Umowa pittsburska
Umowa pittsburska – porozumienie zawarte między emigracyjnymi działaczami czeskimi i słowackimi a Tomaszem Masarykiem w Pittsburghu 31 maja 1918[1]. Mówiła ona o utworzeniu państwa czecho-słowackiego z zastrzeżeniem słowackiej autonomii z własną administracją, parlamentem i sądami[2].
Oczekiwania Słowaków nie zostały jednak zrealizowane w pierwszej Republice Czechosłowackiej. Skutkiem czego na umowę pittsburską powoływali się słowaccy zwolennicy autonomii, m.in.: ks. Andrej Hlinka, przywódca Słowackiej Partii Ludowej.
Dopiero w obliczu kryzysu 1938 roku druga republika dokonała federalizacji państwa podpisując tzw. umowę żlińską 6 października[3] i przyznając autonomię Słowacji w nowej konstytucji z 23 listopada 1938 roku[4]. Stanowiła ona m.in. krajowy sejm słowacki, Slovenský Snem. Ostatecznie pod presją Hitlera 14 marca 1939 r. doszło do ogłoszenia słowackiej niepodległości przez rząd ks. Jozefa Tiso.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Martin Votruba: Pittsburgh Agreement. University of Pittsburgh: Slovak Studies Program. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).
- ↑ Pittsburgh Agreement - 1918. [dostęp 2021-06-07]. Cytat: Slovensko bude mat svoju vlastnú administratívu, svoj snem a svoje súdy.
- ↑ Grzegorz Chmielewski, Geneza państwa i naczelnych instytucji państwowych Republiki Słowackiej [online], 6 lipca 2010 [dostęp 2022-01-23] (pol.).
- ↑ Petr Jokeš: Czesi. Przewodnik po historii narodu i państwa. Kraków: Avalon, 2020, s. 320. ISBN 978-83-7730-439-6. (pol.).