Województwo lubelskie (I Rzeczpospolita)
Województwo lubelskie – jednostka terytorialna Korony Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów istniejąca w latach 1474–1795, część prowincji małopolskiej. Obejmowała powierzchnię 10 230 km²[potrzebny przypis] posiadając 3 powiaty. Siedzibą wojewody oraz miejscem odbywania sejmików ziemskich był Lublin.
| ||||
| 1474–1795 | ||||
| ||||
| Sentencja: Parata semper cornua[1] "Rogata zawsze gotowa"[2] | ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Prowincja | ||||
| Data powstania |
1474 | |||
| Siedziba wojewody i sejmiku | ||||
| Wojewoda |
zobacz: wojewodowie lubelscy | |||
| Popis |
pod Lublinem[3] | |||
| Powierzchnia |
10 230 km² | |||
| Populacja (1578[4]) • liczba ludności |
| |||
| Podział administracyjny | ||||
| ||||
| Liczba reprezentantów | ||||
| ||||
Położenie na mapie Rzeczypospolitej
| ||||
Województwo utworzył król Kazimierz IV Jagiellończyk w 1474 r. poprzez wyłączenie z województwa sandomierskiego.
Herb województwa przedstawiał białego jelenia na czerwonym tle.
Dewizą województwa jest łacińska sentencja: „Parata semper cornua”, która oznacza „Rogata zawsze gotowa”. Słowa te należałoby rozumieć jako: rycerska chorągiew Ziemi Lubelskiej, mająca w swoim znaku rogatego skaczącego jelenia, jest zawsze gotowa i skora do walki[5].
Główne miasta: Lublin, Urzędów, Kurów, Kazimierz Dolny, Łuków, Parczew.
Podział administracyjny edytuj
| Powiat | Powierzchnia w mil² | Powierzchnia w km² |
|---|---|---|
| powiat lubelski | 105,55 | 5812,01 |
| powiat łukowski (ziemia łukowska) | 35,01 | 1928,28 |
| powiat urzędowski | 59,81 | 3293,37 |
| Razem (województwo) Σ | 200,37 | 11033,66 |
Urzędy edytuj
Pierwszym wojewodą został Dobiesław Kmita. Województwo lubelskie posiadało dwóch senatorów: wojewodę i kasztelana lubelskiego. Sejmiki odbywały się w Lublinie.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
- ↑ Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-04-13] (pol.).
- ↑ Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 5.
- ↑ http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf
- ↑ Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-03-23].
- ↑ Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 3: Małopolska. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1886, s. 8.
Bibliografia edytuj
- Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903; rozdział: Województwo Lubelskie z ziemią Łukowską
Linki zewnętrzne edytuj
- Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000 (mapa kartograficzna I Rzeczypospolitej z II połowy XVI wieku), autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium: (1) http://atlasfontium.pl/index.php?article=corona (mapa i indeks do pobrania); (2) http://hgisb.kul.lublin.pl/azm/pmapper-4.2.0/map_default.phtml?config=korona&language=pl&resetsession=ALL