Zamek Leśna – zamek w Sudetach Środkowych w południowej części Gór Stołowych w pobliżu wzniesienia Szczytnik w województwie dolnośląskim. Obiekt obecnie dostępny jest dla zwiedzających.

Zamek Leśna
(niem.) Burg Waldstein
Symbol zabytku nr rej. 212 z 16.09.1950
Ilustracja
Zamek Leśna w Szczytnej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Szczytna

Styl architektoniczny

neogotyk

Architekt

Karl Friedrich Schinkel

Rozpoczęcie budowy

1831

Ukończenie budowy

1837

Pierwszy właściciel

Leopold von Hochberg

Położenie na mapie Szczytnej
Mapa konturowa Szczytnej, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek Leśna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek Leśna”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek Leśna”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek Leśna”
Położenie na mapie gminy Szczytna
Mapa konturowa gminy Szczytna, w centrum znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek Leśna”
Ziemia50°24′43,93″N 16°27′27,84″E/50,412203 16,457733
Strona internetowa

Położenie edytuj

Zamek został wkomponowany w skały na krawędzi skalnej nad Szczytną, na Szczytniku (589 m n.p.m.), najwyższej kulminacji niewielkiego płaskiego stoliwa, stanowiącego południowo-wschodni skraj Gór Stołowych, i podciętego malowniczymi urwiskami skalnymi z Orlimi Skałkami od strony południowo-zachodniej[1]. Przy zamku znajduje się punkt widokowy, skąd roztacza się panorama na Obniżenie Dusznickie, gdzie położona jest Szczytna[1]. W pobliżu zamku znajduje się kamienna droga krzyżowa wyróżniająca się oryginalnymi płaskorzeźbami z piaskowca osadzonymi w naturalnych skałach.

Historia edytuj

Data powstania zamku to lata 1831–1837[1], kiedy właściciel Szczytnej, major i hrabia Leopold von Hochberg wybudował swoją rezydencję niedaleko miejsca, w którym pod koniec XVIII w. Prusacy wybudowali Fort na Szczytniku[2][3], niewielki fort, częściowo rozebrany w 1807 roku[1]. Zamek w obecnym kształcie stoi od niedawna. Zachodnia, najstarsza jego część zbudowana była w latach 30. XIX wieku. Niekiedy bezpodstawnie przypisuje się projekt obiektu wybitnemu pruskiemu architektowi Karolowi Fryderykowi Schinklowi[3]. Budowla została wzniesiona jako rezydencja magnacka.

Po śmierci hrabiego w 1843 zamek stał się własnością jego siostry, która jednak szybko go sprzedała. Później posiadacze zmieniali się często, aż w 1860 kupili go bracia Rohrbachowie, właściciele huty szkła w Batorowie. Córka jednego z nich, Helena Klein wraz z mężem przeprowadziła remont, podczas którego dobudowano kaplicę[3].

Następnie właścicielami byli Misjonarze Świętej Rodziny. Rozbudowali oni zamek i kaplicę oraz rozpoczęli budowę Kalwarii, której nie dokończyli ze względu na wojnę[1]. W latach 50. zamek został przejęty przez państwo i zamieniony w dom pomocy społecznej dla niepełnosprawnych intelektualnie mężczyzn. W 2006 orzeczeniem Komisji Majątkowej przy MSWiA oddano zamek Domowi Zakonnemu Misjonarzy Świętej Rodziny. Decyzja Komisji została zaskarżona przez powiat kłodzki na drodze postępowania sądowego[4][5]. W styczniu 2020 nastąpiła likwidacja miejscowego domu pomocy społecznej, a obiekt udostępniono do zwiedzania[6].

Architektura edytuj

Zamek, zbudowany na wzór średniowiecznego zamku obronnego[1], reprezentuje styl neogotycki. Jest to czworoboczna, trzykondygnacyjna budowla na planie prostokąta z czterema narożnymi wieżami[1]. Jedna z wież ma kształt cylindra, pozostałe są czworoboczne. Zamek otacza sucha fosa oraz mur obronny, na którym w przeszłości stały armaty. We wnętrzu znajduje się sala rycerska oraz kaplica MB Królowej Pokoju z unikalnym zabytkiem, jakim są rury wykonane ze stopu spiżowego, pełniące rolę dzwonka. Chociaż zamek wiernie odzwierciedla budowlę o średniowiecznej architekturze, to jednak wybudowany został niedawno, bo w latach 30. XIX wieku. Po prawej stronie gotycko zwieńczonej kamiennej bramy znajduje się figura św. Jana Nepomocena z sentencją w j. łac. S. IOANNES NEPOMVCENE TVAS HIC DEGEM TES BENIGNVS PROTEGE SERVOS /Święty Janie Nepomucenie niech twoja ręką łaskawie chroni twoje sługi mieszkające tutaj i chronostychem MDCCVVVVIII - 1723[7].

Szlaki turystyczne edytuj

 
Nepomocen z sentencją S. IOANNES NEPOMVCENE TVAS HIC DEGEM TES BENIGNVS PROTEGE SERVOS[8]

  droga Szklary-SamborowiceJagielnoPrzewornoGromnikBiały KościółŻelowiceOstra GóraNiemczaGilówPiława DolnaGóra ParkowaBielawaKalenicaNowa Ruda – Przełęcz pod Krępcem – SarnyTłumaczówRadkówSkalne WrotaPasterka – Przełęcz między Szczelińcami – KarłówLisia PrzełęczBiałe SkałySkalne GrzybyBatorówekBatorówSkała JózefaDuszniki-ZdrójSchronisko PTTK „Pod Muflonem”SzczytnaZamek LeśnaPolanica-ZdrójPrzełęcz SokołowskaŁomnicka RówniaHutaBystrzyca KłodzkaIglicznaMiędzygórzePrzełęcz Puchacza[9]

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 143, 144. ISBN 83-7005-301-7.
  2. Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Geneza powstania i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8-12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208. 
  3. a b c Szczytna - Zamek na Szczytniku. szlakikulturowe.dolnyslask.pl. [dostęp 2014-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-06)].
  4. Powiat kłodzki walczy o odszkodowanie za zamek oddany Kościołowi. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2012-08-19].
  5. Maciej Wiśniowski: Zakon drapieżników. Tygodnik NIE. [dostęp 2012-08-19].
  6. Szczytnik zaprasza!
  7. Szczytna. nepomuki.pl. [dostęp 2023-05-27]. (pol.).
  8. Święty Janie Nepomucenie niech twoja ręką łaskawie chroni twoje sługi mieszkające tutaj i chronostychem MDCCVVVVIII - 1723
  9. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015


Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj