Wkrętak (śrubokręt) – jedno z podstawowych narzędzi ręcznych. Wkrętak składa się z rękojeści i grotu. W najprostszym wykonaniu jest to pręt (najczęściej stalowy, ale bywają wkrętaki z innych metali, np. z mosiądzu oraz z tworzyw sztucznych), na jednym końcu ścięty lub spłaszczony tak, że powstała w ten sposób wąska krawędź umożliwia wsunięcie jej w wycięcie w łbie wkręta, co następnie, poprzez obrót wkrętaka wokół osi, umożliwia obrócenie wraz z nim samego wkrętu. Przeciwległy koniec pręta (grotu) zazwyczaj umocowany jest w uchwycie (rękojeści), zazwyczaj z tworzywa sztucznego, ułatwiającym obracanie wkrętaka, choć czasem stosuje się rozwiązanie polegające na wygięciu przeciwległego końca w sposób umożliwiający obrót narzędziem.

Wkrętak ręczny
Wkrętak elektryczny Xiaomi
Różne wkrętaki – w zestawie narzędzi i pojedyncze

Do prac precyzyjnych z małymi mechanizmami służy wkrętak zegarmistrzowski. Jest to drobno karbowany, wąski walec zakończony różnymi końcówkami, od górnej strony posiadający obrotowy pierścień. Trzyma się go w inny sposób: obrotowy pierścień opiera się o wnętrze dłoni, a korpus obraca palcami.

Wkrętaki (a zatem i wkręty) zakończone są różnymi końcówkami. Jest wiele powodów stosowania różnych końcówek, niektórymi można przenieść większy moment obrotowy, inne są samocentrujące, jeszcze inne trudniejsze do uszkodzenia. Jednym z powodów opracowywania wciąż nowych wzorów końcówek jest też uniemożliwienie osobom nieupoważnionym wykręcania niektórych wkrętów (np. użytkownikom rozkręcania urządzeń gospodarstwa domowego).

Typy zakończeń wkrętaków pasujące do nacięć Schematyczne przedstawienie
nacięć łba wkrętu
1 Płaski
2 Płaski chroniony
3 Pozidriv
4 Phillips (krzyżak)
5 Torx
6 Torx TR
7 Torx Plus
8 XZN
9 Sześciokątny zewnętrzny
10 Sześciokątny wewnętrzny (Imbus)
11 Kwadratowy (Robertson)
12 Torq-Set
13 Tri-Wing
14 Spanner

W celu przyspieszenia prac instalacyjnych prowadzonych na większą skalę, stosuje się obecnie wkrętaki z napędem elektrycznym lub pneumatycznym, w których obracanie osi wkrętaka dokonywane jest przez silnik z przekładnią, regulacją kierunku, prędkości obrotowej i momentu siły.

Zobacz też edytuj