Wola Batorska
Wola Batorska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Niepołomice. Znajduje się przy Wiśle i oddalona jest około 30 km od Krakowa. Liczba mieszkańców wynosi około 3000, co czyni ją jedną z największych wsi w województwie[potrzebny przypis].
| wieś | |
 Kościół w Woli Batorskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019-12-31) |
3036[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-007[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KWI |
| SIMC |
0329020 |
Położenie na mapie gminy Niepołomice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
 50°03′10″N 20°15′58″E/50,052778 20,266111[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Integralne części wsi edytuj
| części wsi | Borek, Chysne, Dąbrowa, Dąbrówka, Kępa, Kolanów, Koźlica, Mikoniowiec, Pagórki, Podwale, Przyborowie, Ruskie, Sitowiec, Świdowa, Tarnówka, Więcierzów, Zamogilice |
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka o Woli Batorskiej pojawiła się w archiwach królewskich z roku 1273, wieś ta nazywała się wtedy Czystebrzegi[potrzebny przypis]. Nie jest znane pochodzenie dzisiejszej nazwy, niektórzy dementują hipotezy o nazwie wsi pochodzącej od Króla Stefana Batorego, wiadomo też, że Wola Batorska nazywała się kiedyś Batużyńską Wolą od nazwy niejakiego Batużyńskiego, przypuszcza się też, że nazwa uległa przekształceniu i dlatego występuje teraz w takiej formie[potrzebny przypis]. Do pierwszego rozbioru w 1772 r. wieś wchodziła w skład królewszczyzn[potrzebny przypis]. W okresie zaborów znalazła się w granicach monarchii Habsburgów, ale już po 1815 r. granica z zaborem rosyjskim biegła wzdłuż Wisły, nad którą położona jest Wola Batorska[potrzebny przypis]. Po upadku powstania listopadowego w 1831 r. w Woli Batorskiej szukali schronienia uciekinierzy zza drugiej strony Wisły[potrzebny przypis]. W czasie drugiej wojny światowej działały na terenie wsi organizacje partyzanckie – oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich[potrzebny przypis]. Ich członkowie brali m.in. udział w próbie zamachu na pociąg wiozący niemieckiego Generalnego Gubernatora Hansa Franka, który próbowano wysadzić w Staniątkach pod Niepołomicami[potrzebny przypis].
Na początku lat 30. XX wieku w Woli Batorskiej istniał zbór Świadków Jehowy, któremu przewodniczył Franciszek Puchała[potrzebny przypis].
Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy edytuj
W początkowym okresie istnienia Wola Batorska należała do parafii w Igołomi, położonej po przeciwnej stronie Wisły[potrzebny przypis]. W 1350 r. na życzenie króla Kazimierza Wielkiego biskup krakowski Jan Bodzanta utworzył nową parafię w Niepołomicach, do której włączył również Wolę Batorską (wówczas Czystebrzegi) oraz sąsiednią wieś Mszczęcin[potrzebny przypis]. Dopiero w 1925 r. poczęto czynić starania o utworzenie w Woli Batorskiej odrębnej parafii[potrzebny przypis]. Powstał Komitet Budowy Kościoła, ale wobec braku jednomyślności wśród mieszkańców wsi, sprawa ta odwlokła się aż do 1935 r. Wówczas dopiero w budynku gminy urządzono tymczasową kaplicę[potrzebny przypis].
W maju 1936 r. rozpoczęto budowę kościoła, według projektu Jana Franciszka Stobieckiego z Krakowa i Tadeusza Wilkosza (witraże w oknach), a już w czerwcu następnego roku odbyło się jego poświęcenie[potrzebny przypis]. Erekcji nowej parafii dokonał w dniu 1 grudnia 1938 r. arcybiskup Adam Stefan Sapieha[potrzebny przypis]. Pierwszym proboszczem został ksiądz Andrzej Kiełboń. Jednak wobec sprzeciwów części mieszkańców wsi, przysiółki Kępa i Koźlica nadal należały do parafii w Niepołomicach[potrzebny przypis]. Wybuch II wojny światowej w 1939 r. uniemożliwił zakończenie budowy kościoła. Nastąpiło to dopiero w okresie powojennym[potrzebny przypis]. Wykonano wówczas tynki, posadzki i instalacje, wyposażono wnętrze, w 1948 r. ustawiono główny ołtarz, wykonany według projektu Wojciecha Maciejowskiego, a w 1950 r. wstawiono do niego obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, malowany na desce mahoniowej[potrzebny przypis]. W 1984 r. na miejscu starej, tymczasowej dzwonnicy, postawiono nową, według projektu Andrzeja Pabiana, o nowoczesnej konstrukcji w kształcie trzech wysokich na 10 m żelbetonowych słupów. W 1985 r. Bolesław Oleszko z Krakowa wykonał polichromię[potrzebny przypis].
Zabytki edytuj
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[6].
- Dwór – leśniczówka Hysne;
- cmentarz z I wojny światowej nr 324;
- cmentarz z I wojny światowej nr 325, ogrodzenie, grupa dębów.
Kultura edytuj
We wsi działa ludowy zespół pieśni i tańca „Nasza Wola”[potrzebny przypis].
Funkcjonuje również ochotnicza straż pożarna, która została założona w 1898[potrzebny przypis].
Sport edytuj
We wsi działa również Klub Sportowy Batory, założony w 1949[potrzebny przypis].
Osoby związane z miejscowością edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149910
- ↑ Wieś Wola Batorska - podstawowe informacje [online], www.niepolomice.eu [dostęp 2020-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1475 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
Bibliografia edytuj
- Julian Znikow: Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej. Niepołomice: 1997. ISBN 83-908303-0-2.
- Oficjalna strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Woli Batorskiej
- Oficjalna strona Klubu Sportowego BATORY w Woli Batorskiej