Wincenty Kot
Wincenty Kot z Dębna herbu Doliwa (ur. 1395 w Dębnie, zm. 14 sierpnia 1448 w Gnieźnie) – arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i Litwy, podkanclerzy koronny, kardynał z nadania antypapieża Feliksa V[1] w latach 1441–1447. Regent Królestwa Polskiego w latach 1444-1447[2].
| Prymas Polski i Litwy | ||
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania |
1437–1448 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
15 marca 1437 | |
| Sakra biskupia |
1 września 1437 | |
| Kreacja kardynalska |
6 kwietnia 1444 | |
| Kościół tytularny |
S. Crisogono | |
| Utrata godności kardynalskiej |
2 października 1447 | |
Życiorys edytuj
Urodził się w Dębnie nad Wartą (obecnie: gmina Nowe Miasto nad Wartą, województwo wielkopolskie). Przez pewien czas był proboszczem w Witkowie[3]. Studiował na Akademii Krakowskiej od 1413 roku, (bakalaureat w 1415 roku, magisterium w 1417 roku, wykładowca artium)[4]. W 1432 Władysław II Jagiełło wyznaczył go jako opiekuna dla swoich dzieci i z poparcia królewskiego otrzymał liczne prebendy kościelne m.in. kanonię gnieźnieńską i poznańską. W 1433 został podkanclerzym koronnym. W 1437 został arcybiskupem gnieźnieńskim. Zwalczał wpływy husytyzmu, popierając Zbigniewa Oleśnickiego, który pobił stronników husyckich w bitwie pod Grotnikami 1439. Poparł antypapieża Feliksa V i podczas konsystorza 11 marca 1441 z jego rąk otrzymał kapelusz kardynalski z tytułem kardynała prezbitera San Crisogono.
W czasie bezkrólewia po śmierci Władysława Warneńczyka wysunął za poparciem Oleśnickiego kandydaturę do tronu margrabiego brandenburskiego Fryderyka II. 3 marca 1446 na zjeździe w Piotrkowie ogłosił jednak wybór księcia mazowieckiego Bolesława IV na króla Polski. Aktywnie uczestnicząc w życiu politycznym Królestwa Polskiego, nie zaniedbywał działalności duszpasterskiej i przeprowadzał liczne wizytacje kanoniczne w archidiecezji oraz dążył do pomnażania majątku kościelnego.
25 czerwca 1447 koronował ostatecznie w katedrze na Wawelu Kazimierza Jagiellończyka. Uznając prawowitego papieża Mikołaja V, 2 października 1447 zwrócił mu nieprawnie nabyty kapelusz kardynalski.
Zmarł 14 sierpnia 1448 roku, nie odzyskawszy ponownej, prawomocnej godności kardynalskiej.
Przypisy edytuj
- ↑ Jan Wierusz-Kowalski, Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 128, ISBN 83-03-01013-1.
- ↑ interreksi - POCZET.COM [online], www.poczet.com [dostęp 2022-08-11].
- ↑ Przemysław Hauser (red.), Dzieje Witkowa, wydawnictwo, Poznań: WBPiCAK, 2010.
- ↑ Jacek Wiesiołowski, Episkopat polski w XV w. jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, Warszawa 1990, s. 267.
Bibliografia edytuj
- Wincenty Kot [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-07-29] (ang.).
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 364. ISBN 83-01-02722-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wincenty Kot – dokumenty w bibliotece Polona
- Wincenty Kot h. Doliwa, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-07].