Wolfgang Bauer

Wolfgang Bauer
Data i miejsce urodzenia	18 marca 1941 ; Graz
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 2005 ; Graz
Narodowość	austriacka
Dziedzina sztuki	proza; poezja
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wolfgang Bauer (ur. 18 marca 1941 w Grazu (Austria), zm. 26 sierpnia 2005 w Grazu) – austriacki pisarz (przede wszystkim dramat, zajmował się także prozą i poezją), uchodził w latach 70. obok Thomasa Bernharda i Petera Handkego za jednego z najważniejszych austriackich dramaturgów. Członek Stowarzyszenia Autorów w Grazu, Forum Stadtpark i członek założyciel Loży Lorda Jima (wraz z Martinem Kippenbergerem i Albertem Oehlenem). Międzynarodowe uznanie zyskał w 1968 roku swoim prowokacyjnym dziełem Magic Afternoon.

Życiorys edytuj

Wolfgang Bauer studiował teatrologię i romanistykę na uniwersytecie w Grazu i Wiedniu. Studiów nie ukończył. Dzięki wystawieniu swych dwóch pierwszych jednoaktówek Der Schweinetransport i Maler und Farbe we właśnie otwartym w 1962 Forum Stadtpark w Grazu stał się przedstawicielem pisarskiej awangardy. Jego wczesne utwory wykazywały silny wpływ teatru absurdu Eugène Ionesco i egzystencjalistycznych dramatów Jean-Paul Sartre’a i Alberta Camusa.

W wieku 27 lat osiągnął Bauer sztuką Magic Afternoon międzynarodowy rozgłos. Utwór został odrzucony przez czterdzieści scen i wydawnictw w całym niemieckim obszarze językowym. Prapremiera odbyła się 12 września 1968 roku w reżyserii Horsta Zankla w Teatrze Krajowym (Landestheater) w Hannoverze, po niej sztuki Bauera zaczęły być tłumaczone na obce języki i wystawiane na całym świecie.

Mimo iż Bauer po swoich kolejnych międzynarodowych sukcesach (Change 1969, Silvester oder Das Massaker im Hotel Sacher 1971, Gespenster 1973) nie spoczął na laurach i tworzył dalej, nie chciał się dać zniewolić oczekiwaniom teatrów i publiczności. Następne teksty Bauera są bezkompromisowymi dziełami teatru absurdu i z racji gatunku ich odbiór jest utrudniony. Życie prywatne pisarza, które nieustannie rozumiał jako pełne akcji opus vitae trafiało na łamy gazet częściej, niż utwory sceniczne. Bauer podejmował z powodów finansowych rozmaite zlecenia i pisał teksty również dla niskich lotów magazynów, a nawet zaprojektował katalog styryjskiej wystawy krajowej Sport – Sinn und Wahn.

Twórca zmarł 26 sierpnia 2005 roku w Grazu z powodu choroby serca.

Głosy o autorze edytuj

Wolfgang Bauer od wielu lat skutecznie unika wszystkim próbom zaszufladkowania i sklasyfikowania go przez badaczy literatury i germanistów po prostu jako „pisarza” – na swoją niekorzyść. Jako dramaturg był przeważnie irytujący, za to jego wcielenia się w role poety, powieściopisarza i felietonisty były tak bardzo udane i popularne, jak bardzo te wcielenia nie pasowały do ram gatunków. (Cytat za Wydawnictwem Literackim Droschl)

Krytycy o Wolfgangu Bauerze:
najśmieszniejszy austriacki autor trywialny (Trivialautor), autor dokumentów epoki, poeta, naturalista, społecznie krytyczny neorealista, autor absurdalnych dramatów, ordynarny, pornograficzny – właśnie Magic Wolfi albo „postrach mieszczan” (Der Bürgerschreck)

Wyróżnienia i nagrody edytuj

1970 i 2004 Nagroda im. Petera Roseggera
1970 Nagroda im. Franza Theodora Csokora
1979 Österreichischer Würdigungspreis für Literatur
1987 nagroda czasopisma manuskripte
1991 Złota Odznaka Honorowa miasta Graz
1991 Złoty Medal Honorowy Wiednia
1994 Nagroda Dramatyczna Instytutu Goethego
1994 Wielka Austriacka Nagroda Państwowa (najwyższe wyróżnienie artystyczne przyznawane w Austrii)
2000 Austriacki Krzyż Zasługi Nauki i Sztuki I Klasy
2004 Styryjska Nagroda Kulturalna

Publikacje edytuj

(tytuły oryginalne, lata premier podano, jeśli znacząco odbiegały od roku powstania)

