Wikipedia

Wanda Wermińska

polska śpiewaczka

Wanda Wermińska (ur. 18 listopada 1900 w majątku Błoszczyńce, zm. 30 sierpnia 1988) – polska śpiewaczka operowa, mezzosopran, sopran dramatyczny, primadonna przedwojennego Teatru Wielkiego w Warszawie[1].

Wanda Wermińska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1900
Błoszczyńce

Data śmierci

30 sierpnia 1988

Typ głosu

mezzosopran, sopran dramatyczny

Gatunki

opera

Zawód

śpiewaczka operowa, pedagog

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 40-lecia Polski Ludowej Kawaler Orderu Świętego Sawy (Serbia) Order Lwa Białego V Klasy (Czechy) Order Estońskiego Czerwonego Krzyża V Klasy
Grób rodzinny artystki na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys edytuj

Urodziła się w Błoszczyńcach, w ówczesnej guberni kijowskiej, (obecnie Ukraina), w rodzinie Stanisława[2] (zm. 1928) i Stanisławy (zm. 1944). Jej ciotką była Maria Gabriela Stefania Piotrowska h. Korwin, znana jako Gabriela Zapolska. Uczyła się w gimnazjum polskim w Kijowie, tam też śpiewała w szkolnym chórze i brała lekcje gry na fortepianie. Od 1915 pod pseudonimem „Baśka”, pracowała w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wyjechała z rodziną do Warszawy, gdzie uczęszczała na pensję żeńską u pani Rudzkiej i uczyła się śpiewu u Heleny Zboińskiej-Ruszkowskiej. Debiutowała 23 czerwca 1923 w mezzosopranowej partii Amneris w Aidzie Verdiego na scenie Opery Warszawskiej, w której była solistką do roku 1929[1]. W latach 1930–1932 i 1934–1939 występowała w Teatrze Wielkim w Warszawie. Od 1925 często śpiewała na scenach krajowych: Katowic, Lwowa, Poznania, Krakowa. Od 1927 wielokrotnie występowała w wielu teatrach operowych w Europie, m.in. w Wiedniu, Berlinie, Mediolanie, Rzymie, Budapeszcie, Pradze, Madrycie, Rydze, Sztokholmie i Kopenhadze[3]. W 1934 wyjechała po raz pierwszy do Brazylii, na tournée zorganizowane przez Polsko-Brazylijskie Towarzystwo „Kościuszko” z miejscowym „Cultura Artistica”. Po powrocie dawała koncerty w całej Polsce, na Kresach Wschodnich i Ziemiach Zachodnich, na Południu i Wybrzeżu. Na antenie Polskiego Radia brała udział w wykonaniach operetek i oper, a także w audycjach żołnierskich. W latach 1935–1936 nagrała piosenki i pieśni legionowe na płyty „Syreny Elektro” z towarzyszeniem Chóru Juranda oraz Chóru Orlanda i orkiestry[4].

Po wybuchu II wojny światowej przedostała się do Włoch, a stamtąd w 1940 do Ameryki Południowej, gdzie objeżdżała z włoskim zespołem Compagna Italiana teatry w Argentynie, Brazylii i Chile oraz w Meksyku.

Pod koniec 1949 powróciła do Polski. W 1950 otrzymała angaż do zespołu Opery Warszawskiej, ale ani razu nie stanęła na scenie i 31 grudnia 1951 dostała wymówienie. Aby zdobyć środki na życie, koncertowała z „Artosem” dając objazdowe recitale pieśni i arii w filharmoniach oraz w Polskim Radiu. W 1953 została przywrócona do zespołu Opery Warszawskiej[4].

Po wycofaniu się ze sceny zajmowała się pedagogiką; pracowała z czołowymi polskimi śpiewakami, m.in. z Krystyną Jamroz, Agnieszką Kossakowską, Bożeną Brun-Barańską[4]. Zajmowała się też głosami piosenkarskimi, a jej uczniami byli m.in. Irena Santor[5], Maryla Rodowicz, Ludmiła Jakubczak i Jerzy Połomski.

Napisała wspomnienia: Na obu półkulach (wyd. Czytelnik, 1978) i Harmonia, dysonanse i sława (wyd. Czytelnik, 1987).

Była żoną śpiewaka Romana Poraj-Różańskiego. Adoptowała syna Jana Justyńskiego-Wermińskiego (1944–2006)[6], który został śpiewakiem operowym (barytonem)[7].

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 186-1-1)[6][8].

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

9 lutego 1990 Poczta Polska wydała znaczek z podobizną Wandy Wermińskiej o nominale 150 złotych, w ramach serii o sławnych polskich śpiewakach (także z Krystyną Jamroz, Adą Sari i Janem Kiepurą). Autorem całości był artysta grafik Michał Piekarski[14].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Wermińska Wanda, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-09-30].
  2. ↑ a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  3. ↑ Wanda Wermińskamaestro.net [dostęp 2019-09-30]
  4. ↑ a b c Wanda Wermińska. archiwum.teatrwielki.pl. [dostęp 2019-09-27].
  5. ↑ Irena Santor. amuz.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-28)].
  6. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: ROMUALD WERMIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-06].
  7. ↑ Śpiewaczka Wanda Wermińska: jedna z najwybitniejszych artystek międzywojnia. 2016-02-16. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
  8. ↑ Wanda Wermińska. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2023-10-05].
  9. ↑ P. wojew. Belina-Prażmowski odznaczony orderem Białego Lwa. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 313 z 13 listopada 1933. 
  10. ↑ Uroczystość odznaczenia Wandy Wermińskiej jugosłowiańskim Orderem Świętego Sawy w Warszawie. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2023-09-29].
  11. ↑ Odznaczenie artystki Wandy Wermińskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 47 z 27 lutego 1936. 
  12. ↑ Uroczystość odznaczenia Wandy Wermińskiej Orderem Estońskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 2023-09-29].
  13. ↑ Uznanie dla twórców kutury [w:] „Trybuna Robotnicza”, s. 1–2, nr 170, 19 lipca 1984
  14. ↑ Sławni polscy śpiewacy. kzp.pl [dostęp 2019-10-07]

Bibliografia edytuj

  • Wanda Wermińska. Niezapomniane lata.. Wspomnienia napisane w 1972 roku dla jubileuszowej edycji, poświęconej 100. rocznicy urodzin F.I. Szalapina. Tłumaczenie z polskiego na rosyjski – M. Malkowa.
  • Słynna polska Carmen (Wanda Wermińska). W: Józef Kański: Mistrzowie sceny operowej. Wyd. 1-e. Warszawa: PWM, 1974, s. 289–292.
  • Wanda Wermińska: Harmonia, dysonanse i sława. Warszawa: Czytelnik, 1987, s. 275. ISBN 83-07-01249-X.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wanda_Wermińska&oldid=72964176”