Wikipedia

William Yarrell

William Yarrell (ur. 3 czerwca 1784 w Westminster St James, Londyn, zm. 1 września 1856 w Great Yarmouth) – brytyjski wydawca i księgarz, zoolog (ornitolog, ichtiolog), członek Linnean Society i Entomological Society, wiceprzewodniczący i honorowy sekretarz Zoological Society of London, autor m.in. The history of British fishes oraz The history of British birds.

William Yarrell
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 czerwca 1784
Westminster St James, Londyn

Data i miejsce śmierci

1 września 1856
Great Yarmouth

Zawód, zajęcie

wydawca, księgarz, zoolog

Narodowość

angielska

Multimedia w Wikimedia Commons
Biogram Williama Yarrella
w Dictionary of National Biography

Życiorys edytuj

Był dziewiątym dzieckiem Francisa Yarrella, zamieszkałego w Londynie (parafia St James Westminster), i jego żony, Sarah z d. Blane z Bayford w Hertfordshire. Urodził się 3 czerwca 1784 roku przy St James's Duke Street, gdzie ojciec i wuj prowadzili agencję wydawniczą i księgarnię[1][2].

William uczył się w szkole dr. Nicholsona w Ealing. Miał opinię ucznia spokojnego i pracowitego. Po ukończeniu szkoły pracował krótko w firmie bankowej (Herries, Farquhar, & Co.J, 17 listopada 1802 – 30 lipca 1803), gdzie zdobył doświadczenie przydatne w czasie pracy w firmie, przejętej po ojcu. Jego partnerem był Edward Jones – kuzyn i były kolega szkolny[1].

Korzystał z możliwości podróżowania po Anglii i zaangażowania w polowania i wędkarstwo. Interesując się historią naturalną stale gromadził kolekcję brytyjskich ptaków i ich jaj oraz brytyjskich ryb (była bogata już w 1825 roku). Wysłał wiele okazów ptaków do Thomasa Bewicka, który wykorzystał je przygotowując drzeworyty do swojej znanej ornitologicznej książki. Jako zoolog-hobbysta przeszedł kurs anatomii, co pozwoliło mu – mimo braku formalnego wykształcenia – przygotowywać artykuły drukowane w czasopismach towarzystw naukowych i podjąć trud przygotowania największych dzieł – książek A History of British Fishes i History of British Birds. W gronie jego korespondentów i przyjaciół znaleźli się znani przyrodnicy i wydawcy, m.in. Sir William Jardine, Prideaux John Selby, Leonard Jenyns, John Van Voorst (wydawca), Edward Turner Bennett, Thomas Bell (przewodniczący Linnean Society), John Gould (ornitolog), Nicholas Aylward Vigor (Zoological Journal)[1].

Został członkiem Royal Institution w 1817 roku, a w listopadzie 1825 roku wybrano go na członka Towarzystwa Linneuszowskiego. Od roku śmierci J.R. Forstera (1849) był skarbnikiem oraz wiceprzewodniczącym tego towarzystwa. Był też jednym z pierwszych członków założonego w 1826 roku Towarzystwa Zoologicznego, w którym działał jako przyrodnik i człowiek biznesu[1] oraz Entomological Society of London[3].

Zmarł w Great Yarmouth 1 września 1856 roku. Został pochowany na rodzinnej części cmentarza w Bayford i upamiętniony w St. James's Church Piccadilly marmurową tablicą z portretem w medalionie wspieranym przez dwa łabędzie, co przypomina jego miłość do ptaków, a szczególnie upamiętnia odkrycie nowego podgatunku łabędzi, nazwanego – na cześć Thomasa Bewicka – Cygnus columbianus bewickii (Yarrel, 1830, łabędź czarnodzioby)[1]. Zachowane są inne portrety: portret nieznanego autorstwa, będący w posiadaniu prof. Newtona (Cambridge), miniaturowa akwarela, wykonana przez panią Waterhouse Hawkins[a], litografia w „Ipswich series” (uczczenie spotkania British Association w Ipswich, 1849), grawerska kopia (zob. klisza) zdjęcia z roku 1855 (fot. Maull & Polyblank)[1].

