrchan Сонгинохайрхан 32 241 410 1200,6 201,1
Süchbaatar Сүхбаатар 20 135 103 208,4 648,3
Razem 132 1 106 719 4704,4 235,3

Transport edytuj

Miasto jest głównym centrum komunikacyjnym kraju. Pod Ułan Bator mieści się port lotniczy Czyngis-chan (do 21.12.2005 miało nazwę Bujant Uchaa), obsługujące połączenia krajowe i międzynarodowe. Stolica leży na szlaku mongolskiego odgałęzienia kolei transsyberyjskiej (tzw. kolei transmongolskiej) ze stacją kolejową Ułan Bator. Z Ułan Bator prowadzą odcinki dróg asfaltowych w kierunku granic chińskiej i rosyjskiej (z odgałęzieniem do miast Erdenet i Bulgan) a także na wschód (do Öndörchaan) i zachód (do Arwajcheer).

Nauka, uniwersytety, biblioteki edytuj

W Ułan Bator mają swą siedzibę liczne uniwersytety, m.in. najstarsza świecka uczelnia kraju – Państwowy Uniwersytet Mongolski – oraz wiele bibliotek (m.in. Biblioteka Centralna, gromadząca stare manuskrypty mongolskie, tybetańskie, mandżurskie i chińskie).

Zabytki, muzea, atrakcje turystyczne edytuj

 
 
 
Państwowy teatr operowy Program sezonowy w Operze Teatr dramatyczny Galeria Narodowa
 
Mongolski folklor w restauracji w Ułan Bator

Galeria edytuj

Miasta partnerskie edytuj

Przypisy edytuj