Wodowicze
Wodowicze (błr. Вадовічы; ros. Водовичи) – wieś na Białorusi, w rejonie kalinkowickim obwodu homelskiego, nad rzeczką Turją, około 29 km na południowy wschód od Kalinkowicz[a][2].
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet |
Bierozowka |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 2345 |
Położenie na mapie obwodu homelskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 51°56′50″N 29°36′39″E/51,947222 29,610833
| |
Historia edytuj
Dobra te należały do powiatu rzeczyckiego Rzeczypospolitej. Stanowiły własność Wawrzeckich, w XVII wieku należały do Augustyna Wawrzeckiego, podczaszego mińskiego, były centrum rozległego klucza wodowickiego[3]. Prawdopodobnie już pod kniec XVII wieku Wodowicze zostały z niego wydzielone i przeszły na własność rodziny Oskierków i pozostały w ich rękach do traktatu ryskiego, będąc jedną z głównych siedzib tej rodziny.
Prawdopodobnie pierwszym (z Oskierków) dziedzicem tych dóbr był Antoni (zm. w 1735 roku), kasztelan nowogrodzki. Kolejnym właścicielem był Gerwazy Ludwik (zm. w 1771 roku), referendarz litewski i działacz sejmikowy, a po nim – jego syn Bogusław Leopold, chorąży mozyrski, po nim – jego syn Leopold, sędzia ziemski, po nim – jego syn Paweł, marszałek szlachty powiatu rzeczyckiego, po nim – jego syn Emilian, wreszcie ostatnim właścicielem Wodowicz był jego syn, Witold Oskierko.
Wieś lenna położona była w końcu XVIII wieku w powiecie mozyrskim województwa mińskiego[4].
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku znalazły się na terenie Imperium Rosyjskiego.
W 1848 roku pracowała tu gorzelnia, w 1876 roku – młyn wiatrakowy, tartak i wytwórnia smoły. W 1908 roku na mapach pojawiły się Wodowicze Wielkie i Wodowicze Małe. Później Wielkie Wodowicze zostały przyłączone do sąsiedniej wsi (Lenino), a Małe Wodowicze przyjęły nazwę Wodowicze.
Od 1917 roku Wodowicze znalazły się w ZSRR, w 1927 roku uruchomiono we wsi młyn parowy, kuźnię i szkołę podstawową (w 1935 roku uczyło się w niej 19 uczniów), w 1929 roku utworzono tu kołchoz. Od 1959 roku grunty Wodowicz należały do kołchozu im. Wasilija Czapajewa.
Od 1991 roku – na Białorusi.
Dawna siedziba Oskierków edytuj
Do 1917 roku w Wodowiczach istniał dwór lub pałac, w którym było bogate archiwum, zbiór pamiątek i biblioteka. Dyplomata i pamiętnikarz Mieczysław Jałowiecki, który odwiedzał Wodowicze, pisał o „pięknej rezydencji”. W Wodowiczach (przez pewien czas Małych) istnieją jedynie pozostałości resztek parku dworskiego[2]. Prawdopodobnie nie zachowała się żadna dokumentacja ikonograficzna dworu/pałacu, chociaż – jak pisze Roman Aftanazy – widok dworu czy pałacu wodowickiego może znajdować się wśród rysunków z kolekcji Mieczysława Jałowieckiego. Kolekcja ta jest w posiadaniu jego córki we Francji. Trzymana pod jej łóżkiem, jest absolutnie niedostępna[5].
Majątek w Wodowiczach jest opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[5].
Uwagi edytuj
- ↑ Położenie geograficzne odpowiada współrzędnym wsi Wodowicze Wielkie na mapie „69_OWRUCZ” wydanej przez Wojskowy Instytut Geograficzny w 1931 roku. Współrzędne Wodowicz Małych (według portalu Radzima.org) to: 51°56'37.5"N 29°36'41.4"E (półtora kilometra na północ od Wodowicz Wielkich).
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu homelskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ a b Strona o Wodowiczach w serwisie Radzima.org. [dostęp 2015-04-12].
- ↑ Wodowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 729.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 121.
- ↑ a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 172, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).