Darwin, który otrzymał wiadomość o śmierci W. Yarrella od W.B. Tegetmeiera, wyraził w odpowiedzi ubolewanie, że odszedł „stary i doskonały przyjaciel” („our old & excellent friend”)[3].

Publikacje edytuj

Książki edytuj

A History of British Fishes

A History of British Fishes (z ok. 400 drzeworytami) opublikowano po raz pierwszy w 1836 roku (tom 1[4] i tom 2[5]). W roku 1839 ukazał się suplement do obu tomów[6], a w 1860 roku – drugi suplement do pierwszego wydania[7], będący równocześnie pierwszym suplementem do wydania drugiego, z roku 1841[8]. W 1859 roku opublikowano wydanie trzecie, którego współautorem był John Richardson (Sir, 1787–1865)[9].

History of British Birds

Książkę Williama Yarrella pt. History of British Birds przez wiele lat uznawano za standardowe źródło informacji w dziedzinie ornitologii[10][b]. Była wydawana sukcesywnie – nowe, kilkustronicowe opisy ptaków (zwykle 4–8, najczęściej sześć[16]), drukowano tak, aby było możliwe ich wstawienie we właściwe miejsca jednego z trzech tomów, wydanych w roku lipcu 1837 roku. Uzupełnienia pierwszego wydania ukazywały się w okresie do maja 1843 roku. Wraz z drugim wydaniem (1845) ukazał się suplement do wydania pierwszego. Książkę wydano po raz trzeci w roku śmierci W. Yarrella (1856). Redaktorem tego wydania był Howard Saunders, który redagował również wydanie czwarte – czterotomowe (tom I – 1871–1874, tom II – 1876–1882, tom III – 1882–1884, tom IV – 1884–1885[16][15]. Wkład wniósł również Alfred Newton. Spotyka się opinie, że ostatnia wersja jest najlepszą angielską książki nt. ornitologii, jaka kiedykolwiek została opublikowana opublikowana; jest przejrzysta i wszechstronna (zawiera np. informacje z dziedziny biogeografii oraz o anatomii, wyglądzie, diecie, zachowaniach)[16].

Ilustratorzy

Większość lub wszystkie ryciny do wcześniejszych wydań sporządzili Alexander Fussell (grafik) i John Thompson (drzeworytnik, zob. historia drzeworytnictwa w Europie i rola Thomasa Bewicka). Ryciny, zamieszczone w opisach gatunków odkrytych po śmierci Yarrella, zostały sporządzone przez grafików: Edwarda Neale, Charlesa Whympera i J.G. Keulemansa, a wyryte przez braci Dalziel i in.[16]

  •  
    Warsztat grawera
  •  
    Puchacz śnieżny; grafik: Alexander Fussell; grawer: John Thompson
  •  
    Sygnatura Alexandra Fussella
  •  
    Sygnatura Johna Thompsona

Artykuły naukowe edytuj

Artykuły naukowe publikował m.in. w Magazine of Natural History, Annals and Magazine of Natural History, Entomological Magazine, Zoologist oraz Transactions of the Linnean Society[1][17]. Wymieniane są np. tytuły[18]:

  • Observations on the Tracheae of Birds, with Descriptions and Representations of several not hitherto figured
  • Description of a species of Tringa, killed in Cambridgeshire, new to England and Europe
  • On the Organs of Voice in Birds
  • On a new species of Wild Swan, taken in England, and hitherto confounded with the Hooper
  • Description of the Organs of Voice in a new species of Wild Swan (Cygnus buccinator, Richards)[19]
  • Descriptions of Three British Species of Freshwater Fishes, belonging to the genus Leuciscus of Klein
  • On the Habits and Structure of the Great Bustard (Otis tarda of Linnaeus)
  • Notice of an Interwoven Mass of Filaments of Conferva fluviatilis of extraordinary size
  • On the Influence of the Sexual Organ in modifying External Character
  • On the Growth of the Salmon in Freshwater, with six coloured illustrations of the fish of the natural size