Sztuki teatralne edytuj

Der Schweinetransport (1961)
Maler und Farbe (1961)
Batyscaphe 17-26 oder Die Hölle ist oben (1961, praprem. 1982)
Totu-wa-botu (1961, praprem. 1992)
Zwei Fliegen auf einem Gleis (1962)
Katharina Doppelkopf (1962)
Der Rüssel (1962)
Mikrodramen (1962-63, łącznie 21 krótkich dramatów, niemożliwych do scenicznej prezentacji)
Pfnacht (1963, praprem. 1985)
Die Menschenfresser (1963, praprem. 1967)
Party for Six (1964, praprem. 1967)
Ende sogar noch besser als alles gut! (1965)
Der Tod des Ingenieurs Leo Habernik aus Linz (1965, praprem. 1984)
Magic Afternoon (1967)
Change (1968-69)
Film und Frau (1971, inny tytuł: „Shakespeare the Sadist”)
Silvester oder Das Massaker im Hotel Sacher (1971)
Gespenster (1973)
Magnetküsse (1975)
Memory Hotel (1979-80)
Woher kommen wir? Was sind wir? Wohin gehen wir? (1981)
Das kurze Leben der Schneewolken (1982)
Ein fröhlicher Morgen beim Friseur (1982)
Ein schrecklicher Traum (1986)
Herr Faust spielt Roulette (1986)
Das Lächeln des Brian dePalma (1988, praprem. 1991),
Ach, armer Orpheus! (1989)
Insalata mista (1992, inny tytuł: „Tadpoltigermosquitos at Mulligan’s”)
Die Kantine. Cappricio à la Habsburg. (1993)
Die Menschenfabrik (1996)
Skizzenbuch (1996)
Café Tamagotchi (1998, praprem. 2001)
Foyer (2004)

Libretta edytuj

Magnet (1978, baletowe opracowanie „Magnetküsse”)
Café Museum – Die Erleuchtung (1993, libretto operowe)
Das gestohlene Herz (opera w jednym akcie, praprem. 2004)

Powieść edytuj

Der Fieberkopf (1964-1967)

Tomiki wierszy edytuj

Das stille Schilf. Ein schlechtes Meisterwerk: schlechte Texte mit schlechten Zeichnungen und einer schlechten Schallplatte (1969)
Das Herz (1981)

Słuchowiska edytuj

Zisterne (1961, niepublikowane)
Die Entfernung (1972, najpierw pod tytułem „1431”)
Dream Jockey (1998)

Scenariusze edytuj

Die Edeggerfamilie (1970)
Häuptling der Alpen (1974, wydany tylko drukiem 1978)
Es war nicht die Nachtigall (zrealizowany w 1974 w reż. Sigi Rothemund, znany także jako „Der Liebesschüler und Die Nichte der O.” pod tytułem, scenariusz niepublikowany, zaginął)
Reise zum Gehirn (1975, na podstawie powieści „Der Fieberkopf” w reż. Clausa Homschaka)
In Zeiten wie diesen (1983, pilot serialu i 7 odcinków serialu, realizowany stopniowo 1984-1990 w reż. Reinharda Schwabenitzkiego, scenariusz niepublikowany)
22, schwarz... (1987, wydany tylko drukiem 1987)
Der Weihnachtstraum (1994, wydany tylko drukiem 1994)

Wydawnictwa dźwiękowe edytuj

Das stille Schilf (płyta z wierszami z tomiku o tym samym tytule, 1969)
„Wolfgang Bauer czyta mini-dramaty Wolfganga Bauera” (Wolfgang Bauer liest Mikrodramen von Wolfgang Bauer – 1975)
Hirn mit Ei. Jazz + Lyrik (płyta nagrana wraz z Hans Carl Artmannem, Fritzem Pauerem i Hansem Kollerem, 1981)
„Magic Bauer. Wybór dzieł” (Magic Bauer. Eine Werkauswahl – podwójna płyta kompaktowa, 2001, nagrania z lat 1969–1999, wywiady, interpretacje, słuchowiska)

Bibliografia edytuj

Wolfgang Bauer: Antologia współczesnych sztuk austriackich, tom IV, SZTUKA TEATRU. Warszawa: ADiT 2005.
Walter Grond, Gerhard Melzer (Hrsg.): Wolfgang Bauer. Graz: Droschl 1994. (= Dossier. 7.) ISBN 3-85420-377-2.
Jutta Landa: Bürgerliches Schocktheater. Entwicklungen im österreichischen Drama der sechziger und siebziger Jahre. Frankfurt am Main: Athenäum 1988. (= Literatur in der Geschichte, Geschichte in der Literatur. 15.) ISBN 3-610-08922-9.
Gerhard Melzer (Hrsg.): Bauerplay. Ein Buch für Wolfgang Bauer. Graz u.a.: Droschl 2001. ISBN 3-85420-584-8.
Gerhard Melzer: Wolfgang Bauer. Eine Einführung in das Gesamtwerk. Königstein/Taunus: Athenäum 1981. ISBN 3-7610-8027-1.
Eleonora Pascu: Österreichisches Gegenwartstheater zwischen Tradition und Innovation. Timisoara: Ed. Excelsior 2000. ISBN 973-592-007-7.
Dieter Wenk: Postmodernes Konversationstheater, Wolfgang Bauer. Frankfurt am Main u.a.: Lang 1995. (= Münchener Studien zur literarischen Kultur in Deutschland. 25.) ISBN 3-631-48721-5.