Zbigniew Kuźmiński

polski reżyser filmowy

Zbigniew Kuźmiński (ur. 4 listopada 1921 w Bydgoszczy, zm. 12 marca 2005 w Gdańsku) – polski reżyser filmowy, telewizyjny i teatralny, scenarzysta.

Zbigniew Kuźmiński
Ilustracja
Zbigniew Kuźmiński za kamerą, podczas pracy nad filmem Republika nadziei (1984)
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1921
Bydgoszcz

Data i miejsce śmierci

12 marca 2005
Gdańsk

Zawód

reżyser, scenarzysta

Lata aktywności

1947–1989

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
POL Zasłużony Kultury Narodowej (1985)
Grób na Cmentarzu Srebrzysko

Życiorys edytuj

Był absolwentem Gimnazjum Kupieckiego w Bydgoszczy (1937). W 1945 pracował jako referent w Zarządzie Kin w Szczecinie, w latach 1946-1950 był słuchaczem Kursu Przygotowania Filmowego w Krakowie. Od 1947 r. pracował jako asystent reżysera, m.in. przy filmie wojennym Aleksandra Forda Ulica Graniczna (1948) nagrodzonym Złotym Medalem rządu włoskiego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji oraz Domu na pustkowiu (1949) Jana Rybkowskiego.

W 1950 debiutował jako reżyser filmów dokumentalnych, a od 1961 filmów fabularnych. W latach 1976−1980 pełnił funkcję dyrektora gdańskiego oddziału wytwórni TV Poltel[1]. W latach 1957−1973 wyreżyserował kilkadziesiąt spektakli Teatru Telewizji[2], reżyserował także w Teatrze Polskiego Radia[2]. Spektakle teatralne reżyserował na deskach Teatru Ziemi Krakowskiej im. Ludwika Solskiego w Tarnowie (1970), Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (1962), Teatru Dramatycznego w Gdyni (1977, 1988), Teatru Powszechnego w Łodzi (1988−1989)[2].

Zyskał popularność głównie jako reżyser filmów Nad Niemnem (1987), Między ustami a brzegiem pucharu (1987), Agent nr 1 (1971) oraz seriali Republika Ostrowska (1985) i Gdańsk 39 (1989), jego ostatniej produkcji ukazującej losy polskich rodzin w Gdańsku opanowywanym przez hitlerowców. Wyreżyserował dwadzieścia pięć filmów, z których najbardziej znane to wspomniany już Agent nr 1 (oparty na historii działającego w Grecji asa wywiadu Jerzego Szajnowicza-Iwanowa) oraz Między ustami a brzegiem pucharu na podstawie prozy Marii Rodziewiczówny. Kuźmiński wielokrotnie współpracował przy swoich filmach z Barbarą Brylską, Leonem Niemczykiem, Januszem Zakrzeńskim, Jerzym Kamasem, Andrzejem Szczytką, Henrykiem Talarem oraz Jackiem Chmielnikiem.

17 marca 2005 mszę w intencji zmarłego odprawiono w gdańskim Kościele św. Stanisława Biskupa Męczennika, po południu w ostatniej drodze na Cmentarzu Srebrzysko (rejon XI, taras I, rząd 3, grób 29/30)[3] towarzyszyła mu rodzina, przyjaciele oraz aktorzy występujący w jego filmach[4].

Filmografia edytuj

Do jego najbardziej znanych dokonań twórczych należą:

Ordery i odznaczenia edytuj

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. Gdańsk. Reżyser Zbigniew Kuźmiński nie żyje [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2016-10-15].
  2. a b c Zbigniew Kuźmiński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2016-10-15].
  3. Zbigniew Kuźmiński. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-05-22].
  4. Gdańsk. Pożegnanie Zbigniewa Kuźmińskiego [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2016-10-15].
  5. Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-06] (pol.).
  6. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 504–505. ISBN 83-223-2073-6.

Bibliografia edytuj

  • „Dobry adres - Gdańsk - Wrzeszcz, ul. Niemcewicza. Tu mieszkał reżyser filmowy Zbigniew Kuźmiński”, gdansk.naszemiasto.pl [1].

Linki zewnętrzne edytuj