Uwagi edytuj

  1. ↑ Pani Waterhouse Hawkins – prawdopodobnie żona B.W. Hawkinsa (1807–1894), angielskiego artysty-rzeźbiarza, zainteresowanego historią naturalną, a głównie zoologią.
  2. ↑ W 1836 roku została wydana bogato ilustrowana książka T.C.Eytona pt. „History of the Rarer British Birds”, która również budzi duże zainteresowanie do czasów współczesnych (była wielokrotnie wznawiana)[11][12][13], a 30 lat wcześniej – znana książka Thomasa Bewicka pt. „A History of British Birds”, 1803[14]. Zbieżność tytułów jest przyczyną pomyłek[15].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g James Edmund Harting: Yarrell, William. W: Dictionary of National Biography Volume 63. (Wikisource)
  2. ↑ 1911 Encyclopædia Britannica/Yarrell, William
  3. ↑ a b William Yarrell. [w:] Darwin Correspondence Project [on-line]. University of Cambridge. [dostęp 2017-05-02].
  4. ↑ William Yarrell 1784-1856: A history of British fishes. T. 1. Londyn: John Van Voorst, 1836.
  5. ↑ William Yarrell 1784-1856: A history of British fishes. T. 2. Londyn: John Van Voorst, 1836.
  6. ↑ William Yarrell 1784-1856: Supplement to the History of British fishes. Londyn: John Van Voorst, 1839.
  7. ↑ William Yarrell 1784-1856: Second supplement to the first edition of the History of British fishes, by the late William Yarrell, being also a first supplement to the second edition. Illustrated with woodcuts. Ed. by Sir John Richardson. London: John Van Voorst, 1860.
  8. ↑ William Yarrell 1784-1856: A history of British fishes. Londyn: John Van Voorst, 1841.
  9. ↑ William Yarrell 1784–1856, John Richardson, Sir, 1787–1865: A history of British fishes. Londyn: John Van Voorst, 1859.
  10. ↑ William Yarrell: Alfred Newton Papers > William Yarrell: letters to him. [w:] Cambridge University Library: Manuscripts [on-line]. Janus (Janus provides access to more than 1800 catalogues of archives held throughout Cambridge). [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  11. ↑ Shrewsbury Web Designers: Eyton's 'History of the Rarer British Birds' 1836. [w:] DarwinCountry [on-line]. Shrewsbury Museums Service. [dostęp 2017-04-21]. (ang.).
  12. ↑ Thomas Campbell Eyton: A History of the Rarer British Birds. Longman, Rees, Orme, Brown, Green, and Longman, 1836 (w formie cyfrowej: 9 maja 2006), s. 1–101.
  13. ↑ Eyton, T.C.: A History of the Rarer British Birds by Eyton T C. [w:] Wyniki wyszukiwania w AbeBooks (22 pozycje) [on-line]. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  14. ↑ Thomas Bewick: Memorial edition of Thomas Bewick's works. [w:] v. 1. A history of British birds. Land birds.--v. 2. A history of British birds. Water birds.--v. 3. A general history of quadrupeds.--v. 4. The fables of Aesop, and others.--v. 5. Memoir of Thomas Bewick, written by himself [on-line]. London, B. Quaritch. [dostęp 2017-04-26]. (ang.).
  15. ↑ a b William Yarrell: A history of British birds. [w:] archive.org (IV wydanie, 4 tomy) [on-line]. John Van Voorst, Paternoster Row London, 1837-1843 … 1871. [dostęp 2017-04-26]. (ang.).
  16. ↑ a b c d Richard L. Soffer: Soffer Ornithology Collection Notes (alphabetical by author) ; Y. [w:] The Richard L. Soffer Ornithology Collection [on-line]. Amherst College. [dostęp 2017-05-01]. (ang.).
  17. ↑ Tom 16 w Austriackiej Bibliotece Narodowej (e-book bezpłatny). „Transactions of the Linnean Society”. 16, 1829. London, Davis 1791-. (ang.). 
  18. ↑ Author: William Yarrell. Wikiźródła. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
  19. ↑ Yarrell, William, 1784–1856. On a new species of wild swan, taken in England, and hitherto confounded with the hooper. „Transactions of the Linnean Society (w Royal College of Surgeons of England)”. 16, s. 445-454, 19 stycznia 1830. London, Davis 1791–. (ang.). 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Yarrell&oldid=71784958”