Zbiersk

Zbiersk
	wieś
	; Fragment centrum wsi
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kaliski
Gmina	Stawiszyn
Liczba ludności (2021)	2443
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	62-830
Tablice rejestracyjne	PKA
SIMC	0209332
	Położenie na mapie gminy Stawiszyn Zbiersk
	Położenie na mapie Polski Zbiersk
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Zbiersk
	Położenie na mapie powiatu kaliskiego Zbiersk
	51°57′18″N 18°06′57″E/51,955000 18,115833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zbiersk – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Stawiszyn.

Do 1954 roku siedziba gminy Zbiersk, a do 1972 roku gromady Zbiersk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Miejscowość w latach 1943-1945 nazywała się "Vorwalde"^[4]

29 lipca 1921 roku w Zbiersku odnotowano temperaturę powietrza 40,0 °C. Tego samego dnia w Prószkowie odnotowano 40,2 °C; ze względu na ówczesną przynależność Prószkowa do Niemiec, to do Zbierska należy rekord najwyższej odnotowanej temperatury powietrza w granicach Polski z tamtych czasów^[5].

29 lipca 1928 o godzinie 18:32 na polach majątku Zbiersk rozbił się należący do 3 pułku lotniczego Potez XV (nr boczny 24080), w wyniku czego obaj piloci zginęli. Byli to kapitan Gustaw Smerczak – kawaler Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920 (legionista, walczył na froncie czeskim, w wojnie polsko-ukraińskiej, wojnie polsko-bolszewickiej) oraz kapral Władysław Schneider^[6].

W latach 1931–1933 komendantem Posterunku Policji Państwowej w Zbiersku był Antoni Grubski.

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Zbiersk położony jest wokół lasów i pól uprawnych. 4,1 km na północ od Stawiszyna (siedziby gminy Stawiszyn), 20,9 km na północ od Kalisza (stolicy powiatu), ^[7]

Transport edytuj

W Zbiersku jest kilka dróg powiatowych: 4581P, 4582P, 4584P, 4586P. Przez Zbiersk przebiega droga krajowa nr 25 łącząca województwa: zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, dolnośląskie, DK25 również wyznacza granice Zbierska i Zbierska-Cukrowni. Jedyny przewoźnik w Zbiersku to Polturist⁣, który ma trasę Gadów-Zbiersk-Kalisz i Kalisz-Zbiersk-Gadów. ^[8]

Turystyka edytuj

W Zbiersku rozpoczyna się linia kolejki wąskotorowej Kaliskiej Kolei Dojazdowej relacji Zbiersk — Złotniki Wielkie.

Ludność edytuj

Wieś Zbiersk ma 2 443 mieszkańców, z czego 51,7% stanowią kobiety, a 48,3% mężczyźni. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców zmalała o 1,5%. Współczynnik feminizacji we wsi wynosi 107 i jest porównywalny do współczynnika feminizacji dla województwa wielkopolskiego oraz porównywalny do współczynnika dla całej Polski.[1]

Części wsi edytuj

Integralne części wsi Zbiersk^[9]^[10]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0209349	Miedza	przysiółek

W wyniku reformy administracyjnej 1 stycznia 1973 miejscowość została podzielona na Zbiersk i Zbiersk-Cukrownia.

Zabytki edytuj

W Zbiersku tuż przy szosie od południa istnieje kaplica cmentarna w stylu neomauretańskim z roku 1730 ufundowana przez rodzinę Kożuchowskich. Jest ona jedną z dwóch tego typu budowli w Polsce. Kaplica ta nie jest wpisana do rejestru zabytków, przez co nie można było zapobiec przebudowie kopuły.

Do zabytków należy kościół drewniany św. Urszuli.

W roku 1924 na terenie Łysych Gór badania archeologiczne przeprowadził prof. dr Józef Kostrzewski z Poznania. Znalazł zabytki z epoki kamiennej środkowej i młodszej, z epoki brązu, kultur: łużyckiej, grobów skrzynkowych i kloszowych, przedmioty z okresu lateńskiego, rzymskiego oraz wczesnego średniowiecza, a nawet czasów nowożytnych z pewnymi tylko przerwami. Liczne przedmioty krzemienne, jak noże, skrobacze, rydle z epoki kamiennej oraz ułamki naczyń i kości zwierzęcych znajdowane na terenie tychże wydm wskazują na poważne skupisko osadnicze w tej epoce. W 2006 archeolog Mirosław Andrałojć i elektronik Piotr Szyngiera dokonali odkrycia skarbu ze Zbierska^{[potrzebny przypis]}.

Edukacja edytuj

Publiczne Przedszkole Samorządowe w Zbiersku
Szkoła Podstawowa im. Jana III Sobieskiego w Zbiersku

Sport edytuj

CKS Zbiersk – klub piłkarski

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Osobny artykuł: Kościół św. Urszuli w Zbiersku.

W 1759 roku powstał drewniany kościół w Zbiersku.

Osobny artykuł: Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Zbiersku.

12 października 2003 roku ks. bp. Stanisław Napierała poświęcił krzyż i plac pod budowę nowego kościoła. Projekt kościoła został wykonany przez inż. Jerzego Kociołowicza. 15 kwietnia 2004 roku rozpoczęto budowę kościoła. Dzięki staraniom ks. kan. Bogdana Czyżniejewskiego w październiku 2005 roku wmurowano kamień węgielny sprowadzony z Nazaretu^{[potrzebny przypis]}. We wsi działalność kaznodziejską prowadzą również Świadkowie Jehowy – zbór Zbiersk^[11].

Ludzie związani ze Zbierskiem edytuj

Adam Sztark — urodził się w Zbiersku, polski duchowny katolicki, Sługa Boży Kościoła katolickiego, pierwszy polski jezuita odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Antoni Jarzębski — urodził się i zmarł w Zbiersku, powstaniec wielkopolski
Marek Solczyński — urodził się w Stawiszynie ale został chrzczony w kościele św. Urszuli w Zbiersku.
Mieczysław Bekker — do 1913 roku mieszkał w Zbiersku, jego ojciec pracował w pod konińskich cukrowniach w tym Zbierskiej, polski inżynier, kierował zespołem odpowiedzialnym za konstrukcję pojazdu LRV, czyli łazika księżycowego.
Walerian Sosiński — urodził się i zmarł w Zbiersku, polski żołnierz, kawaler Orderu Virtuti Militari. Po wojnie został awansowany do stopnia kapitana.