Wikipedia

Wróblin (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim

Wróblin (dodatkowa nazwa w j. niem. Fröbel, od 1938 Frauendorf[4], cz. Vrablín[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Doliny Górnej Straduni, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Stradunia.

Wróblin
wieś
Ilustracja
Kościół św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

388[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493971

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Ziemia50°18′49″N 17°55′58″E/50,313611 17,932778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 388 osób[2].

Częścią wsi jest Wyszków.

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w Dolinie Górnej Straduni, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem kędzierzyńsko-kozielskim (gmina Pawłowiczki). Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[8]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Stradunia.

Środowisko naturalne edytuj

We Wróblinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wróblina wynoszą 632 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Wróblin[6][10]
SIMC Nazwa Rodzaj
0493994 Młodziejowice osada
0493988 Wyszków część wsi

Nazwa edytuj

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy ptaka „wróbel”. Znaczenie nazwy wsi prezentuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notujący wieś pod niemiecką nazwą Fröbel i wywodząc ją z języka polskiego we fragmencie: „polnisch Wroblina, Sperlingsdorf”, czyli w tłumaczeniu na język polski „po polsku Wroblina, wieś wróbli”[11].

Miejscowość została wymieniona w łacińskim dokumencie z 1223 r. jako Wroblino[12]. Wzmiankowana także w łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego, gdzie wymieniona jest w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico[13] w zlatynizowanej, staropolskiej formie Wroblino[12]. Później notowana także w 1234 r. – Vroblino, w 1283 r. Wroblino.

W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Wroblin[14]. Po raz pierwszy niemiecka nazwa została zapisana w 1419 r. jako Frobelin.

W 1896 r. polską nazwę Wróblin oraz niemiecką Fröbel wymienia śląski pisarz Konstanty Damrot[15]. Damrot wymienia również starsze nazwy z łacińskich dokumentów z 1345 roku: Wroblin i Wroblino. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1906 wymienia miejscowość pod polską nazwą Wróblin oraz niemiecką Froebel[16]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Wróblin[17].

Historia edytuj

 
Pieczęć Wróblina (1722)

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie z 1175 pod nazwą Villa Martini. Pierwsza wzmianka o kościele św. Michała Archanioła pochodzi z 1664. Obecny kościół został wybudowany w 1855[18]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[19]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[20].

 
Pieczęć Wróblina (1911)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu trzy lemiesze w skos obok siebie, za nimi rosnące zboże, a w otoku napis: Gemeinde-Vorstand zu Fröbel / Kreis Neustadt O.-S. (pol. Gmina Wróblin / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[21]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 566 mieszkańców Wróblina 11 posługiwało się językiem niemieckim, 552 językiem polskim, a 3 było dwujęzycznych[22]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wróblin znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[23]. We Wróblinie znajdował się niemiecki skład broni palnej, granatów i amunicji, wykryty przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową[24]. W styczniu 1921 w zorganizowanym we Wróblinie proniemieckim zgromadzeniu wzięło udział 167 osób, natomiast w polskim – 270[25]. Do głosowania uprawnionych było we Wróblinie 470 osób, z czego 404, ok. 85,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 400, ok. 85,1% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 460 głosów (ok. 97,8% uprawnionych), w tym 460 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 354 osoby (ok. 76,9%), a za Polską 106 osób (ok. 23,1%)[26].

 
Wróblin na mapie z 1913

W latach 1945–1950 Wróblin należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Biedrzychowice[27], a w latach 1954–1972 do gromady Biedrzychowice. Podlegała urzędowi pocztowemu w Głogówku[28].

Na początku lat 70. XX wieku proboszcz parafii Naczęsławice ks. Jerzy Kowalik założył we Wróblinie jedyną w Polsce wiejską orkiestrę symfoniczna „Symphonia Rusticana”[18]. W 1998 Wróblin przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[29].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

 
Bar, nr 76

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków we Wróblinie chronione są[34]:

  • kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła
  • kapliczka św. Jana Nepomucena przy domu nr 72
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 29
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 31
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 33
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 34
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 35A
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 63
  • gospoda, ob. bar, nr 76
  • zespół budowlany nr 3–5–7–9–11–13–15–17

Pomniki i obiekty upamiętniające edytuj

  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej we Wróblinie powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany[35].
  • Tablica upamiętniająca Jana Cybisa – tablica pamiątkowa na ścianie budynku nr 56 we Wróblinie, w którym urodził się artysta malarz Jan Cybis. Wmurowana w 1973. Na tablicy inskrypcja: „W tym domu urodził się 16 lutego 1897 roku Jan Cybis wybitny polski malarz. Tablicę wmurowano w pierwszą rocznicę jego śmierci w grudniu 1973 roku Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe”[36].

Transport edytuj

Wróblin posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Kędzierzynem-Koźlem. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Wróblin”, „Wyszków”[37].

Kultura edytuj

We Wróblinie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[38].

Religia edytuj

We Wróblinie znajduje się katolicki kościół św. Michała Archanioła, który należy do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Naczęsławicach (dekanat Gościęcin)[39].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym we Wróblinie[40].

Bezpieczeństwo edytuj

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń we Wróblinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[41].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 11 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[42].

Ludzie związani z Wróblinem edytuj

  • Jan Cybis (1897–1972) – malarz, pedagog, krytyk sztuki, urodzony we Wróblinie

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 151735
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1555 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2021-04-30] (cz.).
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-06-09].
  8. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  9. ↑ Klimat: Wróblin: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-06-09].
  10. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  11. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1075.
  12. ↑ a b Grünhagen 1866 ↓, s. 145.
  13. ↑ Grünhagen 1857 ↓, s. 4.
  14. ↑ Registrum Wyasdense. W: H. Markgraf, J.W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae. T. XIV: Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: 1889. [dostęp 2012-10-17]. (łac.).
  15. ↑ Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung. Mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896.
  16. ↑ Bronisław Chlebowski, Józef Krzywicki: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. XIV. Warszawa: z zasiłku Kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia D-ra Mianowskiego, 1895, s. 20. [dostęp 2012-10-17]. (pol.).
  17. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  18. ↑ a b Sołectwa Gminy Głogówek [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-06-09].
  19. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  20. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  21. ↑ 888 Fröbel (Wróblin) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  22. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 52.
  23. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  24. ↑ Wszechniemieckie składy broni, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 1, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 1921, s. 2.
  25. ↑ Wiadomości potoczne, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 21, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 27 stycznia 1921, s. 3.
  26. ↑ Odpis urzędowego dziennika Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku w Opolu „Journal Officiel de Haute-Silesie” Nr 21 z dnia 7-go maja 1921 r., zawierającego wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku, Biuro Sejmu Śląskiego, 1932 [dostęp 2020-06-08].
  27. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  28. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  29. ↑ Wróblin, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  30. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-06-08].
  31. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-06-08].
  32. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 212.
  33. ↑ a b c d Wieś Wróblin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-06-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  34. ↑ Studium 2016 ↓, s. 58.
  35. ↑ Pomnik we Wróblinie upamiętniający mieszkańców – ofiary I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  36. ↑ Tablica we Wróblinie upamiętniająca artystę malarza – Jana Cybisa [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  37. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Wróblin, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  38. ↑ DFK Wróblin / Fröbel
  39. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  40. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  41. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  42. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wróblin_(województwo_opolskie)&oldid=73368494”