Unio
Unio, skójka – rodzaj słodkowodnego małża z rodziny skójkowatych (Unionidae). Gatunki rodzaju Unio występują w Europie i na Bliskim Wschodzie.
| Unio[1] | |||
| Philipsson, 1788 | |||
 Skójka malarska | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Unio | ||
| Synonimy | |||
| |||
Występowanie edytuj
Zasięg występowania przedstawicieli rodzaju obejmuje Europę, Bliski Wschód, do Nilu[2]. W Polsce rodzaj reprezentowany jest przez trzy gatunki. Jego przedstawiciele zasiedlają różne typy płynących i stojących wód słodkich[3]. Rodzaj znany jest z osadów triasu Europy i Ameryki Północnej[4].
Cechy morfologiczne edytuj
Muszla duża (o długości kilku-kilkunastu centymetrów), grubościenna, wąskoklinowata. Brzeg grzbietowy muszli prosty lub zgięty w dół. Zamek muszli z wyraźnymi zębami. Wątrobotrzustka barwy białooliwkowozielonej, ściany żołądka grube, umięśnione[4].
Biologia i ekologia edytuj
Zajmowane siedliska edytuj
Przedstawiciele rodzaju zasiedlają różne typy śródlądowych wód słodkich, przebywają zagrzebane całkowicie lub częściowo w osadach dennych. Poszczególne gatunki mogą różnić się pod względem preferencji siedliskowych[5].
Odżywianie edytuj
Filtratory, odżywiające się zawiesiną odcedzaną z wody na skrzelach. Ponad osady denne wystawiają tylną część ciała z syfonami, przez które pobierają i wyrzucają wodę do jamy płaszcza. Przepływ wody jest napędzany przez rzęski nabłonka migawkowego, pokrywającego skrzela i jamę płaszczową. Cząstki zawiesiny zatrzymane na skrzelach są sortowane, sklejane śluzem i transportowane do otworu gębowego lub wyrzucane jako pseudofekalia[6].
Oddychanie edytuj
Wymiana gazowa zachodzi za pośrednictwem skrzeli i jamy płaszcza[7].
Rozmnażanie edytuj
Osobniki są rozdzielnopłciowe, plemniki wyrzucane przez syfon wylotowy do wody, zapłodnienie wewnętrzne, jaja przetrzymywane są w komorach lęgowych (marsupiach) w płatach zewnętrznych skrzeli. Rozwój złożony, z larwą (glochidium) pasożytującą na nabłonku skrzeli ryb. Glochidium skójek jest płaskie, ma długość około 0,14–0,23 mm, jego nici larwalne są krótkie i grube. Po przeobrażeniu młode małże odczepiają się i opadają na dno[8].
Systematyka edytuj
Rodzaj należy do rodziny skójkowatych (Unionidae). Został utworzony przez L.M. Philipssona w XIX wieku[9].
Etymologia nazwy edytuj
Nazwa naukowa odnosi się do zdolności przedstawicieli tego rodzaju do wytwarzania pereł (łac. unio – perła[10])[11]. W języku polskim nazwą „skójka” określane są również niespokrewnione bezpośrednio z rodzajem Unio (należące do odrębnej rodziny perłoródkowatych) małże z gatunku Margaritifera margaritifera.
Gatunki edytuj
Gatunkiem typowym jest Unio pictorum (Linnaeus, 1758). Systematyka rodzaju różni się w zależności od opracowań, w skład rodzaju zaliczane są następujące gatunki:
- Unio pictorum (Linnaeus, 1758)[2][1] – skójka malarska
- Unio crassus Philipsson, 1788[2][1] – skójka gruboskorupowa
- Unio tumidus Philipsson, 1788[2][1] – skójka zaostrzona
- Unio abyssinicus Martens, 1866[1]
- Unio caffer Krauss, 1848[1]
- Unio delphinus Spengler, 1793[2][1]
- Unio durieui Deshayes, 1847[1]
- Unio elongatulus Pfeiffer, 1825[2]
- Unio gibbus Spengler, 1793[2][1]
- Unio mancus Lamarck, 1819[2][1]
- Unio ravoisieri Deshayes, 1847[2][1]
- Unio terminalis Bourguignat, 1852[1]
- Unio tigridis Bourguignat, 1852[1]
- Unio tumidiformis Da Silva e Castro, 1885[2][1]
- Unio valentinus Rossmässler, 1854[2]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Unio, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2015-08-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k F. Welter Schultes: Genus summary for Unio. AnimalBase, 15 kwietnia 2004. [dostęp 2015-08-02]. (ang.).
- ↑ Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 96–108.
- ↑ a b Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 96–97.
- ↑ Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 73–80, 96–108.
- ↑ Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 42–45.
- ↑ Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 50–54.
- ↑ Dyduch-Falniowska 1993 ↓, s. 66–69, 96.
- ↑ Retzius, A. J. 1788. Dissertatio historico-naturalis sistens nova testaceorum genera. Quam præside D. M. Andr. J. Retzio (...) ad publicum examen defert Laurentius Münter Philipsson. – pp. [1-4], 1-23. Lundæ. (Dissertatio Historico-Naturalis). s. 17; (Berling.).
- ↑ Kazimierz Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski. Warszawa: PWN, 1975, s. 546.
- ↑ Bourguignat, J. R. 1877. Descriptions de deux nouveaux genres algériens, suivies d’une classification des familles et des genres de mollusques terrestres et fluviatiles du système européen. Bulletin de la Société des Sciences Physiques et Naturelles de Toulouse 3(1): s. 96.
Bibliografia edytuj
- Andrzej Piechocki, Anna Dyduch-Falniowska: Mięczaki (Mollusca), małże (Bivalvia). T. 7a: Fauna słodkowodna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-11005-8.
Linki zewnętrzne edytuj
- Unio w bazie NCBI dostęp: 2 sierpnia 2015.
- Unio w WoRMS World Register of Marine Species, dostęp: 2 sierpnia 2015.