Wikipedia

Współczynnik encefalizacji

Współczynnik encefalizacji (EQ – ang. encephalization quotient), współczynnik umózgowienia – termin, który wprowadził Harry J. Jerison[11] w celu oszacowania potencjalnych możliwości intelektualnych mózgu danego organizmu. Wskazuje ile razy większy lub mniejszy jest przeciętny mózg osobnika danego gatunku od mózgu, jakiego należy się spodziewać u zwierzęcia o rozmiarach typowych dla tego gatunku. Współczynnik encefalizacji obliczany jest różnymi metodami porównania masy mózgu do masy ciała, np. według swojej pierwotnej koncepcji Jerison zaproponował wzór:

Porównanie ilorazu encefalizacji. Od góry: słoń, marmozeta, rezus, goryl, szympans i człowiek.
Gatunek Współczynnik encefalizacji (EQ)[1]
Człowiek 7.4–7.8
Sotalia amazońska 4.56[2]
Butlonos 4.14[3]
Orka 2.57–3.3[3][4]
Szympans 2.2–2.5[5]
Kruk 2.49[6]
Makak królewski 2.1
Lis rudy 1.92[7]
Słoń afrykański 1.75[8]–2.36[9]
Goryl 1.39[8]
Uszanka kalifornijska 1.39[8]
Szynszyla 1.34[10]
Pies 1.2
Wiewiórka 1.1
Kot 1.00
Hiena 0.92[8]
Koń 0.92[8]
Ryjkonos 0.82[8]
Niedźwiedź brunatny 0.82[8]
Owca 0.8
Mysz 0.5
Szczur 0.4
Królik 0.4
Hipopotam 0.37[8]

W 2001 Jerison zmienił w swoim wzorze wartość stałej 0,67 na 0,75.

Za standardową wartość odniesienia dla ssaków przyjmuje się EQ=1 dla kota. Najwyższą wartość osiąga EQ człowieka. W zależności od przyjętej metody i masy ciała uznanej za średnią dla gatunku – wynosi od 5 do 8 (7,4–7,8[1]). Oznacza to, że ludzki mózg jest 5–8 razy większy niż należałoby oczekiwać u zwierzęcia tych rozmiarów. Zbliżone do ludzkiego EQ mają niektóre walenie (delfiny osiągają wartość EQ=5,3)[1].

Przyjmuje się, że współczynnik EQ po uwzględnieniu allometrii jest dość dobrym wskaźnikiem możliwości intelektualnych ssaków o średniej wielkości. Dyskusyjne są wyniki uzyskiwane dla ssaków małych i bardzo dużych. W ich przypadku EQ nie jest uznawane za dobry wskaźnik inteligencji[1].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Gerhard Roth, Ursula Dicke. Evolution of the brain and intelligence. „Trends in Cognitive Sciences”. 9 (5), 2005. (ang.). 
  2. ↑ William F. Perrin, Bernd Würsig, J.G.M. Thewissen, Encyclopedia of Marine Mammals, Academic Press, 2009, s. 150, ISBN 978-0-08-091993-5 (ang.).
  3. ↑ a b Marino Lori, Cetacean Brain Evolution: Multiplication Generates Complexity, „International Journal of Comparative Psychology”, 31 grudnia 2004, s. 1–16 (ang.).
  4. ↑ Marino Lori i inni, Does diving limit brain size in cetaceans?, „Marine Mammal Science”, 2006, s. 413–425, DOI: 10.1111/j.1748-7692.2006.00042.x (ang.).
  5. ↑ Hill Kyle, How Science Could Make a Chimp Like DAWN OF THE PLANET OF THE APES' Caesar, [w:] archive.nerdist.com [online], lipiec 2014 (ang.).
  6. ↑ Emery Nathan J., Cognitive ornithology: The evolution of avian intelligence, „Philosophical Transactions of the Royal Society B:”, Biological Sciences, 2006, 23–43., DOI: 10.1098/rstb.2005.1736 (ang.).
  7. ↑ Boddy A.M. i inni, Comparative analysis of encephalization in mammals reveals relaxed constraints on anthropoid primate and cetacean brain scaling, „Journal of Evolutionary Biology”, 2012, s. 981-994, DOI: 10.1111/j.1420-9101.2012.02491.x (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h Steinhausen Charlene i inni, Multivariate Meta-Analysis of Brain-Mass Correlations in Eutherian Mammals, „Frontiers in Neuroanatomy”, 2016, DOI: 10.3389/fnana.2016.00091.
  9. ↑ Shoshani Jeheskel, Kupsky William J., Marchant Gary H., Elephant brain, „Brain Research Bulletin”, 2006, s. 124–157, DOI: 10.1016/j.brainresbull.2006.03.016 (ang.).
  10. ↑ Spotorno Angel E. i inni, Chinchilla laniger, „Mammalian Species”, 2004, s. 1–9, DOI: 10.1644/758 (ang.).
  11. ↑ H. J. Jerison: Evolution of the brain and intelligence. Nowy Jork: Academic Press, 1973.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Współczynnik_encefalizacji&oldid=70504788”