Zapiski Błękitnej Skały

Zapiski Błękitnej Skały albo Błękitnego Urwiska (chiń. 碧巖錄, pinyin: Bìyán lù; kor. Pyŏkam lok, jap.: 碧巌録 Hekiganroku, wiet. Bích nham lục) – zw. też Zapiski Lazurowej Skały lub Księga Błękitnej Skały – jeden z najbardziej znanych zbiorów gonganów (kōanów), a zarazem jeden z klasycznych tekstów chanu (jap. zenu).

Historia tekstu edytuj

Autorem wyboru tych 100 specyficznych opowieści był wybitny mistrz chanu ze szkoły yunmen Xuedou Chongxian, który nazwał go Boze songgu. Xuedou wybrał 82 przypadki z Jingde chuandeng lu (景德傳燈錄), a pozostałe z Yunmen guanglu (雲門廣録) (Obszerne zapiski Yunmena Wenyana) (864–949).

Dopiero później, po około stu latach, mistrz chanu szkoły yangqi Yuanwu Keqin dopisał do owych gonganów komentarze. Cały ten zestaw został przez jego uczniów nazwany Biyan lu, gdyż w jego celi klasztornej wisiała kaligrafia z dwoma znakami bi (碧) (błękit) i yan (巖) (skała).

Inny wybitny mistrz i następca Yuanwu – Dahui Zonggao zniszczył oryginalny tekst Księgi, gdyż obawiał się, że w przyszłości gongany staną się intelektualną grą, a intelektualizacja pracy nad gonganem spowoduje utratę drogi do oświecenia. Pierwotny tekst został jednak zrekonstruowany przez jednego z mnichów, który pozbierał wszystkie rękopisy i skompilował nową całość.

Do Japonii tekst został zawieziony przez Dōgena Zenji (道元禅師; 1200–1253), założyciela szkoły sōtō – japońskiego odpowiednika chińskiej szkoły chanu caodong. Ostatniej nocy przed powrotem do ojczyzny Dōgen zobaczył egzemplarz „Zapisków Błękitnej Skały” po raz pierwszy, i przez całą noc przepisywał książkę.

Przekład polski i przekłady zachodnie edytuj

Istnieje przekład polski samych gonganów, wydany w formie powielonej broszurki, na potrzeby wewnętrzne Stowarzyszenia Buddyjskiego Zen „Czogie” (obecnie: Szkoła Zen Kwan Um w Polsce): 碧巖錄. Księga Błękitnej Skały, na j. angielski tłumaczył Mistrz zenu Seung Sahn. Przekład polski K.N., Copyright by Providence Zen Center, bmw. [Warszawa-Falenica] 1981, nlb. [70 s.]^[1]

Najpowszechniej cytowanym przekładem jest przekład angielski Thomasa i J.J. Clearych^[2], jednak najpełniejszym, najdokładniejszym jest przekład niemiecki Wilhelma Gunderta^[3].

Konstrukcja przypadku edytuj

Układ tekstu związanego z każdym gonganem wykazuje wspólne cechy, chociaż nie wszystkie występują w każdym ze 100 przypadków (np. w kilku przypadkach nie występuje część wstępna, sugerująca czy też wskazująca na coś istotnego)

Część wstępna – sugestia
Przypadek – właściwy gongan
Przypisy – uwagi Yuanwu (były one umieszczone przez niego bezpośrednio w tekście, ale są obecnie wyodrębniane)
Komentarz – komentarz Yuanwu do każdego gonganu
Wiersz – wiersz Xuedou (często z bezpośrednimi uwagami Yuanwu, obecnie w formie przypisów między wersami wiersza)
Komentarz – komentarz Yuanwu do wiersza i jego związków z przypadkiem

Mistrzowie chanu występujący w poszczególnych gonganach edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ Opis w katalogu Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.
↑ Thomas Cleary & J.C. Cleary. The Blue Cliff Records, Shambala. Boston i Londyn, 1992 ISBN 0-87773-622-7, dostępny w Internecie, dawniej w ramach (nieistniejącego już) serwisu OpenBuddha, obecnie (kopia w Archiwum Internetu).
↑ Bi-Yän-Lu: Meister Yüan-wu’s Niederschrift von der Smaragdenen Felswand. Vollständige Ausgabe in der Übersetzung von Wilhelm Gundert / Aus dem Nachlaß herausgegeben und durch weitere Beiträge ergänzt. Übersetzt und erläutert von Wilhelm Gundert. Hanser Verlag: München – Wien 1960, 1973 (3 tomy); Marix Verlag: Wiesbaden 2005 (3 tomy w 1: t. 1 (rozdz. 1-33), s. 1–580; t. 2 (rozdz. 34-50), s. 3–364; t. 3 (rozdz. 51-100), s. 3–168) ISBN 3-86539-031-5.

Bibliografia edytuj

The Blue Cliff Records, tłum. Thomas Cleary & J.C. Cleary, Shambala. Boston i Londyn, 1992 ISBN 0-87773-622-7.
Encyklopedia mądrości Wschodu. Buddyzm, hinduizm, taoizm, zen, red. Stephan Schuhmacher i Gert Woerner, Warszawski Dom Wydawniczy, Warszawa 1997, s. 40, ISBN 83-7140-178-7 (oryginał niemiecki: Lexikon der östlichen Weisheitslehren, Scherz Verlag, Bern 1986; wydanie angielskie: The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion. Shambala. Boston, 1989 ISBN 0-87773-433-X)
Maciej St. Zięba, Bìyánlù, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, t. 1: A-B, PTTA: Lublin 2000, s. 590–590.
The Kōan. Text and Context in Zen Buddhism, ed. Steven Heine i Dale S. Wright, Oxford University Press. Oxford, 2000 ISBN 0-19-511749-2.
Oryginał chiński w ramach Chinese Text Project

[1] Opis w katalogu Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.

[2] Thomas Cleary & J.C. Cleary. The Blue Cliff Records, Shambala. Boston i Londyn, 1992 ISBN 0-87773-622-7, dostępny w Internecie, dawniej w ramach (nieistniejącego już) serwisu OpenBuddha, obecnie (kopia w Archiwum Internetu).

[3] Bi-Yän-Lu: Meister Yüan-wu’s Niederschrift von der Smaragdenen Felswand. Vollständige Ausgabe in der Übersetzung von Wilhelm Gundert / Aus dem Nachlaß herausgegeben und durch weitere Beiträge ergänzt. Übersetzt und erläutert von Wilhelm Gundert. Hanser Verlag: München – Wien 1960, 1973 (3 tomy); Marix Verlag: Wiesbaden 2005 (3 tomy w 1: t. 1 (rozdz. 1-33), s. 1–580; t. 2 (rozdz. 34-50), s. 3–364; t. 3 (rozdz. 51-100), s. 3–168) ISBN 3-86539-031-5.

[1]

[2]

[3]